آرزو اسپنانی؛ سیف‌اله فلاح
چکیده
تاریخ کاشت بیشتر گیاهان دارویی یک‌ساله با رقابت شدید آبیاری محصولات پاییزه و بهاره همراه است. این رقابت حجم آب رودخانه را در پایین‌دست کاهش داده و در نتیجه آن غلظت فلزات سنگین ناشی از پسابهای صنعتی و شهری در آب رودخانه نیز افزایش مییابد. از این‌رو، به‌منظور بررسی تحمل برخی گیاهان دارویی بهاره به تنش کادمیوم آب آبیاری آزمایشی ...
بیشتر
تاریخ کاشت بیشتر گیاهان دارویی یک‌ساله با رقابت شدید آبیاری محصولات پاییزه و بهاره همراه است. این رقابت حجم آب رودخانه را در پایین‌دست کاهش داده و در نتیجه آن غلظت فلزات سنگین ناشی از پسابهای صنعتی و شهری در آب رودخانه نیز افزایش مییابد. از این‌رو، به‌منظور بررسی تحمل برخی گیاهان دارویی بهاره به تنش کادمیوم آب آبیاری آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل شش گیاه دارویی (خرفه، سیاهدانه، شنبلیله، شوید، زنیان و ریحان) و شش غلظت کادمیوم (5، 10، 15، 20، 25 و 30 میلیگرم در لیتر کادمیوم) به همراه شاهد (عدم کادمیوم) بودند. نتایج نشان داد اگرچه غلظت کم کادمیوم در برخی گیاهان باعث تحریک رشد گیاهچه شد ولی غلظت 30 میلیگرم بر لیتر در تمامی گیاهان باعث کاهش طول ریشهچه، طول ساقهچه، وزن خشک ریشهچه و وزن خشک ساقهچه و شاخص بنیه بذر گردید. البته درصد و سرعت جوانهزنی به‌طور قابل ملاحظهای تحت تأثیر کادمیوم قرار نگرفت. در این ارتباط گیاه شنبلیله، سیاهدانه و شوید بیشترین حساسیت را به سمّیت کادمیوم نشان دادند. در گیاه شنبلیله و زنیان طول ساقهچه بیشتر از طول ریشهچه تحت تأثیر کادمیوم کاهش یافت و در این دو گیاه طول ساقهچه به‌عنوان شاخص حساسیت تعیین شد. در حالیکه در گیاه شوید، ریحان، خرفه و سیاهدانه طول ریشهچه بیشتر از طول ساقهچه کاهش یافت و به‌عنوان شاخص حساسیت منظور گردید. به‌طور کلی از لحاظ طول ریشهچه شوید حساسترین و ریحان متحملترین گونه به سمّیت کادمیوم بود.
آلاله متقیان؛ همت‌اله پیردشتی؛ محمدعلی بهمنیار؛ بهاره متقیان
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کاربرد همزمان کمپوست زباله جامد شهری و گونه‌های مفید قارچ تریکودرما بر خصوصیات سبز شدن گیاهچه، رشد و جذب برخی عناصر کم‌مصرف در گیاه ریحان (Ocimum basiilicum L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار به‌صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل 3 سطح از کمپوست زباله جامد شهری (15، 30 و 45 ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کاربرد همزمان کمپوست زباله جامد شهری و گونه‌های مفید قارچ تریکودرما بر خصوصیات سبز شدن گیاهچه، رشد و جذب برخی عناصر کم‌مصرف در گیاه ریحان (Ocimum basiilicum L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار به‌صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل 3 سطح از کمپوست زباله جامد شهری (15، 30 و 45 تن در هکتار به‌صورت جداگانه و تلفیق شده با 50% کود شیمیایی)، کود شیمیایی (90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، 50 کیلوگرم در هکتار K2O و 45 کیلوگرم در هکتار P2O5) و شاهد (بدون مصرف کمپوست و