معصومه رجبی هشجین؛ علی اصغری؛ مهرشاد زین العابدینی؛ محمدرضا غفاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.721.97.5.1605.41 شنبلیله (Trigonella L.) یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین گیاهان دارویی شناخته شده در جهان است که به‌دلیل داشتن ترکیبهای مؤثره متنوع در درمان بسیاری از بیماریها کاربرد دارد. این گیاه بیش از 135 گونه دارد که در سراسر جهان و در اغلب شرایط آب و هوایی رشد می‌کنند. تریگونلین مهمترین و فراوان‌ترین آلکالوئید ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.721.97.5.1605.41 شنبلیله (Trigonella L.) یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین گیاهان دارویی شناخته شده در جهان است که به‌دلیل داشتن ترکیبهای مؤثره متنوع در درمان بسیاری از بیماریها کاربرد دارد. این گیاه بیش از 135 گونه دارد که در سراسر جهان و در اغلب شرایط آب و هوایی رشد می‌کنند. تریگونلین مهمترین و فراوان‌ترین آلکالوئید و یکی از ترکیبهای ارزشمند موجود در شنبلیله است که برای درمان دیابت و کاهش چربی خون بکار می‌رود. با توجه به این نکته که این گیاه در اغلب نقاط ایران به خوبی رشد می‌کند و به‌منظور بررسی میزان این متابولیت ارزشمند، تعداد 22 ژنوتیپ و ده گونه (T. uncata؛ T. monantha؛ T. persica؛ T. anguina؛ T. stellate؛ T. spruneriana؛ T. astroites؛ T. monspeliaca؛ T. tehranica؛ T. foenume) از جنس شنبلیله از استان‌های خوزستان، تهران و هرمزگان جمع‌آوری گردید و میزان تریگونلین آنها با استفاده از تکنیک HPLC مورد سنجش قرار داده شد. نتایج نشان داد که گونه T. foenume که گونه زراعی شنبلیله است، مقدار تریگونلین بیشتری (1.34 میلی‌گرم بر گرم بذر) نسبت به سایر گونه‌ها داشت. در رتبه بعدی گونه T. tehranica با اندکی تفاوت (0.9 میلی‌گرم بر گرم بذر) قرار گرفته بود. سایر گونه‌های مورد مطالعه با فاصله زیادی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. نتایج خوشه‌بندی ژنوتیپ‌ها براساس روش Ward نمونه‌های مورد مطالعه را در دو گروه قرار داد. این تحقیق می‌تواند اساس کارهای بعدی برای استخراج ترکیبهای دارویی از سایر گونه‌های شنبلیله به‌ویژه گونه‌های بومی ایران مثل T. tehranica باشد.
عاطفه کریمی پاشاکی؛ محدث قاسمی؛ سید جلیل ذریه زهرا؛ مصطفی شریف روحانی؛ سید مسعود حسینی
چکیده
در این مطالعه، میزان غلظت نیمه کشنده (LC50) عصاره آبی-الکلی برگ درخت زیتون (Olea europaea L.) و عصاره آبی سیر (Allium sativum L.) بر روی بچه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. آزمایش‌ها به روش استاندارد O.E.C.D و به‌صورت ساکن طی مدت 96 ساعت انجام گردید. میزان ماده مؤثره عصاره‌ها به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه‌گیری ...
بیشتر
در این مطالعه، میزان غلظت نیمه کشنده (LC50) عصاره آبی-الکلی برگ درخت زیتون (Olea europaea L.) و عصاره آبی سیر (Allium sativum L.) بر روی بچه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. آزمایش‌ها به روش استاندارد O.E.C.D و به‌صورت ساکن طی مدت 96 ساعت انجام گردید. میزان ماده مؤثره عصاره‌ها به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه‌گیری شد. برای اندازه‌گیری غلظت نیمه کشنده برای هر یک از عصاره‌ها به‌طور جداگانه، ماهی‌ها به 5 گروه تیمار و یک گروه شاهد (هریک با 3 تکرار شامل 10 ماهی) تقسیم‌بندی شدند. میانگین طولی و وزنی ماهی‌ها به‌ترتیب 0.78±9.8 سانتی‌متر و 3.4±15 گرم بود. 5 گروه تیمار در معرض غلظت‌های 50، 100، 150، 200 و 250ppm (میلی‌گرم بر لیتر) از عصاره آبی-الکلی برگ درخت زیتون و 5 گروه تیمار دیگر در معرض غلظت‌های 400، 800، 1200، 1600 و2000 ppm از عصاره آبی سیر قرار گرفتند. در طول مدت زمان آزمایش میانگین (SD±) دمای آب 1.7±17 درجه سانتی‌گراد، اکسیژن محلول 0.41±7.23 میلی‌گرم در لیتر و pH آب 0.81±7.5 بود. نتایج بدست‌آمده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) نشان داد که میزان آلیسین اندازه‌گیری شده در عصاره سیر mg/g200 و میزان اولئوروپین اندازه‌گیری شده در برگ زیتون mg/g177.2 بود. مقدار غلظت نیمه کشنده (LC50) 96 ساعته در بچه ماهیان کپور برای عصاره آبی-الکی برگ زیتون ppm168 و برای عصاره آبی سیر ppm1050 بدست آمد.
