عاطفه خاکپور؛ مریم ذوالفقاری؛ کریم سرخه
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.991.98.6.1576.1606 گیاه دارویی شیرین‌بیان با نام علمی Glycyrrhiza glabra L. به‌دلیل داشتن متابولیت‌های ثانویه مهم و طبیعی، مورد استفاده صنایع داروسازی قرار گرفته است. این تحقیق به‌منظور تعیین بهترین زمان برداشت برای بررسی بالاترین میزان عصاره، میزان گلیسیریزین، میزان فنل و فلاونوئید کل و ترکیب‌های فنلی در دو فصل ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.991.98.6.1576.1606 گیاه دارویی شیرین‌بیان با نام علمی Glycyrrhiza glabra L. به‌دلیل داشتن متابولیت‌های ثانویه مهم و طبیعی، مورد استفاده صنایع داروسازی قرار گرفته است. این تحقیق به‌منظور تعیین بهترین زمان برداشت برای بررسی بالاترین میزان عصاره، میزان گلیسیریزین، میزان فنل و فلاونوئید کل و ترکیب‌های فنلی در دو فصل پاییز و بهار بر روی ریزوم گیاه شیرین‌بیان منطقه بهبهان در استان خوزستان انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که میزان عصاره استحصالی از ریزوم‌ها در فصل پاییز بیشتر از فصل بهار بوده است، همچنین از نظر تولید گلیسیریزین، فنل و فلاونوئید کل فصل پاییز مقادیر بیشتری را نسبت به فصل بهار به خود اختصاص داده است. آزمون T مستقل برای گلیسیریزین به‌عنوان ترکیب ثانویه مهم و با ارزش شیرین‌بیان اثر معنی‌داری را بین دو فصل پاییز و بهار نشان داد. در میان ترکیب‌های فنلی مورد بررسی فرولیک اسید و کوماریک اسید در فصل پاییز در رتبه بالاتر ترکیب‌ها قرار داشتند و کمترین مقدار در میان ترکیب‌های فنلی برای کافئیک اسید در فصل بهار اندازه‌گیری شد. با توجه به اهمیت این مواد مؤثره در صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی و همچنین استفاده وسیع از ترکیب‌های فنلی، گلیسیریزین و فلاونوئیدهای شیرین‌بیان در داروهای گیاهی، نیاز است که بهترین و بیشترین زمان تولید و تجمع آن در ریزوم گیاه مشخص گردد تا با بهره‌برداری به‌موقع قدمی مؤثر به‌منظور غنی‌سازی صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی برداشته شود.
الهام هرمزی نژاد؛ مریم ذوالفقاری؛ محمد محمودی سورستانی؛ نعیمه عنایتی ضمیر
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و کود شیمیایی بر رشد، عملکرد، گلدهی و برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 95-1394 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش شامل باکتری‌های ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و کود شیمیایی بر رشد، عملکرد، گلدهی و برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 95-1394 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش شامل باکتری‌های انتروباکترکلوزه R13، انتروباکترکلوزه R33، گونه‌ای از سودوموناس، کود شیمیایی کامل و شاهد (بدون کود و باکتری) بود. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین تعداد گل در مترمربع، تعداد برگ، تعداد انشعابات شاخه‌های اصلی و فرعی، قطر نهنج، قطر کاپیتول گل و قطر دمگل در تیمار انتروباکترکلوزه R13 و بیشترین وزن تر و خشک کاپیتول گل در تیمار انتروباکترکلوزه R33 بدست آمد. همچنین بیشترین درصد فسفر و نیتروژن برگ، کلروفیل و کاروتنوئید برگ در کرت‌های مایه‌زنی شده با انتروباکترکلوزه R13 اندازه‌گیری شد. بیشترین میزان فنل کل در تیمارهای انتروباکتر مشاهده شد و تیمار شاهد کمترین میزان فنل کل را نشان داد. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که در بیشتر شاخص‌های مورد بررسی تیمار انتروباکترکلوزه R33 اثری مشابه با انتروباکترکلوزه R13 داشته و تفاوت معنی‌داری بین آنها وجود نداشت. با توجه به نتایج مثبت و افزایشی باکتری‌ها بر شاخص‌های مورد بررسی گیاه دارویی همیشه بهار، می‌توان گفت باکتری‌های بکار رفته در این تحقیق می‌توانند به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای کود شیمیایی ضمن کاهش مصرف کودهای شیمیایی، تضمین‌کننده تولید گیاهان دارویی عاری از مواد شیمیایی باشند.
مجتبی مومنی منفرد؛ محمد محمودی سورستانی؛ مریم ذوالفقاری؛ محمود ملک زاده
چکیده
به‌منظور ارزیابی عملکرد و اجزای اسانس 15 توده از گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار (توده) و 3 تکرار در مزرعه آزمایشی گروه علوم باغبانی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. توده‌ها شامل سبز یزد، سبز کانادا، سبز رامهرمز، سبز جهرم، سبز شیراز، سبز شهرری، سبز دشتستان، سبز نیشابور، بنفش ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی عملکرد و اجزای اسانس 15 توده از گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار (توده) و 3 تکرار در مزرعه آزمایشی گروه علوم باغبانی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. توده‌ها شامل سبز یزد، سبز کانادا، سبز رامهرمز، سبز جهرم، سبز شیراز، سبز شهرری، سبز دشتستان، سبز نیشابور، بنفش جهرم، بنفش شیراز، بنفش رامهرمز، بنفش دشتستان، گل خوشه‌ای، گل دم‌عقربی و تریزیفلورا بودند. صفات عملکرد برگ، میزان، عملکرد و اجزای اسانس اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین توده‌ها در صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. بیشترین عملکرد برگ خشک در توده‌های گل خوشه‌ای و گل دم‌عقربی (613.60 و 550.33 گرم بر مترمربع) ثبت شد. بیشترین میزان اسانس در توده‌های تریزیفلورا، گل خوشه‌ای و گل دم‌عقربی (به‌ترتیب 3.16، 2.93 و 2.08 درصد) و بیشترین عملکرد اسانس نیز در توده‌های گل خوشه‌ای، تریزیفلورا و گل دم‌عقربی (به‌ترتیب 17.95، 14.72 و 11.42 گرم بر مترمربع) مشاهده شد. براساس نتایج آنالیز اسانس به‌وسیله دستگاه GC/MS، حدود 32 ترکیب در اسانس توده‌های مختلف ریحان شناسایی شد. ترکیب‌های غالب اسانس توده‌ها شامل لینالول (0.1 تا 68.4%)، متیل کاویکول (صفر تا 55.3%)، ژرانیول (صفر تا 33.4%)، ژرانیال (صفر تا 43.1%)، لیمونن (صفر تا 18%)، کامفور (صفر تا 2.8%)، متیل اوژنول (0.4 تا 4.9%)، بتا-کاریوفیلن (صفر تا 4.6%) و کوبنول (صفر تا 6.2%) بودند. اسانس توده‌های بنفش جهرم، بنفش شیراز، بنفش رامهرمز، بنفش دشتستان و تریزیفلورا بیشترین میزان متیل کاویکول را داشتند. توده‌های گل خوشه‌ای، گل دم‌عقربی و سبز کانادا حاوی لینالول بالا و اسانس توده‌های سبز یزد، سبز رامهرمز، سبز جهرم و سبز نیشابور حاوی ژرانیول و ژرانیال بیشتری نسبت به سایر توده‌ها بودند. به‌طور کلی، نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که توده‌ها دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که می‌توان از آنها در جهت تولید دارو، لوازم آرایشی-بهداشتی و استفاده در صنایع غذایی بهره برد.