کود شیمیایی) و سه گونه تریکودرما (T. viridae، T. harzianum و T. hamatum) بود. مقایسات گروهی بیانگر آنست که گروه کمپوست زباله شهری موجب کاهش معنی‌دار درصد ظهور نهایی (02/8%)، متوسط زمان ظهور گیاهچه (32/52%) و سرعت ظهور تجمعی گیاهچه (67/15%) در مقایسه با کود شیمیایی گردید. در مقابل، گروه کودی مذکور وزن تر اندام هوایی و ریشه (به‌ترتیب 10/13% و 59/33%) و وزن خشک و طول ریشه گیاه (به‌ترتیب 30/28% و 24/13%) را نسبت به کود شیمیایی افزایش داد. در این آزمایش کمپوست زباله شهری محتوی مس، روی و آهن بافت گیاهی را (به‌ترتیب 85/26%، 14/14% و 09/20%) در مقابل کود شیمیایی افزایش داد. همچنین استفاده از کمپوست زباله تلفیق‌شده موجب بهبود 03/9 و 26/12 درصدی محتوی آهن و مس گیاه در مقایسه با کاربرد جداگانه آن گردید. در بین گونه‌های تریکودرما، گونه T. harzianum موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی و ریشه (به‌ترتیب 05/16% و 27/17%)، ارتفاع گیاه و طول ریشه (به‌ترتیب 44/8% و 03/13%) و میزان مس بافت گیاهی (14/31%) در مقابل T. hamatum گردید. در مجموع در این آزمایش سطوح 30 و 45 تن در هکتار کمپوست به‌رغم محدودیت سبز شدن، توانستند رشد و کیفیت گیاه ریحان را بهبود بخشند.
فروغ منتظری؛ منصور امیدی؛ نیکنوش ایمانی
چکیده
گیاه ارزشمند دارویی باریجه (Ferula gummosa Boiss.) از خانواده چتریان، بومی ایران و در حال انقراض می‌باشد که به دلیل رفتار باردهی سالانه (منوکارپیک) و خواب طولانی بذر، تولید انبوه اقتصادی آن با مشکل جدی مواجه است. بنابراین اولین قدم برای اصلاح ژنتیکی این گیاه، توانایی تولید تعداد زیادی گیاهچه سترون با بنیه مناسب، در زمان کم، به منظور تهیه ریزنمونه‌هایی ...
بیشتر
گیاه ارزشمند دارویی باریجه (Ferula gummosa Boiss.) از خانواده چتریان، بومی ایران و در حال انقراض می‌باشد که به دلیل رفتار باردهی سالانه (منوکارپیک) و خواب طولانی بذر، تولید انبوه اقتصادی آن با مشکل جدی مواجه است. بنابراین اولین قدم برای اصلاح ژنتیکی این گیاه، توانایی تولید تعداد زیادی گیاهچه سترون با بنیه مناسب، در زمان کم، به منظور تهیه ریزنمونه‌هایی با بنیه مناسب می‌باشد. در این پژوهش، کشت درون شیشه‌ای جنین باریجه در محیط کشت MS رقیق شده (4/1)، طی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل فاکتورهای A در 2 سطح (کشت جنین به صورت افقی؛ و به صورت عمودی به‌طوری که نیمی از جنین درون محیط باشد و برگهای جنینی رو به بالا باشند) و B در 4 سطح (استفاده از 0، 5/0، 1 و 5/1 گرم در لیتر زغال فعال) با 3 تکرار انجام شد. صفات مختلف رشد به مدت 5 هفته اندازه‌گیری شدند. همچنین کشت بذر در 4 محیط آب مقطر، MS4/1 جامد، خاک و کاغذ صافی مرطوب بررسی شد. روشهای کشت جنین، توانستند گیاهچه‌های قویتر و بیشتری را در زمان کمتر، در مقایسه با روشهای کشت بذر تولید نمایند. درنهایت بهترین گزینه، استفاده از کشت جنین به صورت عمودی در محیط MS4/1 حاوی 5/0 گرم در لیتر زغال فعال بود. بدیهی است که استفاده از زغال فعال، شرایطی بسیار مشابه با رشد در محیط طبیعی را برای گیاه فراهم خواهد آورد.
