شناسایی، معرفی، اکولوژی و دانش بومی
مسعود اربابی؛ پروانه برادران؛ سیده باهره جوادی؛ داود شیردل
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.763.103.5.1576.1606گیاهان دارویی خودرو و کشت شده با گسترش فعالیت برخی از کنه‌های گیاهی در محیط‌های گلخانه‌ای در کشور مواجه هستند. مطالعه فون کنه‌های گیاهان دارویی در مناطق مختلف کشور نشان داد از 135 گونه گیاهی جمع‌آوری شده 78 گونه از 35 خانواده میزبان کنه‌های مضر و مفید شکارگر بودند. بیش از 41 گونه کنه گیاهی مضر ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.763.103.5.1576.1606گیاهان دارویی خودرو و کشت شده با گسترش فعالیت برخی از کنه‌های گیاهی در محیط‌های گلخانه‌ای در کشور مواجه هستند. مطالعه فون کنه‌های گیاهان دارویی در مناطق مختلف کشور نشان داد از 135 گونه گیاهی جمع‌آوری شده 78 گونه از 35 خانواده میزبان کنه‌های مضر و مفید شکارگر بودند. بیش از 41 گونه کنه گیاهی مضر و مفید از 12 خانواده شناسایی گردیدند. خانواده گیاهی Asteraceae با 9 گونه گیاهی بیشترین دامنه فعالیت کنه‌های گیاهی را داشت. بیشترین تنوع میزبان گیاهی برای کنه تارتن (Tetranychus urticae) و کنه‌های Tydeidae به‌ترتیب با 53 و 16 گونه گیاهی به ثبت رسید. بیشترین علائم تغذیه و خسارت کنهها از کاهش تا توقف رشد گیاه توسط کنه تارتن و بر روی پنیرک، ختمی، شیرینبیان و تاجریزی در محیط‌های باز و روی خرفه، نعناع و توتفرنگی در شرایط گلخانه ملاحظه شد. علائم خسارت کنه‌های Brevipalpus obovatus (چای)، B. lewisi(گواوا)، Aculus semenovi (تلخبیان)، Trisetacus juniperinus (سرو شیراز) و Aceria sp. (کاهوی وحشی) حائز اهمیت ملاحظه گردید. البته هیچیک از کنه‌های شکارگر جمع‌آوری شده برای کنترل کنه‌های تارتن مؤثر نیستند.
کرامت‌الله سعیدی؛ فاطمه سفیدکن؛ علیرضا بابایی
چکیده
میوه گیاه دارویی نسترن کوهی (Rosa canina L.) حاوی مواد مؤثره ارزشمندی مانند کاروتنوئیدها است. در این تحقیق به‌منظور تعیین میزان کاروتنوئیدها و لیکوپن میوه نسترن کوهی در رویشگاه‌های مختلف کشور و اطلاع از میزان تنوع این ترکیب‌ها، از 60 منطقه ایران طی سال‌های 1391-1389 میوه گیاه جمع‌آوری شد. برای تعیین کاروتنوئید کل و لیکوپن، جذب در طول موج‌های ...
بیشتر
میوه گیاه دارویی نسترن کوهی (Rosa canina L.) حاوی مواد مؤثره ارزشمندی مانند کاروتنوئیدها است. در این تحقیق به‌منظور تعیین میزان کاروتنوئیدها و لیکوپن میوه نسترن کوهی در رویشگاه‌های مختلف کشور و اطلاع از میزان تنوع این ترکیب‌ها، از 60 منطقه ایران طی سال‌های 1391-1389 میوه گیاه جمع‌آوری شد. برای تعیین کاروتنوئید کل و لیکوپن، جذب در طول موج‌های 450 و 503 نانومتر بهوسیله دستگاه اسپکتروفوتومتر قرائت شد. میزان کاروتنوئید کل میوه بین (mg/g FW) 097/1-195/0 متغیر بود. بیشترین و کمترین میزان کاروتنوئید به‌ترتیب از مناطق IR34 و IR9 بدست آمد. میزان لیکوپن میوه بین (mg/g FW) 32/0-029/0 بود و IR45 و IR9 به‌ترتیب بیشترین و کمترین میزان لیکوپن را داشتند. البته تفاوت در میزان کاروتنوئید کل و لیکوپن میوه در مناطق مورد مطالعه معنیدار بود (05/0 > p). ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین میزان کاروتنوئید کل و لیکوپن میوه در مناطق مختلف همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت (726/0=r). تودههای نسترن کوهی مناطق مختلف در سه گروه خوشهبندی شدند. نتایج این پژوهش میتواند در پژوهشهای اصلاحی نسترن کوهی در آینده مورد استفاده قرار گیرد.
