فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
امیر عباس مینایی فر؛ کامبیز ایرجی؛ فاطمه راسخ؛ نادر تنیده؛ آیدا ایرجی؛ مریم رمضانیان
چکیده
بهدلیل تشابه بسیاری از گیاهان دارویی و ناآگاهی عطاریها از علم گیاهشناسی، تقلبات سهوی قابل توجهی در عرضه گیاهان دارویی، بهطور مثال ارائه گونههای مختلف دارویی با عنوان بادرنجبویه، درحال وقوع است. هدف از این پژوهش علاوه بر شناسایی گونههای عرضه شده با نام بادرنجبویه، مقایسه فعالیت آنتیاکسیدانی و میزان ترکیبهای فنولیک این ...
بیشتر
بهدلیل تشابه بسیاری از گیاهان دارویی و ناآگاهی عطاریها از علم گیاهشناسی، تقلبات سهوی قابل توجهی در عرضه گیاهان دارویی، بهطور مثال ارائه گونههای مختلف دارویی با عنوان بادرنجبویه، درحال وقوع است. هدف از این پژوهش علاوه بر شناسایی گونههای عرضه شده با نام بادرنجبویه، مقایسه فعالیت آنتیاکسیدانی و میزان ترکیبهای فنولیک این گونهها میباشد. در این تحقیق گونههایی که بهعنوان بادرنجبویه در عطاریهای شهر یزد و شیراز عرضه میشوند، جمعآوری شده و سپس با استفاده از کلیدهای معتبر گیاهشناسی مورد شناسایی علمی قرار گرفتند. در این تحقیق سنجش خاصیـت آنتیرادیکالی بـا آزمون DPPH انجام گرفت. بهعلاوه، مقادیر فنل تام توسط روش فولین سیکالتو اندازهگیری شد. براساس نتایج حاصل از شناسایی گونهها، مشخص شد که سه گونه Asperugo procumbens L.، Hymenocrater elegans Bunge و Melissa officinalis L. در شهر یزد بهنام بادرنجبویه به فروش میرسند و H. elegans بالاترین درصد عرضه را بهخود اختصاص داد. دو گونه M. officinalis و Stachys inflata Benth. نیز بهنام بادرنجبویه در شهر شیراز به فروش میرسند که بیشترین عرضه متعلق به گیاه S. inflata بود. همچنین، گونههای M. officinalis و A. procumbens بهترتیب دارای بیشترین و کمترین مقادیر برای صفات فنل تام و فعالیت آنتیاکسیدانی بودند.
صبا پیرطریقت؛ مریم قنادنیا
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.381.95.3.1578.46 بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) از خانواده نعنا بهعنوان یک گیاه دارویی مهم شناخته شده و از زمانهای قدیم مورد استفاده مردم بوده است. مطالعه مسیرهای بیوسنتزی ترکیبهای دارویی گیاه برای شناسایی مواد تأثیرگذار بر این مسیرها بهمنظور تغییر در کمّیت یا کیفیت تولید ترکیبهای آنها اهمیت ویژهای دارد. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.381.95.3.1578.46 بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) از خانواده نعنا بهعنوان یک گیاه دارویی مهم شناخته شده و از زمانهای قدیم مورد استفاده مردم بوده است. مطالعه مسیرهای بیوسنتزی ترکیبهای دارویی گیاه برای شناسایی مواد تأثیرگذار بر این مسیرها بهمنظور تغییر در کمّیت یا کیفیت تولید ترکیبهای آنها اهمیت ویژهای دارد. مسیر متابولیکی فنیل پروپانوئید شامل مسیرهای پیچیدهای از واکنشهای بیوشیمیایی است که مجموعهای از متابولیتهای ثانویه گیاهی مثل فلاونوئیدها، ایزوفلاونوئیدها، لیگنینها، آنتوسیانینها و غیره را سنتز میکنند. فنیل آلانین آمونیالیاز و 4-کومارات کوآ لیگاز دو آنزیم اصلی مسیر فنیل پروپانوئید میباشند که در بیوسنتز ترکیبهای فنولی گیاهان نقش اساسی دارند. با توجه به اینکه بخشی از پاسخ به تنش و تغییرات محیطی در گیاهان شامل تغییر در بیان ژنهای خاصی میشود، در این مطالعه بیان