به‌زراعی و به‌نژادی
بهروز اسماعیل پور؛ معصومه مرادی؛ موسی ترابی گیگلو؛ مهسا احدزاده
چکیده
سابقه و هدف: ریحان (Ocimum basilicum L.) گیاهی از تیره نعنا و جنس Ocimum می‌باشد که گونه‌های زیادی دارد. در این بین گونه O. basilicum مهمترین گونه اقتصادی بوده و همانند سایر گیاهان خانواده نعنا منبع ترکیبات حلقوی و اسانس و نیز منبع غنی از ترکیبات فنلی (به‌ویژه رزمارینیک اسید و کافئیک اسید) و فلاونوئیدها شناخته شده است. پیکره رویشی ریحان حاوی اسانس است. ...
بیشتر
سابقه و هدف: ریحان (Ocimum basilicum L.) گیاهی از تیره نعنا و جنس Ocimum می‌باشد که گونه‌های زیادی دارد. در این بین گونه O. basilicum مهمترین گونه اقتصادی بوده و همانند سایر گیاهان خانواده نعنا منبع ترکیبات حلقوی و اسانس و نیز منبع غنی از ترکیبات فنلی (به‌ویژه رزمارینیک اسید و کافئیک اسید) و فلاونوئیدها شناخته شده است. پیکره رویشی ریحان حاوی اسانس است. به‌طور کلی لینالول، متیل چاویکول، سیترال، اوژینول، سینئول، ژرانیول، کامفور و متیل سینامات از اجزاء مهم اسانس ریحان می‌باشد. تنش خشکی به‌عنوان مهمترین تنش غیرزیستی نقش مهمی در کاهش عملکرد گیاهان دارویی دارد و موجب بروز تغییرات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی متعددی در گیاه می‌شود. عملکرد ماده مؤثره تحت تأثیر عملکرد اقتصادی گیاه و شرایط محیطی ازجمله تنش خشکی می‌باشد. البته، اثرهای تنش در مراحل مختلف رشدونمو متفاوت است.مواد و روش‌ها: به منظور بررسی تأثیر اسید آسکوربیک بر گیاه ریحان بومی شهر ری تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه محقق اردبیلی، استان اردبیل (طول جغرافیایی 48 درجه و 3 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 38 درجه و 25 دقیقه شمالی با ارتفاع 1311 متری از سطح دریا) انجام شد. تیمارهای مورد آزمایش شامل سطوح خشکی در سه سطح (قطع آبیاری در مرحله شروع رشد زایشی، قطع آبیاری در 50% گلدهی و آبیاری کامل) و محلول‌پاشی با اسید آسکوربیک در چهار غلظت (0، 0.5، 1 و 2 میلی‌مولار) بر روی گیاه ریحان در نظر گرفته شد. عملیات مزرعه‌ای این آزمایش در اردیبهشت‌ماه سال 1396 اجرا گردید. عملیات آماده‌سازی بستر شامل شخم، دیسک و صاف کردن زمین قبل از اجرای آزمایش انجام شد و بعد اقدام به ایجاد کرت‌هایی به طول و عرض یک متر گردید. بذرها در سه خط با فواصل بوته‌ای 15 سانتی‌متر کشت شد. برای پوشاندن بذرها، از کود دامی پوسیده در حدود 4-3 سانتی‌متر استفاده گردید. پس از تعیین بافت خاک به روش هیدرومتری، تیمارهای ذکر شده برای تنش اعمال گردید. روز ابتدایی آبیاری به‌صورت غرقابی انجام و پس از جوانه‌زنی حجم آبیاری کمتر شد. اندازه‌گیری کلیه صفات در آزمایشگاه فیزیولوژی پس از برداشت گروه علوم باغبانی دانشکده علوم کشاورزی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SAS و مقایسه میانگین تیمارها با آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد.