ابوالفضل کمرکی فراهانی؛ پروین بقایی؛ محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 407-416
چکیده
زعفران کلاله خشک شده گونه Crocus sativus.L می باشد. زعفران به خاطر خواص جلوگیرنده از سرطان در بدن می باشد. کاروتنوئیدها از مهمترین ترکیبهایی است که در رژیم غذایی به عنوان خاصیت ضد سرطانی مطالعات بسیار وسیعی بر روی آن انجام شده است. اخیرا مشاهده شده است که ترکیبهای طبیعی و زعفران خاصیت ضد سرطانی خوبی دارندکهاز مهمترین ترکیبهای موثره زعفران ...
بیشتر
زعفران کلاله خشک شده گونه Crocus sativus.L می باشد. زعفران به خاطر خواص جلوگیرنده از سرطان در بدن می باشد. کاروتنوئیدها از مهمترین ترکیبهایی است که در رژیم غذایی به عنوان خاصیت ضد سرطانی مطالعات بسیار وسیعی بر روی آن انجام شده است. اخیرا مشاهده شده است که ترکیبهای طبیعی و زعفران خاصیت ضد سرطانی خوبی دارندکهاز مهمترین ترکیبهای موثره زعفران می توان به ترکیبهای رنگی گلیکوزیدی آن که شامل دی – گلیکوز و دی – جنتیوبیوزیل استرهای کروستین مانند کروسین اشاره کرد که جزء کاروتنوئیدهای محلول در آب هستند. در این تحقیق به بررسی روش بهینه شده جهت استخراج ، جداسازی و شناسایی این نوع از کاروتنوئیدها که جزء کاروتنوئیدهای نادر محلول در آب می باشند پرداخت شده است. در روش استخراج از کمک دستگاه سوکسله استفاده گردید که این استخراج در سه مرحله و توسط حلال های پترولیوم اتر، دی اتیل اتر و متانول انجام گرفت. بعد از عمل استخراج و تغلیظ توسط دستگاه تقطیر در خلاء گردشی و جداسازی توسط کروماتوگرافی ستونی، نمونه ها به روش کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) در زمان های بازداری 0.41، 0.63 ،0.75، 0.98 جداسازی و شناسایی شدند.
زهرا آبروش؛ محمدباقر رضایی؛ فاطمه اشرفی
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 457-468
چکیده
بسیاری از فراورده های خام گیاهان دارویی به علت داشتن روغن فرار به طور مستقیم در پزشکی مصرف می شوند ولی در بیشتر موارد روغنهای فرار را از مواد خام جدا نموده و به عنوان دارو به کار می برند . اسانس سر شاخه گلدار مریم گلی (Salvia officinalis L.) به روش تقطیر با آب استخراج و تاثیر آن بر روی 4 گونه باکتری گرم مثبت و گرم منفی با نام های Shigella sonnei , E.coli, ...
بیشتر
بسیاری از فراورده های خام گیاهان دارویی به علت داشتن روغن فرار به طور مستقیم در پزشکی مصرف می شوند ولی در بیشتر موارد روغنهای فرار را از مواد خام جدا نموده و به عنوان دارو به کار می برند . اسانس سر شاخه گلدار مریم گلی (Salvia officinalis L.) به روش تقطیر با آب استخراج و تاثیر آن بر روی 4 گونه باکتری گرم مثبت و گرم منفی با نام های Shigella sonnei , E.coli, Bacillus anthracis , Bacillus cereus به روش چاهک مطالعه و ترکیبهای شیمیایی اسانس توسط دستگاه های کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) تجزیه و شناسایی شدI وبا محاسبه شاخص های بازداری روشن گردید که در مجموع 10 ترکیب مختلف در اسانس مزبور شناسایی شد. عمده ترین ترکیبها از جمله α- pinene (5.5 %) ، borneol (9.4%) ، α-humulene ( 8.4 %) ، (9.3%)globulol بود. روغن فرار مژثر در برابر سوسپانسیون باکتریهای فوق الذکر با تراکم 108 میکروارگانیسم در هر میلی لیتر تعیین گردیده تا میزان باکتری کشی آن مورد مطالعه قرار گیرد. فعالیت باکتری کشی اسانس سرشاخه گلدار مریم گلی بعد از مدت زمان 24-48 ساعت به صورت هاله های عد رشدی مشاهده ش.قطر این هاله ها به ترتیب در مورد باسیلوس سرئوس 40mm ، باسیلوس آنتراسیس 25mm ، شیگلا سونه ای 24mm و اشرشیا کلی 20mm به دست آمد.