راضیه جعفری حاجتی؛ وحیده پیام نور؛ کمال قاسمی بزدی؛ نجمه احمدیان چاشمی
چکیده
این پژوهش با هدف افزایش تولید بتولین و بتولینیک اسید با استفاده از کشت سوسپانسیون سلولی گیاه توس (Betula pendula Roth.) و محرک‌های متیل‌جاسمونات و سالیسیلیک اسید انجام شد. در این تحقیق ابتدا رشد سلولی طی دوره 16 روزه بررسی شد. سپس دو محرک متیل‌جاسمونات (در غلظت‌های 0، 50،100،150 و 200 میکرومولار) و سالیسیلیک اسید (در غلظت‌های 0، 100، 200، 300 و 400 میکرومولار) ...
بیشتر
این پژوهش با هدف افزایش تولید بتولین و بتولینیک اسید با استفاده از کشت سوسپانسیون سلولی گیاه توس (Betula pendula Roth.) و محرک‌های متیل‌جاسمونات و سالیسیلیک اسید انجام شد. در این تحقیق ابتدا رشد سلولی طی دوره 16 روزه بررسی شد. سپس دو محرک متیل‌جاسمونات (در غلظت‌های 0، 50،100،150 و 200 میکرومولار) و سالیسیلیک اسید (در غلظت‌های 0، 100، 200، 300 و 400 میکرومولار) به‌طور جداگانه به محیط کشت‌های 8 روزه اضافه شدند و سلول‌ها 1، 2، 3، 5 و 7 روز پس از اعمال تیمارها برداشت شدند. وزن تر، خشک و درصد زنده‌مانی سلول‌ها بررسی شد و میزان بتولین و بتولینیک اسید با استفاده از دستگاه HPLC ارزیابی شد. نتایج بدست آمده افزایش معنی‌دار غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید و متیل‌جاسمونات را بر میزان ماده مؤثره، وزن تر و خشک سلول‌ها نشان داد. به‌طوری که حداکثر میزان بتولین (5/2 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) تحت تأثیر غلظت 100 میکرومولار سالیسیلیک، دو روز پس از اعمال تیمار مشاهده شد که 4 برابر نسبت به شاهد افزایش نشان داد. همچنین در میزان بتولینیک اسید، یک روز پس از اعمال تیمار 200 میکرومولار سالیسیلیک اسید افزایش 5/4 برابری نسبت به شاهد، حدود 5 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک مشاهده شد. بیشترین محتوی بتولین تحت تأثیر متیل‌جاسمونات در غلظت 50 میکرومولار، هفت روز پس از اعمال این غلظت، به میزان 3/2 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک بدست آمد. همچنین حداکثر سطح بتولینیک اسید در غلظت 100 میکرومولار متیل‌جاسمونات، دو روز پس از اعمال این غلظت به میزان 3 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک مشاهده شد. در مجموع تأثیر تیمار سالیسیلیک اسید بر تولید بتولین و بتولینیک اسید به‌طور معنی داری بیشتر از تیمار متیل‌جاسمونات بود.
عبدالرضا باقری؛ محرم ولی‌زاده؛ احمد شریفی؛ کالاسیلوی سنتیل
چکیده
در طی سالهای اخیر گیاه پنیرباد (Withania coagulans (Stocks) Dunal)، از خانواده سیب‌زمینیان (Solanaceae)، به‌دلیل دارا بودن ترکیبهای لاکتون‌های استروئیدی موسوم به ویتانولیدها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از میان ویتانولیدها، ترکیب ویتافرین A به‌دلیل داشتن ویژگی بازدارندگی رشد تومورهای سرطانی در صنایع دارویی از ارزش قابل توجهی برخوردار ...
بیشتر
در طی سالهای اخیر گیاه پنیرباد (Withania coagulans (Stocks) Dunal)، از خانواده سیب‌زمینیان (Solanaceae)، به‌دلیل دارا بودن ترکیبهای لاکتون‌های استروئیدی موسوم به ویتانولیدها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از میان ویتانولیدها، ترکیب ویتافرین A به‌دلیل داشتن ویژگی بازدارندگی رشد تومورهای سرطانی در صنایع دارویی از ارزش قابل توجهی برخوردار می‌باشد. در این پژوهش محتوای ترکیب بیولوژیکی ویتافرین A در ریشه 5 توده مختلف گیاه پنیرباد W. coagulans و کشت‌های درون شیشه‌ایآن مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور بذرهای توده‌های وحشی در شرایط کنترل‌شده کشت شد. برای القای سوسپانسیون سلولی، کالوسهای حاصل از ریزنمونه برگ در محیط کشت MS حاوی 3% ساکارز، 8/0% آگار و ترکیب هورمونی 2،4-دی کلروفنوکسی استیک اسید (mg/l2,4-D2) همراه با (mg/l5/0) کاینتین (Kin) کشت شدند. برای ریشه‌زایی، دیسک‌های برگی در محیط کشت ½MS همراه با mg/l1 ایندول بوتیریک اسید (IBA) کشت و محتوای ویتافرین A با استفاده از روش TLC و HPLC مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ترکیب ویتافرین A در تمام توده‌ها حضور داشته (µg/g DW54/44-01/21) و میان توده‌های مختلف نیز اختلاف معنی‌داری وجود دارد (05/0>p). بیشترین مقدار ویتافرین A (87/1±54/44) در توده USB005 (هیدوچ) مشاهده شد که این توده برای مطالعات درون شیشه‌ای مورد گزینش قرار گرفت. محتوای ویتافرین A در کشت ریشه‌های درون شیشه‌ای در هفته چهارم µg/g DW67/1±40/21 و در هفته هشتم، پس از دومین واکشت، µg/g DW86/0±73/66 بود که در مقایسه با کشت سوسپانسیون سلولی (µg/g DW01/2±62/6) افزایش معنی‌داری داشت (05/0>p). به‌طور کلی، محتوای ویتافرین A در کشت ریشه‌های مویین بیش از 5/1 برابر مقادیر موجود در ریشه گیاه کامل و بیش از 10 برابر مقادیر آن در کشت سوسپانسیون سلولی بوده، که بیانگر توانمندی قابل توجه کشت ریشه‌های مویین در تولید انبوه این ترکیب بیولوژیک می‌باشد.