زینب نظری؛ حسین میرزایی ندوشن؛ غلامرضا بخشی‌خانیکی؛ فرشته اسدی‌کرم
چکیده
گز روغنی (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های با ارزش درختچه‌ای و فراموش شده است که در مناطقی از جنوب شرقی کشور ما رویش دارد و ارزش دارویی، صنعتی و غذایی زیادی برای آن ذکر شده‌است. به‌رغم اهمیت زیادی که این گونه از منظرهای مختلف دار،د تاکنون از نظر ویژگیهای مختلف زیستی ازجمله ویژگیهای کاریوتیپی مورد توجه کافی قرار نگرفته‌است. ...
بیشتر
گز روغنی (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های با ارزش درختچه‌ای و فراموش شده است که در مناطقی از جنوب شرقی کشور ما رویش دارد و ارزش دارویی، صنعتی و غذایی زیادی برای آن ذکر شده‌است. به‌رغم اهمیت زیادی که این گونه از منظرهای مختلف دار،د تاکنون از نظر ویژگیهای مختلف زیستی ازجمله ویژگیهای کاریوتیپی مورد توجه کافی قرار نگرفته‌است. در این تحقیق چهار جمعیت گیاهی مختلف به همراه دو نمونه کشت بافتی از این گونه مورد مطالعات کاریوتیپی قرار گرفته و ضمن اندازه‌گیری ابعاد کروموزومی برخی از آماره‌های موجود جهت سنجش تقارن کاریوتیپی نیز محاسبه شده و بر مبنای آنها جمعیتهای مختلف این گونه مورد مقایسه قرار گرفتند. اطلاعات کاریوتیپی بر مبنای دو مدل آشیانه‌ای و فاکتوریل تجزیه و تحلیل شدند. در شمارش کروموزومی مشخص شد که کلیه فامیل‌‌ها و جمعیتها دارای 28 کروموزوم بودند (28 =n2). تجزیه واریانس داده‌‌ها نیز نشان داد که جمعیتهای مورد مطالعه و کروموزوم‌های آنها از نظر تمامی ویژگیهای کاریوتیپی با هم اختلاف معنی‌داری در سطح 1% داشتند. در مواردی سلول‌های آنیوپلوئید نیز مشاهده گردید. به‌طور کلی این گونه دارای کروموزوم‌های ریزی است، به‌طوری که میانگین عمومی طول کروموزوم‌های جمعیتهای مورد مطالعه بین 19/1 تا 1/2 میکرون متغیر بود. بیشترین طول ژنوم متعلق به جمعیت کشت بافتی کنشکی (2/51 میکرون) و کمترین طول ژنوم متعلق به جمعیت گرهون (3/33 میکرون) بود. به عبارت دیگر، نمونه‌های کشت بافتی از نظر ابعاد کروموزومی در دسته‌های جداگانه و کاملاً متفاوت از سایر جمعیتهای مطالعه شده قرار گرفتند. متقارن‌ترین کاریوتیپ را بر مبنای TF% جمعیت چانف از خود نشان داد (45%). نامتقارن‌ترین کاریوتیپ بر این مبنا متعلق به نمونه کنشکی بود (41%). آماره DRL و فرمول کاریوتیپی نیز این موضوع را تأیید نمود.
پریسا قمشی‌بزرگ؛ سید محمدرضا وهابی؛ محمد فضیلتی
چکیده
صمغ کتیرای سفید از مهمترین صمغ‌های گیاهیست که از ساقه گون سفید (Astragalus gossypinus Fischer.) گرفته می‌شود. ایران مهمترین تولیدکننده کتیراست. امروزه کتیرا در صنایع مختلف ازجمله: دارویی، بهداشتی و غذایی مصارف جدید و متنوعی پیدا کرده‌است. از آنجا که ارزش‌گذاری اقتصادی کتیرا براساس کیفیت آن انجام می‌گیرد، مطالعه ترکیب‌های شیمیایی ...