ژنهای این دو آنزیم در گیاه بادرنجبویه رشد کرده در شرایط درون شیشهای تحت تیمار کلسیم کلراید به روش Real Time PCR بررسی شده و همچنین پروتئین کل استخراج شده و بهصورت کمّی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که افزایش و کاهش کلسیم کلراید به میزان mg/L 880 و 220 باعث کاهش بیان ژن فنیل آلانین آمونیالیاز و افزایش بیان ژن 4-کومارات کوآ لیگاز شده و همچنین میزان پروتئین کل گیاه به میزان g/L 585 و 595 بهترتیب در تیمارهای mg/L 880 و 220 کاهش یافت. همچنین براساس نتایج طیفسنجی مادون قرمز مشخص شد که در تیمارها نسبت به شاهد برخی ترکیبهای فنلی، کربوهیدراتها، لیپیدها و پروتئینها کاهش یافته است. این نتایج تأثیر یون کلسیم را در تنظیم بیان برخی ژنها و تولید متابولیتهای آنها نشان میدهد. بنابراین کلسیم در برخی از انواع فعلوانفعالات گیاهی و سنتز متابولیتهای آنها نقش داشته و با تغییر مقدار آن میتوان به میزان کنترل شده از ترکیبهای گیاهی بهمنظور اهداف خاص استفاده کرد.
غلامحسین ینگی ملکی؛ احمد همت فر؛ ناصر حیدری
چکیده
هدف از این مطالعه، بررسی اثر دویدن در سرازیری و مکملدهی کوتاهمدت عصاره آبی بادرنجبویه با نام علمی Melissa officinalis L. (به مدت دو هفته، روزانه به مقدار 5/1 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) بر شاخص التهابی و میزان احساس کوفتگی (درد) در مردان ورزشکار بود. بدین منظور، 20 نفر مرد ورزشکار سالم بهطور تصادفی در دو گروه 10 نفری (مکمل و ...
بیشتر
هدف از این مطالعه، بررسی اثر دویدن در سرازیری و مکملدهی کوتاهمدت عصاره آبی بادرنجبویه با نام علمی Melissa officinalis L. (به مدت دو هفته، روزانه به مقدار 5/1 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) بر شاخص التهابی و میزان احساس کوفتگی (درد) در مردان ورزشکار بود. بدین منظور، 20 نفر مرد ورزشکار سالم بهطور تصادفی در دو گروه 10 نفری (مکمل و دارونما) قرار داده شدند. سطح شاخص التهابی سرمی (C-reactive protein) و میزان احساس درد در حالت پایه، قبل از مکملگیری و پس از آن مورد اندازهگیری قرار گرفت. پس از جمعآوری دادهها، از آزمون تحلیل واریانس مکرر برای بررسی سریهای زمانی و در صورت معنیداری از آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد، و از آزمون t مستقل برای بررسی تفاوتهای بین گروهی استفاده شد (سطح معنیداری 05/0>p استفاده شد). با بررسی یافتههای پژوهش مشخص شد که شاخص التهابی پس از مکملگیری، در پاسخ به دویدن در سرازیری در گروه عصاره بادرنجبویه نسبت به دارونما افزایش کمتری داشت که این تفاوت از لحاظ آماری معنیدار بود (033/0=p). همچنین میزان احساس درد در گروه مکمل بهطور معنیداری کمتر از گروه دارونما بود (031/0=p). بهطور کلی، چنین نتیجهگیری میشود که این مکمل گیاهی میتواند در کاهش شاخص التهابی ناشی از دویدن در سرازیری و احساس درد مؤثر باشد.
مریم مکیزاده تفتی؛ روزبه فرهودی؛ محمد راستیفر
چکیده
با توجه به اهمیت دارویی گیاه بادرنجبویه Melissa officinalis L.)) و فراوانی منابع آب و خاک شور در کشور، این تحقیق با هدف بررسی تأثیر اسموپرایمینگ بر جوانهزنی این گیاه تحت تنش شوری طی دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول با هدف تعیین مناسبترین شرایط پرایمینگ بذر گیاه بادرنجبویه در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش ...