فضه محمدی؛ رضا حیدری؛ سیاوش حسینی؛ رشید جامعی
چکیده
گیاهان دارویی منابعی غنی از متابولیت‌های ثانویه هستند. در میان این متابولیت‌ها، آلکالوئیدها گروه مهمی را تشکیل می‌دهند.Papaver bracteatum Lindl.، Papaver orientale L. و Papaver fugax Poir. گیاهان دارویی از خانواده خشخاش هستند. خصوصیات دارویی این گیاهان مربوط به قابلیت تولید و بیوسنتز گروهی از آلکالوئیدهای بنزوفنانتریدین (از زیرگروه آلکالوئیدهای بنزوایزوکوئینولین) ...
بیشتر
گیاهان دارویی منابعی غنی از متابولیت‌های ثانویه هستند. در میان این متابولیت‌ها، آلکالوئیدها گروه مهمی را تشکیل می‌دهند.Papaver bracteatum Lindl.، Papaver orientale L. و Papaver fugax Poir. گیاهان دارویی از خانواده خشخاش هستند. خصوصیات دارویی این گیاهان مربوط به قابلیت تولید و بیوسنتز گروهی از آلکالوئیدهای بنزوفنانتریدین (از زیرگروه آلکالوئیدهای بنزوایزوکوئینولین) است. مورفینانها (مورفین، کدئین و تبائین) ردهای از آلکالوئیدهای ایزوکوئینولین با عملکرد متنوع دارویی هستند. در تحقیق حاضر، گیاهان در مراحل آغازین گلدهی جمع‌آوری شدند. سونیکاتور و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا به‌ترتیب برای عصارهگیری و اندازه‌گیری مورفینانها استفاده شدند. همچنین برای سنجش آلکالوئید تام از اسپکتروفتومتر استفاده شد. نتایج نشان داد مقادیر نسبتاً بالایی از آلکالوئید تبائین در سه گونه فوق وجود دارد. میزان کدئین نسبت به تبائین کمتر بوده اما توزیع این آلکالوئیدها در قسمتهای مختلف هر کدام از گیاهان متفاوت بود. طبق نتایج بالاترین میزان آلکالوئید تام در کپسول و ریشه P. Bracteatum و P.orientale وجود داشت، در حالی‌که بیشترین آلکالوئید P. fugax در ساقه مشاهده شد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ زهرا بهراد؛ مهدی میرزا؛ ولی‌الله مظفریان؛ رحمان آزادی؛ محمود نادری؛ مصطفی گلی‌پور؛ عاطفه بهمن‌زادگان؛ سعیده مشکی‌زاده؛ شاهرخ کریمی
چکیده
گونه Hypericum از جنس‌های مهم گیاهان دارویی محسوب می‌شود. در حال حاضر در ایران 17 گونه گیاه علفی، چندساله و درختچه‌ای هیپریکوم (گل‌راعی) وجود دارد که سه گونه آن انحصاری ایران هستند. این تحقیق جهت بررسی میزان ترکیب هیپریسین در 9 گونه گل‌راعی انجام شد. پس از جمع‌آوری و آماده‌سازی گیاه (جدا کردن گل و برگ) اقدام به تهیه عصاره آن در دو مرحله ...
بیشتر
گونه Hypericum از جنس‌های مهم گیاهان دارویی محسوب می‌شود. در حال حاضر در ایران 17 گونه گیاه علفی، چندساله و درختچه‌ای هیپریکوم (گل‌راعی) وجود دارد که سه گونه آن انحصاری ایران هستند. این تحقیق جهت بررسی میزان ترکیب هیپریسین در 9 گونه گل‌راعی انجام شد. پس از جمع‌آوری و آماده‌سازی گیاه (جدا کردن گل و برگ) اقدام به تهیه عصاره آن در دو مرحله با حلال‌های کلروفرم و متانول به‌وسیله دستگاه سوکسله گردید و بعد مواد استخراجی توسط دستگاه HPLC مورد بررسی قرار گرفتند. فاز متحرک شامل متانول 68%، اتیل‌استات 20% و سدیم هیدروسولفات (1/0 مول) 12% و فاز ثابت، C18 بود. دتکتور مورد استفاده UV بود که در 590 نانومتر تنظیم گردید. اندامهای مختلف گونه H. androsaemum L. به‌طورکلی فاقد ترکیب هیپریسین بودند. میزان ترکیب هیپریسین در عصاره گل گونه H. apricum Kar. & Kir. 061/0% و در عصاره برگ آن 005/0% بود. در عصاره گل H. armenum Jaub. & Spach، 003/0% هیپریسین وجود داشت. برای گونه H. asperulum Jaub. & Spach، میزان هیپریسین در عصاره گل 025/0%، برگ 004/0% و ساقه 003/0% بود. در عصاره گلهای گونه‌های H. hirsutum L. و H. linarioides Boss. 007/0% و H. vermiculare Boiss. & Hausskn. 005/0% هیپریسین وجود داشت. گونه H. tetrapterum Fries در عصاره گل 083/0%، برگ 014/0% و ساقه 001/0% هیپریسین داشت و گونه H. perforatum L. در عصاره گل حاوی 124/0%، برگ 028/0% و ساقه 003/0% هیپریسن بود.