بیشتر
صمغ کتیرای سفید از مهمترین صمغ‌های گیاهیست که از ساقه گون سفید (Astragalus gossypinus Fischer.) گرفته می‌شود. ایران مهمترین تولیدکننده کتیراست. امروزه کتیرا در صنایع مختلف ازجمله: دارویی، بهداشتی و غذایی مصارف جدید و متنوعی پیدا کرده‌است. از آنجا که ارزش‌گذاری اقتصادی کتیرا براساس کیفیت آن انجام می‌گیرد، مطالعه ترکیب‌های شیمیایی صمغ کتیرا و شناسایی رویشگاه‌های برتر گون ضروریست. در این تحقیق نمونه‌های کتیرای سفید از شش رویشگاه گون سفید در منطقه غرب استان اصفهان استحصال گردید و مهمترین ترکیب‌ها، کربوهیدراتها، اسیدهای آمینه و عناصر معدنی تعیین و مقایسه شد. نتایج بررسیها نشان داد که قند آرابینوز با متوسط 49/34% بیشترین مقدار قند موجود در صمغ کتیرا را داراست. در مجموع 9 نوع اسید آمینه شناسایی و اندازه‌گیری شد که در بین آنها اسیدهای آمینه هیدروکسیپرولین با متوسط 3/173 نانومول بر گرم بیشترین و متیونین کمترین مقدار را شامل شد. همچنین در بین عناصر اندازه‌گیری شده کلسیم و فسفر به‌طور میانگین به‌ترتیب 76/0% و 83/0% بیشترین درصد و عنصر نیتروژن با متوسط 06/0% کمترین درصد را دارا بودند.
علی‌محمد اسعدی؛ اصغر خشنود یزدی
چکیده
گیاه Dracocephalum kotschyi Boiss. یکی از گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاه‌های طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می‌شود. این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می‌باشد. در طب سنتی از این گیاه در کاهش تب، درد مفاصل و روماتیسم و به‌عنوان ضد التهاب و التیام‌دهنده زخم استفاده می‌شود. مطالعه حاضر به منظور شناخت خصوصیات بوم‌شناختی این ...
بیشتر
گیاه Dracocephalum kotschyi Boiss. یکی از گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاه‌های طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می‌شود. این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می‌باشد. در طب سنتی از این گیاه در کاهش تب، درد مفاصل و روماتیسم و به‌عنوان ضد التهاب و التیام‌دهنده زخم استفاده می‌شود. مطالعه حاضر به منظور شناخت خصوصیات بوم‌شناختی این گونه جهت معرفی برای کشت انبوه آن در اراضی زراعی و استفاده در صنایع دارویی و همچنین جلوگیری از تخریب رویشگاه‌های طبیعی گونه در سال 1387 در مراتع شهرستان بجنورد انجام شد. مشخصات اقلیمی، زمین‌شناسی، تیپ رویشگاه، گیاهان همراه، اندازه‌گیری متغیرهای رویشی و تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک برای گیاه در رویشگاه آن انجام گردید. نتایج نشان داد که این گونه در منطقه مورد مطالعه با بارندگی متوسط سالانه 320 میلی‌متر، دمای متوسط سالانه 22/10 درجه سانتی‌گراد و اقلیم نیمه‌خشک سرد رویش مناسبی دارد. این گونه در دامنه‌های شمالی و شمال‌غربی در ارتفاع 1600 تا 1800 متری از سطح دریا در مناطق سنگلاخی پراکنش یافته است. در منطقه مورد مطالعه خاک بسیار کم عمق و دارای بافت لومی، 6/7- 57/7 pH=، 555/0 EC= دسی‌زیمنس بر متر و 9/11- 475/11 CEC= سانتی‌مول بر کیلوگرم می‌باشد. تیپ رویشگاه چای چوپان- علف بره است و بیش از 58 گونه گیاهی همراه این گونه دیده می‌شود. بدین ترتیب میانگین پوشش تاجی و تراکم زرین گیاه در منطقه به‌ترتیب 122/0 درصد و 361 بوته در هکتار بود.
معصومه رنجزاد؛ مسعود خیامی؛ رضا حیدری؛ عبدالله حسن‌زاده
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، ، صفحه 455-462
چکیده
Linum nodiflorum L. یکی از گونه‌های وحشی جنس کتان می‌باشد. گونه‌های این جنس دارای درصد قابل توجهی اسید چرب امگا 3 و امگا 6 می‌باشند. در این تحقیق 8 نمونه از جمعیتهای مختلف Linum nodiflorum L. جمع‌آوری شده از مناطق مختلف استان کرمانشاه، در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی کشت شدند. در طول و پس از اتمام دوره ...