بیشتر
با توجه به اهمیت دارویی گیاه بادرنجبویه Melissa officinalis L.)) و فراوانی منابع آب و خاک شور در کشور، این تحقیق با هدف بررسی تأثیر اسموپرایمینگ بر جوانهزنی این گیاه تحت تنش شوری طی دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول با هدف تعیین مناسبترین شرایط پرایمینگ بذر گیاه بادرنجبویه در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ترکیب تیماری پتانسیل اسمزی محلول پرایمینگ در چهار سطح (4-، 8-، 12- و 16- بار)، مدت زمان پرایمینگ در سه سطح (3، 5 و 7 روز) و درجه حرارت پرایمینگ در دو سطح (25 و 30/20 درجه سانتیگراد) و بذرهای شاهد (پرایم نشده) بود. نتایج نشان داد که بین تیمارهای اسموپرایمینگ از لحاظ درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و طول ریشهچه اختلاف معنیداری وجود داشت. مقایسه میانگینها نشان داد که تیمار پتانسیل اسمزی 16- بار در مدت زمان پنج روز و دمای 25 درجه سانتیگراد نسبت به سایر تیمارها و شاهد سبب افزایش معنیداری در درصد و سرعت جوانهزنی بذر بادرنجبویه شد. آزمایش دوم با هدف بررسی تأثیر اسموپرایمینگ بر جوانهزنی بذر گیاه بادرنجبویه تحت تنش شوری بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل تیمار بذری با دو سطح (بذر پرایم نشده و بذر پرایم شده) و تیمار شوری با چهار سطح (شاهد، 4، 8 و 12 دسیزیمنس بر متر) بود که براساس نتایجی که در مرحله اول آزمایش بهعنوان بهترین شرایط پرایمینگ بدست آمد اقدام به تهیه بذرهای پرایم شده گردید. نتایج نشان داد که در همه سطوح شوری، بذرهای پرایم شده بهطور معنیداری درصد و سرعت جوانهزنی و طول ریشهچه بالاتری نسبت به بذرهای پرایم نشده دارند. نتایج نشان داد که اثر متقابل شوری و تیمارهای بذری نیز از لحاظ درصد و سرعت جوانهزنی و طول ریشهچه معنیدار بود.
محمد براتشوشتری؛ روحالله قلندری
چکیده
کنترل پشهها و حفاظت افراد از گزش آنها یکی از مهمترین راههای پیشگیری از بیماریهای منتقله بهوسیله آنها میباشد. گزش این حشرات علاوه بر ایجاد عوارض موضعی (خارش، قرمزی و سوزش) میتواند موجب انتقال بیماریهای مهلک و خطرناک بهخصوص در مناطق حاره و گرمسیری گردد. یکی از روشهای کنترل این بیماری حفاظت افراد از گزش پشههای ناقل ...
بیشتر
کنترل پشهها و حفاظت افراد از گزش آنها یکی از مهمترین راههای پیشگیری از بیماریهای منتقله بهوسیله آنها میباشد. گزش این حشرات علاوه بر ایجاد عوارض موضعی (خارش، قرمزی و سوزش) میتواند موجب انتقال بیماریهای مهلک و خطرناک بهخصوص در مناطق حاره و گرمسیری گردد. یکی از روشهای کنترل این بیماری حفاظت افراد از گزش پشههای ناقل میباشد، استفاده از دورکنندهها بهویژه دورکنندههای گیاهی از روشهای مناسب برای حفاظت افراد بهشمار میرود. در این مطالعه از سه گیاه ملیس (Melissa officinalis L.)، رزماری (Rosmarinus officinalis L.) و لاواندا (Lavandula angustifolia Mill.) استفاده شدهاست که بعد از تهیه اسانس و عصاره هر کدام، در دو مرحله آزمایش حیوانی و انسانی خاصیت دفعکنندگی آنها بر علیه پشه Anopheles stephensi مقایسه گردید. در نهایت اثر دفعکنندگی اسانسها و عصارهها با ترکیب شیمیایی دافع N و N- دیاتیل 3- متیل بنزامید که بهعنوان کنترل مثبت است، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بین عصاره و اسانس اختلاف معنیداری (1%) وجود دارد و اثرگذاری اسانس بیشتر از عصاره بود. همچنین نتایج نشان داد که اثر دفعکنندگی این مواد در حیوانات نسبت به انسان بیشتر بودهاست.