سیدرضا طیائی عقدائی؛ محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 533-545
چکیده
گل محمدی (Rosa damascena Mill. ) برخی از مناطق غربی کشور، در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت گردید. تعداد هفت ژنوتیپ از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای 1383-1382مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپها برای تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و تعداد مادگی اختلاف معنی‌داری نشان دادند، ...
بیشتر
گل محمدی (Rosa damascena Mill. ) برخی از مناطق غربی کشور، در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت گردید. تعداد هفت ژنوتیپ از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای 1383-1382مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپها برای تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و تعداد مادگی اختلاف معنی‌داری نشان دادند، و مقایسه میانگینها، ژنوتیپها را برای هریک از صفات فوق به ترتیب در 7، 8 و 8 (در سال1382 ) و 6، 8 و 7 (در سال1383 ) گروه مجزا قرار داد. همچنین نمونه های مورد بررسی از نظر محصول گل، درصد و عملکرد اسانس در سال 1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند، کهاز نظر میزان اسانس اختلاف قابل ملاحظه‌ای را نشان دادند. بر اساس نتایج بدست آمده آذربایجان غربی با 39/6158 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد گل را نشان داد. اما، از نظر درصد اسانس استخراج شده به روش تقطیر با آب، بیشترین مقدار (0.025 درصد) در ژنوتیپ کردستان و کمترین میزان (0.008درصد) در ژنوتیپ آذربایجان غربی مشاهده شد. بدین ترتیب با منظور نمودن پارامترهای فوق، گل محمدی با مبدا کردستان با میزان تقریبی 729.01 گرم در هکتار، بیشترین عملکرد اسانس و پس از آن ژنوتیپ زنجان با 0.015 درصد اسانس، عملکردی را در حدود 32 .610گرم در هکتار از خود نشان دادند. در صورتی که علیرغم عملکرد نسبی زیاد گل در ژنوتیپهای آذربایجان غربی و ایلام، عملکرد اسانس کمتری در آنها مشاهده گردید. با توجه به اهمیت اسانس به عنوان مهمترین فرآورده در کشت وکار و تجارت گل محمدی، گزینش ژنوتیپها در جهت تولید ارقام پر محصول، به ویژه از نظر کمیت و کیفیت اسانس، در اصلاح ژنتیکی گل محمدی از اولویت خاصی برخوردار می‌باشد.
محمدامین سلطانی پور؛ محمدباقر رضایی؛ علی مرادشاهی
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 277-289
چکیده
مورخوش (Rech. f. & Wendelbo Zhumeria majdae ) یکی از گیاهان دارویی مهم، پرمصرف، اندمیک و انحصاری استان هرمزگان است که خواص درمانی آن از دیر باز مورد توجه مردم بوده است. به همین منظور اثرات ضد میکروبی اسانس برگ گیاه بر رشد باکتریهای Escherichia coliو Staphylococcos aureus با روشهای چاهک و دیسک کاغذی و تعیین MIC مطالعه شد. اسانس گیری با دستگاه تقطیر و حلال آب ...