هاجر کردی؛ مهناز اقدسی؛ مهناز خلفی
چکیده
خارمریم با نام علمی Silybum marianum (L.) Gaertn گیاهی یک یا دو ساله از خانواده کاسنی است که در صنایع داروسازی اهمیت فراوان دارد. ترکیبهای مؤثره این گیاه گروهی از فلاونولیگنان‌ها شامل سیلی‌بین، ایزوسیلی‌بین، سیلی‌کریستین، سیلی‌دیانین و تاکسی‌فولین بوده که مجموعاً به‌عنوان سیلی‌مارین شناخته می‌شوند. این گیاه در درمان ...
بیشتر
خارمریم با نام علمی Silybum marianum (L.) Gaertn گیاهی یک یا دو ساله از خانواده کاسنی است که در صنایع داروسازی اهمیت فراوان دارد. ترکیبهای مؤثره این گیاه گروهی از فلاونولیگنان‌ها شامل سیلی‌بین، ایزوسیلی‌بین، سیلی‌کریستین، سیلی‌دیانین و تاکسی‌فولین بوده که مجموعاً به‌عنوان سیلی‌مارین شناخته می‌شوند. این گیاه در درمان انواع بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت، چربی خون، بیماریهای کبدی (زردی، سیروز و آماس کبدی) و بیماریهای کیسه صفرا و ... مؤثر است. در این تحقیق اندامهای مختلف گیاه خارمریم شامل برگ جوان، برگ مسن، ساقه، ریشه، گل‌آذین و بذر در طی ماههای مختلف در منطقه گرگان به‌طور جداگانه جمع‌آوری و میزان فلاونوئید کل، سیلی‌مارین و اجزای تشکیل‌دهنده سیلی‌مارین به روش HPLC اندازه‌گیری شد. نتایج بدست‌آمده نشان داد که بیشترین مقدار فلاونوئید کل در بذر و گل‌آذین و پس از آن در ساقه‌های گیاه وجود دارد. همچنین این نتایج نشان داد که اثر زمان بر میزان فلاونویید و نیز اثر متقابل دو عامل ماه برداشت و نوع اندام در گیاه خارمریم بر میزان فلاونوئیدهای این گیاه معنی‌دار است. داده‌های حاصل از آنالیز دستگاه HPLC نشان داد که نوع ترکیبهای سازنده سیلی‌مارین در نمونه‌های مورد بررسی مشابه بوده و اختلاف اساسی آنها در مقدار فلاونولیگنان‌های سازنده آنهاست. در بین ترکیبهای سازنده سیلی‌مارین، مقدار سیلی‌دیانین در ساقه‌های گیاه بیشتر بوده، در صورتی‌که مقدار سایر اجزا در بذر بیشتر بود. در مجموع نتایج حاضر نشان می‌دهد که گرگان منطقه مناسبی برای کشت گیاه خارمریم بوده و با توجه به اینکه ساقه گیاه نیز حاوی مقادیر قابل توجهی از سیلی‌مارین است می‌تواند به‌عنوان منبع مناسب در تولید ماده دارویی مورد توجه قرار گیرد.
مهناز باقرلو؛ رضا حیدری؛ رشید جامعی؛ صابر قادرپور
چکیده
گیاهان جنس Allium منبع مهمی از ترکیبهای فنولی و فلاونوئیدی رژیم غذایی هستند. پلی‌فنول‌ها فعالیت اصلی آنتی‌اکسیدانی را در گیاهان انجام می‌دهند. ویژگیهای آنتی‌اکسیدانی ترکیبهای فنولی به‌علت قابلیت احیاء‌کنندگی آنها می‌باشد. این مطالعه برای شناسایی و تعیین مقدار ترکیبهای فنولی تانیک اسید، 8-هیدروکسی کوئینولین، ...
بیشتر
گیاهان جنس Allium منبع مهمی از ترکیبهای فنولی و فلاونوئیدی رژیم غذایی هستند. پلی‌فنول‌ها فعالیت اصلی آنتی‌اکسیدانی را در گیاهان انجام می‌دهند. ویژگیهای آنتی‌اکسیدانی ترکیبهای فنولی به‌علت قابلیت احیاء‌کنندگی آنها می‌باشد. این مطالعه برای شناسایی و تعیین مقدار ترکیبهای فنولی تانیک اسید، 8-هیدروکسی کوئینولین، وانیلیک اسید، کافئیک اسید، سالسیلیک اسید و 1- نفتول موجود در بخش خوراکی دو واریته پیاز ایرانی (Allium cepa L.) با نامهای پیاز قرمز آذرشهر و پیاز سفید نیشابور و اندازه‌گیری فعالیت آنتی‌اکسیدانی آنها طراحی شده است. از پودر پیازها توسط متانول آبکی 50% و اسید کلریدریک 2/1 مولار، عصاره تهیه شد و توسط HPLC، فنولها شناسایی و مقدار آنها تعیین شد و میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی آنها با استفاده از رادیکال DPPH اندازه‌گیری شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ترکیبهای فنولی مورد نظر در بخش خوراکی دو واریته پیاز ایرانی شناسایی و اندازه‌گیری شد. نتایج نشان دادند که مقدار ترکیبهای فنولی در واریتههای مختلف پیاز متفاوت هستند و حداکثر مقدار آن در پیاز قرمز مشاهده شد. همچنین فعالیت آنتی‌اکسیدانی موجود در پیاز قرمز بیشتر از پیاز سفید مشاهده شد.