محمدرضا اردکانی؛ بهلول عباسزاده؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ محمدحسین لباسچی؛ فرزاد پاکنژاد
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 251-261
چکیده
تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2 T(80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی بر عمکرد اندام ...
بیشتر
تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2 T(80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی بر عمکرد اندام هوایی، عملکرد و بازده اسانس، عملکرد برگ و ساقه، ارتفاع، تعداد پنجه، طول و عرض برگ، قطر ساقه و طول میانگره در سطح یک درصد معنیدار بود. تأثیر تنش خشکی بر تعداد ساقه جانبی بیتأثیر بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین عملکرد اندام هوایی خشک در تیمار 1 T(بدون تنش) با میانگین 6469 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بیشترین عملکرد اسانس با 970/12 کیلوگرم در هکتار و بالاترین درصد اسانس با میانگین 3012/0 درصد را به ترتیب در تیمارهای 3T (60% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) حاصل گردید. بالاترین ارتفاع، طول و عرض برگ به ترتیب با میانگین 32/65، 275/6 و 580/4 سانتیمتر مربوط به تیمار 1 T(بدون تنش) بود. بیشترین قطر ساقه در تیمار 5T (20% ظرفیت زراعی) مشاهده گردید. نتایج این بررسی نشان داد که به منظور تولید اسانس از گیاه بادرنجبویه میتوان از تنش متوسط (60% ظرفیت زراعی) استفاده کرد.
بهلول عباس زاده؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ محمدرضا اردکانی؛ فرزاد پاک نژاد
چکیده
به منظور بررسی تأثیر محلول پاشی کود نیتروژندار بر عملکرد گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 83-1382 تحت شرایط گلخانهای در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 4 ماه اجرا شد. این آزمایش با 6 سطح از کود نیتروژن خالص به فرم اوره با مقادیر صفر، 3، 4.5، 6، 7.5 و 9 درصد طی سه تقسیط مساوی بر روی گیاه محلولپاشی شد. این تحقیق در قالب طرح کاملاَ تصادفی ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر محلول پاشی کود نیتروژندار بر عملکرد گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 83-1382 تحت شرایط گلخانهای در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 4 ماه اجرا شد. این آزمایش با 6 سطح از کود نیتروژن خالص به فرم اوره با مقادیر صفر، 3، 4.5، 6، 7.5 و 9 درصد طی سه تقسیط مساوی بر روی گیاه محلولپاشی شد. این تحقیق در قالب طرح کاملاَ تصادفی با سه تکرار و با استفاده از 15 واحد آزمایشی گلدانی به حجم 138.16سانتیمتر مکعب برای هر تیمار اجرا شد. خاک مورد استفاده از خاک مزرعه و بدون هر نوع کود بود. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تأثیر سطوح مختلف کود بر عملکرد ماده خشک و ارتفاع گیاه در سطح یک درصد معنیدار بود. مقایسه میانگین تیمارها مشخص نمود که تیمار 4.5 درصد با میانگین تولید 85.80 گرم ماده خشک در هر بوته و ارتفاع 56.67 سانتیمتر نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنیداری داشت. در حالی که استفاده از سطوح 7.5 و 9 درصد محلول اوره باعث کاهش عملکرد نسبت به تیمارهای 4.5 و 6 درصد گردید. نتایج نشان دادند که استفاده از روش محلول پاشی میتواند ضمن افزایش عملکرد گیاه موجب کاهش آلودگیهای ناشی از کاربرد زیاد کودهای نیتروژنی باشد.