بیشتر
مورخوش (Rech. f. & Wendelbo Zhumeria majdae ) یکی از گیاهان دارویی مهم، پرمصرف، اندمیک و انحصاری استان هرمزگان است که خواص درمانی آن از دیر باز مورد توجه مردم بوده است. به همین منظور اثرات ضد میکروبی اسانس برگ گیاه بر رشد باکتریهای Escherichia coliو Staphylococcos aureus با روشهای چاهک و دیسک کاغذی و تعیین MIC مطالعه شد. اسانس گیری با دستگاه تقطیر و حلال آب انجام شد، ترکیبهای موجود در اسانس گیاه مورخوش با استفاده از تکنیکهای GC و GC/MS شناسایی شد. 22 ترکیب از مجموع 98.7 درصد وزن اسانس شناسایی شد لینالول با 60.4 درصد و کامفور با 26.5 درصد بیشترین ترکیب اسانس بودند. در این بررسی stock محلول هموژنه 1 میلی لیتر اسانس برگ گیاه مورخوش در 50 میلی لیتر محلول صمغ عربی( 2.5 گرم در لیتر) به عنوان غلظت 100 درصد در نظر گرفته شد و بر آن اساس رقتهای مختلف 20, 40 , 60 و 80 درصد تهیه گردید. رقتهای 0, 20, 40 و 60 درصد بر باکتری گرم مثبت Staphylococcos aureus خاصیت MIC و رقتهای 80 و 100 درصد خاصیتMBC بر باکتری گرم منفی Escherichia coli, رقتهای 0 و 20 درصد اسانس خاصیت MIC و رقتهای 40, 60, 80 و 100 درصد خاصیتMBC را نشان دادند نتایج حاکی از آن است که رقتهای پائینتر اسانس بر باکتری گرم منفی Escherichia coliنسبت به باکتری گرم مثبت Staphylococcos aureus موثر تر است.
مریم نیاکان؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 131-148
چکیده
در پژوهش حاضــر اثر سه سطح از کود ازت(0 , 100 و200کیلو گرم در هکتار) و دو سطـح از کــودهای فسفر و پتاس (100 و200 کیلو گرم)در قالب 12 تیمار از N/P/K بر وزن تر ، وزن خشک ، تعداد برگ . سـطح برگ و نیز اسانس برگ گیاه Mentha piperita L. تحت شــرایط مزرعه ای مورد ارزیــابی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده تیمار 200/200/200 کیلو گرم در هکتار از N/P/K اثر ...
بیشتر
در پژوهش حاضــر اثر سه سطح از کود ازت(0 , 100 و200کیلو گرم در هکتار) و دو سطـح از کــودهای فسفر و پتاس (100 و200 کیلو گرم)در قالب 12 تیمار از N/P/K بر وزن تر ، وزن خشک ، تعداد برگ . سـطح برگ و نیز اسانس برگ گیاه Mentha piperita L. تحت شــرایط مزرعه ای مورد ارزیــابی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده تیمار 200/200/200 کیلو گرم در هکتار از N/P/K اثر مثبتی بر افزایش تعداد ، وزن تر و وزن خشک برگ همراه داشت, در حالی که نسبت 200/100/200 کیلو گرم در هکتار از N/P/K موجب افزایش سطح برگ و نیز اسانس بر حسب درصد وزن تر شد. مطابق با نتایج بدست آمده بین میزان اسانـس برگ وسطح برگ نیز همبسـتگی مثبتی مشــاهده شد. همـچنین مصرف کودهای فسفر و پتاس به تشدید اثر ازت بر مقدار اسانس ونیز سطح برگ منجر شد.
پرویز اولیاء؛ حوریه صادری؛ سید احمد طباطبایی‌نژاد؛ محسن ناصری؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 171-180
چکیده
پسودوموناس آئروجینوزا از عوامل مهم بیماریزای فرصت طلب می باشد که با داشتن فاکتورهای بیماریزایی متعدد قادر است طیف وسیعی از عفونت ها را ایجاد کند. پیدایش و گسترش سویه های جدید مقاوم به آنتی بیوتیک ها نیز درمان این عفونت ها را با مشکل مواجه کرده است. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرضد میکروبی عصاره Ruta graveolens بر سویه استاندارد پسودوموناس ...