بهمن حسینی؛ هاله هاشمی‌سهی؛ فرج‌الله شهریاری؛ اسماعیل دهقان
چکیده
امروزه گیاه Papaver somniferom L. به‌عنوان منبع تجاری آلکالوئیدهای ارزشمند مورفین و کدئین محسوب می‌شود. آنزیم کدئینون ردوکتاز (Codeinone reductase) با قابلیت تبدیل کدئینون به کدئین و مورفینون به مورفین از آنزیم‌های کلیدی جهت مهندسی متابولیک مسیر بیوسنتز این ترکیبها محسوب می‌شود. در این تحقیق ابتدا بهینه‌سازی انتقال ژن از طریق Agrobacterium ...
بیشتر
امروزه گیاه Papaver somniferom L. به‌عنوان منبع تجاری آلکالوئیدهای ارزشمند مورفین و کدئین محسوب می‌شود. آنزیم کدئینون ردوکتاز (Codeinone reductase) با قابلیت تبدیل کدئینون به کدئین و مورفینون به مورفین از آنزیم‌های کلیدی جهت مهندسی متابولیک مسیر بیوسنتز این ترکیبها محسوب می‌شود. در این تحقیق ابتدا بهینه‌سازی انتقال ژن از طریق Agrobacterium tumefaciens دارای پلاسمید pBI121 (حاوی ژن گزارشگر gus) انجام گردید. جداسازی ژن مربوط به بیوسنتز کدئینون ردوکتاز براساس توالی موجود در بانک اطلاعاتی (NCBI) انجام و در ناقل بیانی تحت کنترل پروموتر CaMV35S کلون گردید. پس از آمادهشدن سازه، ریزنمونههای هیپوکوتیلی شقایق توسط آگروباکتریوم حامل سازه نوترکیب، تلقیح شده و با استفاده از روش مولکولی PCR و آغازگرهای اختصاصی پیشرو ژن cor و برگشتی ژن nos الحاق ژن در ژنوم گیاهان تأیید گردید. آنالیز HPLC نشاندهنده تغییر میزان، نوع و درصد ترکیبهای آلکالوئیدی در نمونه‌های تراریخته نسبت به گیاهان شاهد بود. نتایج تحقیق حاضر نشاندهنده اهمیت دستورزی ژنتیکی آنزیم‌های مسیر بیوسنتزی مورفین در تغییر الگوی تولید متابولیت‌های ارزشمند بنزیلایزوکوئینولین می‌باشد.
زیبا مقدسی؛ مژگان امتیازجو؛ محمد ربانی؛ مرجان امتیازجو؛ فرزانه لبیبی؛ اذن‌اله آذرگشب؛ نریمان مصفا
چکیده
استفاده از گیاهان آبزی به واسطه داشتن ترکیبهای مختلف در پیشگیری و درمان بیماریها از حدود 3000 سال پیش در چین رایج بوده است. جلبک سبز دونالیلا (Dunaliella salina) نیز یکی از میکروجلبک‌های اکوسیستم‌های دریایی است که به‌واسطه داشتن ترکیب‌هایی نظیر کاروتنوئیدها مخصوصاً بتا-کاروتن، رتینال، آپوکاروتنوئیدها، کتون‌ها، آلدهیدها و اپوکسیدها که ...
بیشتر
استفاده از گیاهان آبزی به واسطه داشتن ترکیبهای مختلف در پیشگیری و درمان بیماریها از حدود 3000 سال پیش در چین رایج بوده است. جلبک سبز دونالیلا (Dunaliella salina) نیز یکی از میکروجلبک‌های اکوسیستم‌های دریایی است که به‌واسطه داشتن ترکیب‌هایی نظیر کاروتنوئیدها مخصوصاً بتا-کاروتن، رتینال، آپوکاروتنوئیدها، کتون‌ها، آلدهیدها و اپوکسیدها که با ساختار شیمیایی خاص و روشهای بیوشیمیایی می‌توانند اکسیژن تکی را دفع کنند و جاذب رادیکال‌ها باشند. در مطالعات زیادی خاصیت ضدسرطانی و ضداکسیدانی این ترکیبها ثابت شده است. در این مطالعه از سلول‌های سرطان پوست استفاده شد. ویژگی بارز این نوع سرطان پوست وجود سلول‌های گسترش‌یافته پهن و فلس‌مانند است. هدف از این مطالعه بررسی اثر کشندگی عصاره اتانولی جلبک دونالیلا جدا شده از دریاچه حوض سلطان بر روی میزان مرگ و میر رده سلولی سرطان پوست با استفاده از نمک تترازولیوم در شرایط آزمایشگاهی بود. برای این منظور دونالیلا سالینا از دریاچه حوض سلطان در شمال شرقی قم برداشت، شناسایی و خالص‌سازی گردید. جلبک در محیط کشت جانسون کشت داده شد. توده جلبکی پس از برداشت و شستشو با بافر نمکی فسفات (Phosphate Buffered Salts (PBS)) در برودت خشک و برای تهیه عصاره اتانولی آماده شد. رده سلولی A431 از انستیتو پاستور تهیه و در محیط کشت RPMI (Royal Park Memorial Institute) حاوی سرم جنینی گاوی10% کشت داده شد. سلول‌ها در حضور غلظت‌های مختلف 0، 25/6، 5/12، 25، 50، 100 میکروگرم در میلی‌لیتر از عصاره در فواصل زمانی 6، 24، 48 ساعت در انکوباتور با دی‌اکسیدکربن 5% قرار داده شد. نتایج آماری داده‌ها نشان داد که بین غلظت‌های مختلف عصاره در زمان‌های 24 و 48 ساعت از نظر مرگ و میر سلول‌های سرطانی اختلاف معنی‌داری وجود دارد (05/0P<)، ولی در زمان 6 ساعت سطح معنی‌داری مشاهده نشد (05/0P<). LC50 عصاره در غلظت‌های مختلف بر روی رده سلولی سرطان پوست در فواصل زمانی گرمخانه‌گذاری 6، 24، 48 ساعت ارزیابی شد. نتیجه LC50 پس از گذشت زمان 48 ساعت 6/46 میکروگرم در میلی‌لیتر بدست آمد. عصاره اتانولی جلبک دونالیلا جهت سنجش میزان بتا-کاروتن موجود در آن توسط HPLC آنالیز شد. نتایج بدست آمده از این مطالعه، اثر کشندگی عصاره اتانولی جلبک دونالیلا سالینا را بر روی رده سلولی A431 نشان می‌دهد. به‌طوری که با افزایش غلظت عصاره و افزایش انکوباسیون مرگ و میر سلول‌های سرطان پوست نیز افزایش می‌یابد. پس دونالیلا می‌تواند به‌عنوان یک عامل شیمیایی و جلوگیرنده قوی رشد برای این رده سلولی مطرح باشد.