بیشتر
Linum nodiflorum L. یکی از گونه‌های وحشی جنس کتان می‌باشد. گونه‌های این جنس دارای درصد قابل توجهی اسید چرب امگا 3 و امگا 6 می‌باشند. در این تحقیق 8 نمونه از جمعیتهای مختلف Linum nodiflorum L. جمع‌آوری شده از مناطق مختلف استان کرمانشاه، در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی کشت شدند. در طول و پس از اتمام دوره رشد صفات فنولوژیکی و 27 صفت مختلف مرفولوژیکی از قبیل طول ساقه‌های اصلی و فرعی، تعداد کپسول، طول و قطر ریشه و ... برای سه نمونه تصادفی از هر جمعیت اندازه‌گیری شد. اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ضرایب همبستگی برای صفات مورد بررسی محاسبه و جدول مربوطه رسم شد. تجزیه کلاستر براساس مجموع صفات اندازه‌گیری شده انجام و دندروگرام مربوطه رسم شد. نتایج حاصل از ضرایب همبستگی، همبستگی مثبت و معنی‌داری را بین برخی صفات زایشی و رویشی نشان داد، از جمله طول و عرض کپسول با طول ریشه همبستگی مثبت و معنی‌داری را در سطح احتمال 5 درصد داشتند. تجزیه کلاستر با توجه به فاصله ژنتیکی، جمعیتها را در دو گروه مجزا تقسیم‌بندی کرد. از بین جمعیتهای کشت شده نمونه بیستون با 3 ماه و 13 روز بیشترین دوره رشد رویشی و نمونه روستای محمودآباد با 1 ماه و 17 روز بیشترین دوره رشد زایشی را داشتند.
صدیقه زارع کیا؛ رضا امیدبیگی
چکیده
گیاه مرتعی - دارویی Silybum marianum با نام فارسی ماریتیغال، گیاهی یکساله و علفی است که در بعضی مناطق ایران به صورت خودرو می روید. هدف اصلی مطالعه پی بردن به خصوصیات رویشگاهی و بررسی چگونگی عمل و رفتار این گونه در اکوسیستم منطقه بهدشت نور می باشد. برای تعیین پوشش تاجی، تراکم و فراوانی از روش سیستماتیک - تصادفی استفاده شد. فنولوژی، وضعیت ...
بیشتر
گیاه مرتعی - دارویی Silybum marianum با نام فارسی ماریتیغال، گیاهی یکساله و علفی است که در بعضی مناطق ایران به صورت خودرو می روید. هدف اصلی مطالعه پی بردن به خصوصیات رویشگاهی و بررسی چگونگی عمل و رفتار این گونه در اکوسیستم منطقه بهدشت نور می باشد. برای تعیین پوشش تاجی، تراکم و فراوانی از روش سیستماتیک - تصادفی استفاده شد. فنولوژی، وضعیت ریشه دوانی در خاک، وزن هزار دانه، میزان مواد موثر از جمله مواردی بودند که بررسی شدند. نتایج نشان داد که این گونه در منطقه مورد مطالعه بارندگی متوسط سالانه 880 میلی‌متر، دمای متوسط سالانه 16 درجة سانتی‌گراد رویش مناسبی دارد. آزمایشهای خاکشناسی نشان داد که ماریتیغال خاک با بافت لومی رسی را ترجیح می دهد و میانگین اسیدیته و هدایت الکتریکی خاک هایی که در آن رویش دارد به ترتیب 8.3 و 0.16 میلی موس بر سانتیمتر می باشد. میانگین پوشش تاجی و تراکم گونه در منطقه به ترتیب 33.2 درصد و 31500 بوته در هکتار بود. مطالعات فنولوژیک نیز نشان داد که شروع رشد از اوایل مهر ماه بوده و مرحلة رویشی تا اواخر اسفند ماه ادامه دارد. زمان بذردهی در اوایل خرداد می باشد. مقدار سیلی مارین و سیلی بین موجود در دانه های این گیاه به ترتیب 1.63 و 6.17 درصد بود.