بیشتر
پسودوموناس آئروجینوزا از عوامل مهم بیماریزای فرصت طلب می باشد که با داشتن فاکتورهای بیماریزایی متعدد قادر است طیف وسیعی از عفونت ها را ایجاد کند. پیدایش و گسترش سویه های جدید مقاوم به آنتی بیوتیک ها نیز درمان این عفونت ها را با مشکل مواجه کرده است. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرضد میکروبی عصاره Ruta graveolens بر سویه استاندارد پسودوموناس آئروجینوزا ATCC27853 بوده است. برای این منظور، ضمن تعیین مقدار حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد وحداقل غلظت کشنده عصاره مورد مطالعه برای پسودوموناس آئروجینوزا، تغییرات تعداد باکتری ها در حضور غلظت های 1، 2، 4 و 8 درصد روتا گراوئولنس در مقایسه با نمونه شاهد مورد بررسی قرار گرفت و با تغییرات تعداد باکتری ها در حضور 0.00078 و 0.00156 میکروگرم در میلی لیتر جنتامایسین، مقایسه گردید. نتایج حاصله نشان داد که عصاره بر پسودوموناس آئروجینوزا اثر ضد میکروبی دارد و مقدار حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد وحداقل غلظت کشنده برابر بوده و معادل 10 درصد به دست آمد. مقایسه تغییرات تعداد باکتری ها در حضور عصاره و جنتامایسین نیز نشان داد که غلظت 8 درصدعصاره بعد از 4 ساعت، اثری معادل غلظت mg/ml 0.00156 جنتامایسین بعداز گذشت 2 ساعت دارد. باتوجه به مقاومت بالای پسودوموناس آئروجینوزا به آنتی بیوتیک های متداول، احتمال دارد که با مطالعات بیشتر بتوان از گیاهان دارویی، از جمله روتا گراوئولنس به عنوان دارو استفاده کرد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 181-190
چکیده
سر شاخه گلدار گیاه Achillea millefolium subsp. millefolium در اوایل مرداد 1382 از منطقه لار در استان تهران جمع آوری گردید. سپس از نمونه با روشهای تقطیر اسانس گیری شد. بازده اسانس در روش تقطیر با بخار, در نمونه های گل و برگ به ترتیب 0.2 و 0.05 درصد و با روش تقطیر با آب, 0.4 و 0.04 درصد بدست آمد. اسانس ها توسط دستگاههای کروماتوگرافی ...
بیشتر
سر شاخه گلدار گیاه Achillea millefolium subsp. millefolium در اوایل مرداد 1382 از منطقه لار در استان تهران جمع آوری گردید. سپس از نمونه با روشهای تقطیر اسانس گیری شد. بازده اسانس در روش تقطیر با بخار, در نمونه های گل و برگ به ترتیب 0.2 و 0.05 درصد و با روش تقطیر با آب, 0.4 و 0.04 درصد بدست آمد. اسانس ها توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند.ترکیبهای عمده به روش تقطیر با آب در نمونه گل عبارتند از : p-cymene (19.8%), n- heptanol (15.2%) و bornyl acetate (12%) و در نمونه برگ p- cymene (24.1%), n- heptanol (11.1%) و camphor (5.9%) و همچنین در روش تقطیر با بخار , ترکیبهای عمده در گل عبارتند از : (E)-isoeugenyl acetate (18%), n- heptanol (16.3% درصد), bornyl acetate (16.2%) و p-cymene (9.3%) و در برگ (Z)- isodemicin (16%), (E)-isoeugenyl acetate (14.9%), nootkatin (13%) و longifolene (11.8%) مورد شناسایی قرار گرفتند. در این تحقیق اختلاف قابل توجه ای در میزان اسانس نمونه ها و ترکیبها مشاهده شده است که قابل توجه تولید کنندگان اسانس خواهد بود.
سیدرضا طیائی عقدائی؛ مهبد صاحبی؛ علی اشرف جعفری؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 199-211
چکیده
به منظور مطالعة تنوع ژنتیکی برای عملکرد گل و صفات مورفولوژیک در 11 ژنوتیپ گل محمدی، آزمایشی در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع به اجرا درآمد. تجزیة خوشه ای و تجزیه به مؤلفه های اصلی برای گروه بندی ژنوتیپها مورد استفاده قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده، ...