ساسان محسن‌زاده؛ علی‌اصغر امیری؛ نعمت صیادنیا طیبی
چکیده
لاپاکول یک نفتوکوئینون با فعالیت ضد سرطان، ضد باکتری، ضد قارچ و ضد ویروس می‌باشد. لاپاکول و برخی از مشتقات آن نتایج خوبی در آزمایش بر روی تومورها داشته‌اند. پوست ساقه برخی گیاهان خانواده پیچ اناری (Bignoniaceae) دارای درصدی لاپاکول و مقداری از ترکیبهای وابسته می‌باشد. گیاه انار شیطان (Tecomella undulata (Roxb.) Seem.) تنها گونه بومی این خانواده در مناطق ...
بیشتر
لاپاکول یک نفتوکوئینون با فعالیت ضد سرطان، ضد باکتری، ضد قارچ و ضد ویروس می‌باشد. لاپاکول و برخی از مشتقات آن نتایج خوبی در آزمایش بر روی تومورها داشته‌اند. پوست ساقه برخی گیاهان خانواده پیچ اناری (Bignoniaceae) دارای درصدی لاپاکول و مقداری از ترکیبهای وابسته می‌باشد. گیاه انار شیطان (Tecomella undulata (Roxb.) Seem.) تنها گونه بومی این خانواده در مناطق خشک و نیمهخشک جنوب ایران می‌باشد. در این پژوهش لاپاکول از پوست داخلی ساقه گیاه انار شیطان جمع‌آوری شده از شهرستان داراب واقع در جنوب استان فارس به سه روش استخراج شد. روشها شامل متانول گرم شده در مایکرویو برای شش دقیقه، متانول سرد و آب داغ در دمای 90 درجه سانتی‌گراد بودند. براساس نتایج بدست آمده، مؤثرترین روش استخراج متانول گرم شده در مایکرویو بود. در این روش از پوست داخلی ساقه گیاه انار شیطان 6/3 درصد لاپاکول در وزن خشک استخراج شد که مقدار آن توسط دستگاه کروماتوگرافی با کارایی بالا (HPLC) تعیین شد.
الهام مرتضی؛ غلامعلی اکبری؛ سید علی‌محمد مدرس ثانوی؛ حسین علی‌آبادی فراهانی؛ بهروز فوقی؛ محمد عبدلی
چکیده
به منظور مطالعه تأثیر تاریخ و تراکم کاشت بر برخی ویژگیهای رشد گیاه دارویی سنبل‌الطیب (Valeriana officinalis L.) و میزان دیدرووالترات، آزمایشی در سالهای 1385-1384، در مزرعه آزمایشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. عامل اصلی زمان کاشت، در سه سطح 20 مرداد، 10 و 30 شهریور ...