نتایج: نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش خشکی صفات ارتفاع کل بوته، طول ساقه، تعداد برگ و وزن خشک بوته به‌ترتیب 36.08%، 39.75%، 51.26% و 53.80% نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت. در صورتی که محلول‌پاشی با اسید آسکوربیک توانست این مقادیر را به صورت معنی‌داری بهبود ببخشد. بیشترین میزان طول ریشه در شرایط تنش شدید (ابتدای گلدهی) و تیمار با اسید آسکوربیک 1 میلی‌مولار (15.83 سانتی‌متر) بدست آمد که در مقایسه با تیمار شاهد حدود 31.91% افزایش نشان داد. شرایط تنش خشکی توانست میزان پرولین و اجزای اسانس را افزایش دهد. بیشترین میزان پرولین مربوط به شرایط تنش شدید و تیمار با اسید آسکوربیک 2 میلی‌مولار(µmol.g-1 FW 130.825) بود که 6 برابر نسبت به شاهد افزایش نشان داد. میزان کلروفیل نیز در شرایط تنش شدید کاهش یافت. همچنین با اعمال تنش خشکی، در تمامی صفات مورد بررسی شاهد بیشترین مقدار، تیمار اسید آسکوربیک (غلظت‌های 0.5 و 1 میلی‌مولار) باعث افزایش و غلظت‌های بالاتر باعث کاهش مقدار صفات مورد بررسی شدند. با تجزیه اسانس نمونه‌های گیاهی، عمده‌ترین ترکیبات بدست آمده از اسانس ریحان شامل ژرانیول، متیل کاویکول، آلفا-پینن، کاریوفیلن، سیترال، کوپن، کارواکرول، نرال، لینالول و لیمونن بود. در بیشتر ترکیبات با افزایش میزان تنش خشکی و محلول‌پاشی بر میزان ترکیبات و اجزای اسانس افزوده شد. بیشترین میزان اسانس در شرایط تنش تا مرحله 50% گلدهی و محلول‌پاشی با غلظت 2 میلی‌مولار اسید آسکوربیک برای ترکیب متیل کاویکول (33.8%) بدست آمد.نتیجه‌گیری: محلول‌پاشی با اسید آسکوربیک باعث بهبود رشد گیاه ریحان در شرایط تنش خشکی شد و یک نوع مقاومت را در گیاه ایجاد کرد. بنابراین در زمان کنونی با توجه به کمبود منابع آبی و نیاز فراوان گیاهان به آب، می‌توان با محلول‌پاشی عناصر غیرسمّی و ضروری برای آنها موجب ایجاد مقاومت به تنش در گیاهان گردید.
مینو میرزاوند؛ شعبان رحیمی؛ محمدعلی سحری
چکیده
آنتی‌بیوتیک‌ها اثر مثبتی بر عملکرد جوجه‌های گوشتی دارند، اما احتمالاً دارای اثرات منفی مانند ایجاد مقاومت‌های میکروبی در انسان و دام می‌شوند. یکی از جایگزین‌های آنتی‌بیوتیک به‌عنوان محرک رشد، گیاهان دارویی هستند. به همین منظور برای بررسی اثرات گیاهان دارویی (نعناع، جعفری، شوید، گشنیز، سیر و ریحان) با آنتی‌بیوتیک آزمایشی با ...
بیشتر
آنتی‌بیوتیک‌ها اثر مثبتی بر عملکرد جوجه‌های گوشتی دارند، اما احتمالاً دارای اثرات منفی مانند ایجاد مقاومت‌های میکروبی در انسان و دام می‌شوند. یکی از جایگزین‌های آنتی‌بیوتیک به‌عنوان محرک رشد، گیاهان دارویی هستند. به همین منظور برای بررسی اثرات گیاهان دارویی (نعناع، جعفری، شوید، گشنیز، سیر و ریحان) با آنتی‌بیوتیک آزمایشی با 480 قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه رأس 308 در قالب 8 تیمار و 3 تکرار (هر تکرار شامل 20 پرنده) اجرا شد. تیمارها شامل گروه شاهد (جیره پایه بدون هیچ‌گونه افزودنی)، تیمار گیاهان دارویی و معطر به‌ترتیب: نعناع، جعفری، شوید، گشنیز، سیر و ریحان هر کدام به میزان 5/1% و تیمار آنتی‌بیوتیک ویرجینیامایسین به میزان ppm15 بود. وزن زنده، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی، فاکتورهای خونی، سیستم ایمنی و طعم گوشت در پایان دوره مورد اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که ویرجینیامایسین وزن بدن و خوراک مصرفی را در کل دوره تحت تأثیر قرار داد (05/0>p)، در حالیکه ضریب تبدیل غذایی تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت (05/0<p). کمترین میزان کلسترول و LDL سرم در تیمار سیر مشاهده شد (05/0>p). کمترین میزان اسید اوریک خون مربوط به تیمار جعفری