بیشتر
به منظور مطالعة تنوع ژنتیکی برای عملکرد گل و صفات مورفولوژیک در 11 ژنوتیپ گل محمدی، آزمایشی در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع به اجرا درآمد. تجزیة خوشه ای و تجزیه به مؤلفه های اصلی برای گروه بندی ژنوتیپها مورد استفاده قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده، ژنوتیپها برای عملکرد و صفات تعداد گل ، وزن تک گل ،ارتفاع گیاه ،زاویه شاخه، مساحت برگ ،طول و عرض نهنج، طول وعرض غنچه، طول و تراکم خار، اختلاف معنی داری با هم نشان دادند. از نظر سطح برگ نیز تفاوت میان ژنوتیپها معنی دار بود، درتجزیه به مؤلفه های اصلی، مهمترین صفات برای عملکرد گل مشخص گردید و سه مؤلفه مستقل اصلی به ترتیب 32.81 ، 19.78 و 15.84 درصد از کل تنوع را نشا ن دادند. در مؤلفة اول، تعداد برگ ، عرض نهنج ، تعداد گل درمتر مربع و عملکرد گل در هکتار از صفات مهم ارزیابی شدند. در ارتباط با مؤلفة دوم، زاویه شاخه ،سطح برگ ،تراکم خار ،تعداد گل در شاخه، تعداد گل در مترمربع و عملکرد گل در هکتار مهمترین صفات می باشند. در خصوص مؤلفة سوم صفات قطر تاج پوشش ،طول خار وعرض غنچه دارای اهمیت هستند. تجزیة خوشه ای، ژنوتیپها را در 3 گروه قرار داد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپهای 1 و 26 بدست آمد. همچنین توزیع ژنوتیپها بر اساس سه مؤلفه اصلی، با نتایج تجزیه خوشه‌ای مطابقت نشان داد.
معصومه مازندرانی؛ مهرداد کسایی؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 1 ، اردیبهشت 1383، ، صفحه 39-58
چکیده
منطقه‌ی مورد مطالعه با وسعت 651 هکتار ، واقع در طرح جنگلداری زیارت در 16 کیلومتری شهر گرگان واقع شده ، این ذخیره گاه از نظر توپوگرافی دارای یال ، دره های متعدد با شیب‌های متفاوت و محدوده‌ی ارتفاع 2250 – 650 متر است . در این گستره‌ی جغرافیائی ، گیاهان دارویی قابل ملاحظه‌ای گسترش یافته‌اند که به واسطه‌ی سازگاری و تطابق آنها با شرایط اکولوژیکی، ...
بیشتر
منطقه‌ی مورد مطالعه با وسعت 651 هکتار ، واقع در طرح جنگلداری زیارت در 16 کیلومتری شهر گرگان واقع شده ، این ذخیره گاه از نظر توپوگرافی دارای یال ، دره های متعدد با شیب‌های متفاوت و محدوده‌ی ارتفاع 2250 – 650 متر است . در این گستره‌ی جغرافیائی ، گیاهان دارویی قابل ملاحظه‌ای گسترش یافته‌اند که به واسطه‌ی سازگاری و تطابق آنها با شرایط اکولوژیکی، از جمله ذخائر ژنتیکی بسیار ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شوند، که تحقیقات دامنه داری در طی چند دهه‌ی اخیر به منظور شناسائی ترکیبات شیمیائی و مواد موثر آنها، توسط مراکز مختلف پژوهشی و دانشگاهی در حال انجام می‌باشد. در حال حاضر چندین شرکت و مجتمع کشت و صنعت ، فرآوری و تولید داروهای گیاهی در استان وجود دارد که نتایج تلاشهای مستمر آنها ، تولید داروهایی با منشاءگیاهی واجد مجوز از وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد. با توجه به غنای پوشش گیاهی در استان گلستان و استعداد بالقوه‌ی آن در پرورش گیاهان داروئی، و همچنین مقرون به صرفه نبودن جمع آوری پاره‌ای از گیاهان داروئی به شکل سنتی از رویشگاه‌های طبیعی ، ضرورت کشت و پرورش آنها را بصورت مکانیزه و در قالب شرکتهای کشت و صنعت را ایجاد می کند. در این تحقیق هدف شناسائی گونه‌های داروئی منطقه است که در مجموع 107 گونه متعلق به 42 تیره و 103 جنس گزارش شده است که در این میان ژئوفیت (36.4 درصد) ، تروفیت‌ها با(20.6 درصد)، فانزوفیت (19.6 درصد)، کام فیت (12.1 درصد) ، همی‌کریپتوفیت با (11.2 درصد)، و مهمترین شکلهای زیستی منطقه‌ی مورد مطالعه محسوب می‌شوند
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی
دوره 20، شماره 1 ، اردیبهشت 1383، ، صفحه 89-98
چکیده
سر شاخه گلدار گیاه گونه بومادران با نام علمی Achillea eriophora DC از شیراز، ارتفاع 1650 متر و در تیر ماه سال 1382 جمع آوری گردید. نمونه ها با روشهای تقطیر اسانس گیری شد. بازده اسانس در روش تقطیر با بخار, در نمونه های گل و برگ به ترتیب 1 درصد و 9/0 درصد و با روش تقطیر با آب, 1.2 درصد و 0.9 درصد بدست آمد. سپس نمونه ها توسط دستگاههای کروماتوگرافی ...