بیشتر
به منظور مطالعه تأثیر تاریخ و تراکم کاشت بر برخی ویژگیهای رشد گیاه دارویی سنبل‌الطیب (Valeriana officinalis L.) و میزان دیدرووالترات، آزمایشی در سالهای 1385-1384، در مزرعه آزمایشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. عامل اصلی زمان کاشت، در سه سطح 20 مرداد، 10 و 30 شهریور و عامل فرعی تراکم کاشت نیز در سه سطح 40000، 80000 و 120000 بوته در هکتار گزینش شدند. بذرهای سنبل‌الطیب از واحد تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه شهید بهشتی تهیه شدند و مقدار دیدرووالترات با دستگاه کروماتوگرافی با کارآیی بالا (HPLC) اندازه‌گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که تاریخ و تراکم کاشت بر طول و قطر ریشه و ریزوم و مقدار دیدرووالترات، در سطح 1 درصد تأثیر معنی‌داری داشت و اثرهای متقابل تاریخ و تراکم کاشت، تأثیر معنی‌داری بر مقدار دیدرووالترات داشت. با توجه به نتایج، بالاترین مقدار طول ریشه و ریزوم از تیمار تاریخ کاشت 20 مرداد و تراکم 120000 بوته در هکتار حاصل شد و بالاترین مقدار قطر ریشه و ریزوم از تیمار تاریخ کاشت 20 مرداد و تراکم 40000 بوته در هکتار بدست آمد. همچنین، نتایج نشان داد که بالاترین درصد دیدرووالترات (46/1 درصد)، از تیمار تاریخ کاشت 30 شهریور و تراکم 40000 بوته در هکتار حاصل شد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ اکبر نجفی آشتیانی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 262-268
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) از گیاهان مهم ایران است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخش اعظم زعفران دنیا را استان خراسان تأمین می‌نماید. از کلاله زعفران خشک به عنوان رنگ، رایحه، و به عنوان دارو در داروسازی استفاده می‌گردد. دراین تحقیق تأثیر شرایط نگهداری کلاله زعفران بر میزان ترکیب کروسین زعفران مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌ها ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) از گیاهان مهم ایران است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخش اعظم زعفران دنیا را استان خراسان تأمین می‌نماید. از کلاله زعفران خشک به عنوان رنگ، رایحه، و به عنوان دارو در داروسازی استفاده می‌گردد. دراین تحقیق تأثیر شرایط نگهداری کلاله زعفران بر میزان ترکیب کروسین زعفران مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌ها در آذر ماه سال 1382 از مزرعهای در منطقه تربت حیدریه جمع‌آوری و به مدت 20 ماه، در شرایط نور، محیط تاریک و در یخچال نگهداری گردید. پس از تهیه عصاره، میزان ترکیب کروسین با دستگاه HPLC مورد بررسی قرار گرفت. میزان این ترکیب در شرایط نور، تاریکی و یخچال به ترتیب 0.032 درصد، 0.038 درصد و 0.028 درصد بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده بهترین شرایط نگهداری کلاله زعفران جهت حفظ بیشتر ترکیب کروسین، محیط تاریک می‌باشد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ زهرا آبروش؛ مصطفی گلی پور؛ مرتضی شریفی
چکیده
در این تحقیق، نسبت به بررسی میزان ترکیب اولئوروپین، که از ترکیبهای مهم دارویی گیاه زیتون محسوب می‌شود، در برگ 9 رقم زیتون Olea europa L. با نامهای زیتون بگنیا، زیتون محلی گرگان، زیتون دزفولی، زیتون خشاوی، زیتون خرم آبادی، زیتون دگل، زیتون بربر، زیتون زاهدی و زیتون قرمز کشت شده در ایستگاه تحقیقاتی فدک در دزفول اقدام گردید. پس از جمع‌آوری ...
بیشتر
در این تحقیق، نسبت به بررسی میزان ترکیب اولئوروپین، که از ترکیبهای مهم دارویی گیاه زیتون محسوب می‌شود، در برگ 9 رقم زیتون Olea europa L. با نامهای زیتون بگنیا، زیتون محلی گرگان، زیتون دزفولی، زیتون خشاوی، زیتون خرم آبادی، زیتون دگل، زیتون بربر، زیتون زاهدی و زیتون قرمز کشت شده در ایستگاه تحقیقاتی فدک در دزفول اقدام گردید. پس از جمع‌آوری نمونه‌ها در اواسط شهریور 1383، استخراج ترکیب با متانول صورت گرفت. سپس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) میزان ترکیب اولئوروپین مورد اندازه گیری قرار گرفت. در این بررسی میزان ترکیب اولئوروپین در نمونه برگ رقم زیتون خرمآبادی، با 0.08mg/ml بیشترین و در نمونه برگ رقم زیتون دگل با mg/ml 0.04، کمترین مقدار را نشان داد که این مقادیر نشان دهنده اهمیت انتخاب رقم این گونه می‌باشد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ اکبر نجفی آشتیانی
چکیده
بررسی ترکیبهای فنلی از عوامل مهم در تحقیقات میوه زیتون می‌باشد، زیرا این ترکیبها دارای پایداری خود اکسایش و خصوصیات اثر گذاری بر اندامهای گیاهی هستند. علاوه براین، آنها دارای خصوصیات داروشناختی، ضد اکسید کننده‌های طبیعی و مانع رشد در تخمیر میوه زیتون هستند. اولئوروپئین، ترکیب اصلی که باعث تلخی مزه در زیتون است، یک استر هتروسیدیک ...
بیشتر
بررسی ترکیبهای فنلی از عوامل مهم در تحقیقات میوه زیتون می‌باشد، زیرا این ترکیبها دارای پایداری خود اکسایش و خصوصیات اثر گذاری بر اندامهای گیاهی هستند. علاوه براین، آنها دارای خصوصیات داروشناختی، ضد اکسید کننده‌های طبیعی و مانع رشد در تخمیر میوه زیتون هستند. اولئوروپئین، ترکیب اصلی که باعث تلخی مزه در زیتون است، یک استر هتروسیدیک از اسید النولیک و 3,4-dihydroxyphenylethanol می‌باشد. در این تحقیق پسآب حاصل از شستشوی میوه زیتون، که در مهر 1383 از منطقه گیلوان طارم سفلی (از توابع زنجان) جمع آوری شده بود، جهت استخراج ترکیب اولئوروپئین مورد استفاده قرار گرفت. بعد جهت شناسایی و بررسی میزان ترکیب اولئوروپئین از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) و با استفاده از استاندارد اقدامات لازم انجام شد. در این بررسی میزان ترکیب اولئوروپئین در دو نمونه پسآب (آب نمک) mg/ml 0.0010 درصد و در پسآب (سود) mg/ml 0.0016 درصد حاصل شد.