بود (05/0>p). عیار آنتی‌بادی علیه گلبول قرمز گوسفند در پاسخ ثانویه در سیر و شوید بیشترین بود (05/0>p)، البته عیار آنتی‌بادی علیه ویروس واکسن نیوکاسل تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت (05/0<p). نسبت هتروفیل به لنفوسیت در سیر کمترین و در کنترل بیشترین بود (05/0>p). وزن نسبی بورس و طحال به‌عنوان دو ارگان لنفوئیدی بین تیمارها اندازه‌گیری شد، که تفاوت معنی‌داری نداشت (05/0<p). ارتفاع پرز روده در هیچ‌یک از قسمت‌های روده معنی‌دار نبود (05/0<p). نسبت ارتفاع پرز روده به عمق کریپت و نسبت ارتفاع پرز به عرض آن معنی‌دار بود (05/0>p). بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود که گشنیز و نعناع بیشترین تأثیر را بر رنگ، طعم، بافت و پذیرش کلی گوشت مرغ داشته (05/0>p) و می‌توان از آنها به‌عنوان افزودنی غذایی در جیره طیور استفاده کرد.
عباس حسنی
چکیده
مقدار آب خاک به عنوان یک عامل محیطی مهم در کنترل جوانه زنی بذر نقش دارد . هنگامی که توان آب کاهش می یابد جوانه زنی بذر انجام نگرفته یا به تأخیر می افتد. ریحان (Ocimum basilicum) گیاهی علفی ، یکساله و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) است. اسانس آن به طور عمده در صنایع غذایی و عطر سازی مورد استفاده قرار گرفته و همچنین دارای خواص ضد میکروبی است. به منظور ...
بیشتر
مقدار آب خاک به عنوان یک عامل محیطی مهم در کنترل جوانه زنی بذر نقش دارد . هنگامی که توان آب کاهش می یابد جوانه زنی بذر انجام نگرفته یا به تأخیر می افتد. ریحان (Ocimum basilicum) گیاهی علفی ، یکساله و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) است. اسانس آن به طور عمده در صنایع غذایی و عطر سازی مورد استفاده قرار گرفته و همچنین دارای خواص ضد میکروبی است. به منظور بررسی اثرات تنش آبی بر جوانه زنی بذر و رشد دانه رست های ریحان، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار انجام گرفت. تیمارهای تنش آبی با استفاده از محلول های 0، 5 ، 10، 15، 20، 25، 30 درصد پلی اتیلن گلایکول 6000 (PEG 6000) که توان آب آنها به ترتیب معادل 0، 0.03-، 0.19-، 0.41-، 0.67-، 0.99- و 1.35- مگا پاسکال بود اعمال شد. نتایج نشان داد که تنش آبی اثرات معنی داری بر جوانه زنی بذر گیاه ریحان دارد. در توان آب 1.35- مگا پاسکال جوانه زنی بذرها دیده نشد و در توان های 0.67- و 0.99- مگاپاسکال بذرها جوانه زده تولید دانه رست نکردند. از نظر درصد جوانه زنی نهایی اختلاف معنی داری بین صفر تا 0.41- مگاپاسکال دیده نشد اما سرعت جوانه زنی در توان آب 0.41- مگا پاسکال کاهش معنی داری را نسبت به توان های صفر، 0.03- و 0.19- مگاپاسکال نشان داد. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که مقادیر مختلف توان آب (0، 0.03-، 0.19- و 0.41- مگا پاسکال)، اثر معنی داری بر رشد دانه رست دارد. با کاهش توان آب (از صفر تا 0.41- مگاپاسکال)، طول ساقه چه، وزن تر ریشه چه و ساقه چه و وزن تر دانه رست کاهش یافت اما طول ریشه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک دانه رست، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه و نسبت وزن خشک ریشه چه به ساقه چه،افزایش پیدا کرد. چنین به نظر می رسد که در گیاه ریحان تحت شرایط کم آبی، رشد ریشه ها کمتر از رشد اندامهای هوایی تحت تأثیر قرار می گیرد.