بیشتر
سر شاخه گلدار گیاه گونه بومادران با نام علمی Achillea eriophora DC از شیراز، ارتفاع 1650 متر و در تیر ماه سال 1382 جمع آوری گردید. نمونه ها با روشهای تقطیر اسانس گیری شد. بازده اسانس در روش تقطیر با بخار, در نمونه های گل و برگ به ترتیب 1 درصد و 9/0 درصد و با روش تقطیر با آب, 1.2 درصد و 0.9 درصد بدست آمد. سپس نمونه ها توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند.ترکیبهای عمده با استفاده از روش تقطیر با آب, در گل 1,8-(cineole (41.3% درصد), (%b- pinene (12.4 درصد) و(a-thujene (6.5% درصد) و در برگ 1,8-cineole (41 درصد), b- pinene ( 13.8% ) و (terpinen-4-ol (9.1% و با روش تقطیر با بخار, در نمونه گل 1,8-(%cineole (45 درصد, (%b- pinene (16.6 و (E-nerolidol (%7.6 و در برگ 1,8-(%cineole (41.5%) , (E)-nerolidol (10 و (b- pinene (9.8% شناسایی و تعیین گردید.
سیدرضا طیائی عقدائی؛ محمدباقر رضایی؛ مریم جبلی
دوره 20، شماره 1 ، اردیبهشت 1383، ، صفحه 111-122
چکیده
ژنوتیپهای گیاه Rosa damascena Mill از نقاط مختلف کشور جمع آوری و در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. در میان نمونه های فوق تعداد 11 ژنوتیپ از نظر عملکرد گل در یک دورة گلدهی ،تعداد گل در شاخه، وزن متوسط گل، و صفات مورفولوژیکی شامل ارتفاع گیاه ،قطر تاج تاج تاج پوشش ،زاویه ...
بیشتر
ژنوتیپهای گیاه Rosa damascena Mill از نقاط مختلف کشور جمع آوری و در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. در میان نمونه های فوق تعداد 11 ژنوتیپ از نظر عملکرد گل در یک دورة گلدهی ،تعداد گل در شاخه، وزن متوسط گل، و صفات مورفولوژیکی شامل ارتفاع گیاه ،قطر تاج تاج تاج پوشش ،زاویه شاخه ،تعداد برگ، طول و عرض نهنج ،طول و عرض غنچه وتراکم خار مورد بررسی قرار گرفتند . ارزیابی و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از تجزیه واریانس ، گروه بندی میانگینها و تجزیه همبستگی انجام گرفت. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، ژنوتیپها از نظر عملکرد، تعداد گل در متر مربع و وزن متوسط گل،اختلاف بسیار معنی داری نشان دادند. مقایسه میانگینها نیز ژنوتیپها را بر اساس صفات عملکرد گل، تعداد گل و وزن متوسط گل به ترتیب در 3، 4 و 3 گروه قرار داد. ژنوتیپهای شمارة 6 و 2 از لحاظ عملکرد گل در هکتار، ژنوتیپهای شمارة 6 و 18 ازنظرتعداد گل در واحد سطح بیشترین مقادیر را به خود اختصاص دادند، در حالی که ژنوتیپ شماره 26 با عملکرد و تعداد ناچیز گل، بیشترین وزن متوسط گل را نشان داد و پس از آن ژنوتیپهای شمارة 3 و 2 قرار گرفتند. تفاوت بسیار معنی‌داری نیز از نظر صفات مورفولوژیکی از قبیل ارتفاع، زاویة شاخه، تعداد برگ، تراکم خار، طول خار، تعداد گل درشاخه، طول وعرض نهنج میان ژنوتیپها مشاهده شد. همچنین ژنوتیپها بر اساس مقایسه میانگین صفات ارتفاع و تعداد گل در شاخه، به 4 گروه، قطر تاج پوشش وطول غنچه به 2گروه، زاویه شاخه و تعداد برگ به 5 گروه و تراکم خار وطول خار ،طول وعرض نهنج ، عرض غنچه به 3 گروه مجزا تقسیم شدند. نتایج تجزیه همبستگی میان صفات نیز نشان داد که تعداد گل در واحد سطح، طول غنچه و عرض نهنج با عملکرد همبستگی مثبت ومعنی داری دارند،.تفاوت میان ژنوتیپهای تحت مطالعه از نظر عملکرد و صفات مورفولوژیکی و نیز همبستگی میان صفات مختلف نشان دهنده ژرم پلاسم غنی این گیاه و وجود ظرفیت و پتانسیل های وسیع برای اصلاح صفات مورد نظر درجهت توسعه کشت ، افزایش بازده و بهره برداری تجاری گل محمدی در کشور می‌باشد.