سمانه عاکف؛ فرانسواز برنارد؛ حسین شاکر؛ علیرضا قاسم پور
چکیده
هدف این تحقیق بررسی میزان تولید پارتنولید و فعالیت آنتی اکسیدان در کشت کالوس و گیاهچه های ریزازدیادی شده گیاه Tanacetum parthenium (L.) Sch. Bip. تیره Asteracae تحت اثر تیمارهای زخمی کردن (wounding) و دو فیتوهورمون استرس آبسیزیک اسید و سالیسیلیک اسید بود. به این منظور بذر گیاه در محیط MS/4 با کل ویتامین ها کشت شده و قطعات ساقه ای گیاهچه های حاصل روی محیط MS ...
بیشتر
هدف این تحقیق بررسی میزان تولید پارتنولید و فعالیت آنتی اکسیدان در کشت کالوس و گیاهچه های ریزازدیادی شده گیاه Tanacetum parthenium (L.) Sch. Bip. تیره Asteracae تحت اثر تیمارهای زخمی کردن (wounding) و دو فیتوهورمون استرس آبسیزیک اسید و سالیسیلیک اسید بود. به این منظور بذر گیاه در محیط MS/4 با کل ویتامین ها کشت شده و قطعات ساقه ای گیاهچه های حاصل روی محیط MS با هورمونهای µM 0.54) NAA) و µM 4.44) BAP) کشت داده شد. تیمارهای زخمی کردن، آبسیزیک اسید و سالیسیلیک اسید روی قطعات جدا کشت(جوانه انتهایی با گره اول) حاصل از گیاهچه های 2 ماهه ریزازدیادی شده به مدت 10 ساعت در محیط مایع انجام شد. تحلیل مقدار پارتنولید در عصاره گیاهچه ها توسط HPLC انجام شد. فعالیت آنتی اکسیدان به صورت فعالیت کیفی پراکسیداز و توسط الکتروفورز ژل پلی آکریل آمید ارزیابی شد. کالوس از قطعات برگی گیاهچه های حاصل از بذر در محیط MS با 2mg.l-1) NAA) و BAP (0.5mg.l-1) بدست آمد. کالوسهای یک ماهه به محیط MS مایع با تیمارهای آبسیزیک اسید، سالیسیلیک اسید و دی متیل سولفوکسید (DMSO) انتقال یافته و پس از یک هفته مقدار پارتنولید و فعالیت کیفی پراکسیداز در آنها طبق روش فوق اندازه گیری شد. میزان پارتنولید بدست آمده در گیاهچه های ریزازدیادی شده در این تحقیق برابر 0.00283 ± 0.00863 بود، در حالی‌که تیمار زخمی کردن با سالیسیلیک اسید کمترین مقدار پارتنولید و بیشترین میزان رشد را در گیاهچه ها ایجاد کرد. تولید پارتنولید در تیمارها با افزایش رشد کاهش یافت. مقدار پارتنولید در کالوس میان تیمارها اختلاف معنی دار نداشت و نسبت به گیاهچه کمتر بود. نتایج الکتروفورز یک باند اضافی درتیمار زخمی کردن نشان داد. باندهای آنیونی از کاتیونی قویتر بودند. ولی میان باندهای الکتروفورزی بافت کالوس هیچ تفاوتی مشاهده نشد. بین میزان تولید پارتنولید در بافتهای گیاهی با فعالیت کیفی پراکسیداز رابطه‌ای مستقیم مشاهده شد.
کامکار جایمند؛ پروین بقایی؛ محمد باقر رضایی؛ سید ابوالفضل سجادی پور؛ ملیحه نصر آبادی
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 323-331
چکیده
ژوگلون یک ترکیب نفتوکینونی است که در برگ و پوسته میوه درخت گردو juglans regia L. وجود دارد، و برای سالیان زیادی به طور وسیع در طب سنتی بکار می رود. در این تحقیق، نمونه هایی از برگ و پوسته سبز میوه گردو در ماههای مختلف سال 1381 از درختی در منطقه کلاک کرج جمع آوری و نمونه ها با حلال استون توسط دستگاه سوکسوله چربی زدایی شده و سپس با کلروفرم ...
بیشتر
ژوگلون یک ترکیب نفتوکینونی است که در برگ و پوسته میوه درخت گردو juglans regia L. وجود دارد، و برای سالیان زیادی به طور وسیع در طب سنتی بکار می رود. در این تحقیق، نمونه هایی از برگ و پوسته سبز میوه گردو در ماههای مختلف سال 1381 از درختی در منطقه کلاک کرج جمع آوری و نمونه ها با حلال استون توسط دستگاه سوکسوله چربی زدایی شده و سپس با کلروفرم ماده مورد نظر استخراج و برای اندازه گیری ترکیب ژوگلون پس از انجام مراحل مختلف خالص سازی از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا HPLC استفاده گردید. میزان ترکیب ژوگلون درطی دورة رشد در برگ گیاه، از حداقل 0.021 تا 0.114 میلی گرم در لیتر متغیر بود که در مرداد ماه بیشترین میزان و در پوسته سبز میوه درخت به میزان 0.053 الی 0.534 میلی گرم در لیتر بود که در شهریور ماه بیشترین میزان را در بر داشت. در این تحقیق از دو حلال پترولیوم اتر و کلروفرم جهت استخراج ترکیب ژوگلون استفاده کردیم و کلروفرم به عنوان حلال بهتر شناخته شد.