سیدرضا طبائی عقدائی؛ محمدباقر رضایی؛ اکبر نجفی آشتیانی
دوره 19، شماره 4 ، بهمن 1382، ، صفحه 349-366
چکیده
گونه‌های مختلف نعناع (Mentha spp..)، از مهمترین گیاهان دارویی هستند که در نقاط مختلف جهان کشت می‌گردند. شوری آب و خاک از عوامل موثر در کاهش رشد و تولید گیاه می‌باشد که گزینش و استفاده از ژنوتیپهای متحمل، گسترش کشت و تولید این گیاه را در شرایط شور فراهم می‌نماید. این پژوهش در گلخانه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع به اجرا درآمد. ...
بیشتر
گونه‌های مختلف نعناع (Mentha spp..)، از مهمترین گیاهان دارویی هستند که در نقاط مختلف جهان کشت می‌گردند. شوری آب و خاک از عوامل موثر در کاهش رشد و تولید گیاه می‌باشد که گزینش و استفاده از ژنوتیپهای متحمل، گسترش کشت و تولید این گیاه را در شرایط شور فراهم می‌نماید. این پژوهش در گلخانه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع به اجرا درآمد. در این آزمایش واکنش ژنوتیپهای سه گونه نعناع در مقابل شوری از نظر قدرت ریشه زایی و سایر مؤلفه‌های رشدی گیاه در یک آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. قلمه‌های 6 ژنوتیپ نعناع شامل ژنوتیپهای شماره 28 و 3 Mentha piperita L.)، 6) و 31 ( .M. aquatica. L)، و 11 و 17 (.M. spicata. L) در محلولهای صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی‌مولار رویانده شدند. درصد ریشه‌زایی، حداکثر طول ریشه، متوسط طول ریشه، شادابی، تولید جوانه در داخل محلول نمک، حداکثر طول سرشاخه و تولید جوانه در سرشاخه، 14، 21 و 28 روز پس از کشت، اندازه‌گیری شدند و داده‌های مربوط مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان دهنده کاهش مؤلفه‌های فوق در اثر افزایش غلظت NaCl می‌باشند. با این وجود، تنوع قابل ملاحظه‌ای در واکنش به شوری مشاهده شد. تفاوتهای معنی‌داری از نظر خصوصیات مختلف، به ویژه درصد ریشه‌زایی در میان ژنوتیپهای تحت تنش شوری مشاهده شد که ژنوتیپ شماره 6 در مقایسه با سایر ژنوتیپها، بیشترین ریشه زایی را تحت غلظت 200mM نمک از خود نشان داد. همچنین همبستگی مثبت و معنی‌داری بین ریشه‌زایی و سایر صفات اندازه گیری شده و نیز میان کلیه صفات وجود داشت. وجود تنوع در ژنوتیپهای تحت بررسی، از نظر مؤلفه‌های رشد در واکنش به شوری و نیز همبستگی میان صفات نشان می‌دهد که با گزینش ژنوتیپهای نعناع در جهت افزایش مقاومت به شوری، می‌توان ارقام متحمل به تنش را جهت کشت در مناطق شور اصلاح نمود.
محمود نادری حاجی باقرکندی؛ محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند
دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1382، ، صفحه 149-156
چکیده
کربوهیدراتها یکی از سه گروه عمده مواد مغذی می‌باشند که به عنوان منبع انرژی و درمان بعضی از بیماریها در انسان استفاده می‌شود. همچنین به عنوان استخوانبندی در گیاهان مصرف دارد. صمغ عربی در بین انواع صمغها، بهترین صمغ طبیعی است که می‌توان در صنایع مختلف مصرف نمود. صمغAcacia nilotica از جمله صمغهای کربوهیدراتی می‌باشد که از آن در موارد غذایی، ...
بیشتر
کربوهیدراتها یکی از سه گروه عمده مواد مغذی می‌باشند که به عنوان منبع انرژی و درمان بعضی از بیماریها در انسان استفاده می‌شود. همچنین به عنوان استخوانبندی در گیاهان مصرف دارد. صمغ عربی در بین انواع صمغها، بهترین صمغ طبیعی است که می‌توان در صنایع مختلف مصرف نمود. صمغAcacia nilotica از جمله صمغهای کربوهیدراتی می‌باشد که از آن در موارد غذایی، دارویی و استفادههای متعددی می‌شود. بنابراین بررسی کمی و کیفی کربوهیدراتهای موجود در این نوع صمغ که از گونه Acacia nilotica بدست میآید یکی از اهداف مهم در این تحقیق می‌باشد. پس از جمعآوری صمغ عربی از درخت Acacia nilotica در شهریور سال 1381 از محل ایستگاه تحقیقات دارویی عسلویه استان بوشهر، اقدام به استخراج و بررسی کمی کربوهیدراتهای محلول نمونه با روش آنترون بوسیله دستگاه اسپکتروفتومتری مدل 340 (HITACHI ) در طول موج 625 نانومتر نموده، نتیجه آزمایش نشان داد که کل کربوهیدراتها در نمونه، 6.51 درصد می‌باشند. همچنین در بررسی کیفی بر روی صمغ، که به روش TLC با معرفها و حلا لهایی از جمله اسید فرمیک-متیل اتیل کتون- ترسیو بوتانل-آب و آنیزیدین – فتالیک اسید-اتانل صورت پذیرفت، در نهایت وجود ترکیبهای پنتوز و هگزوز و اسید Uronic ثابت گردید.
مریم نیاکان؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ محمدباقر رضایی
دوره 19، شماره 1 ، اردیبهشت 1382، ، صفحه 1-14
چکیده
اثر دو سطح از کود ازت (اوره) به مقادیر (0، 100 کیلوگرم در هکتار) به همراه کودهـای فسفـر و پتـاس هـرکـدام به میزان 100کیلو گرم در هکتار به صورت دو نسبـتN0 P100 K100 (شاهد) وN100 P100 K100 بر مقدار ترکیبات اسانس برگ (در مرحلة قبل از گلدهی) و سرشاخه‌های گلدار گیاه نعناع فلفلی (.Mentha piperita L)در سال 1377تحت شرایط مزرعه‌ای بصورت طرح آماری کرتهای خرد شده و در چهار ...
بیشتر
اثر دو سطح از کود ازت (اوره) به مقادیر (0، 100 کیلوگرم در هکتار) به همراه کودهـای فسفـر و پتـاس هـرکـدام به میزان 100کیلو گرم در هکتار به صورت دو نسبـتN0 P100 K100 (شاهد) وN100 P100 K100 بر مقدار ترکیبات اسانس برگ (در مرحلة قبل از گلدهی) و سرشاخه‌های گلدار گیاه نعناع فلفلی (.Mentha piperita L)در سال 1377تحت شرایط مزرعه‌ای بصورت طرح آماری کرتهای خرد شده و در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. در پژوهش حـاضر مشخص گردیـد صرف‌نظـر از نوع تیمـار، ترکیبــات عمده اسـانس شـامل β-ocimene، Linalool، 1,8-cineole، β-caryophyllene و Myrcene می‌بـاشـد. در نسبـتK100 N0 P100 (شـاهـد)، مقدار تـرکیباتی نظیر 1,8-cineole و Linalool در سرشاخه‌های گلدار بیش از برگهـا در مرحله قبـل از گلدهی است. در برگها افزایش مقدار کود ازت از سطح 0 به 100Kg ha-1 در کنار دو کود فسفـر و پتـاس به طور قابل ملاحظه‌ای مـوجـب ازدیـاد مقـدار 1,8-cineole و Linalool .شد. در حالیـکه این افزایـش در کود ازت رونـد کـاهنـده‌ای را در مقدار β-caryophyllene و β-ocimene ایجاد نمود. در سـرشـاخـه‌هـای گلـدار کـاربـرد کـود ازت در سـطح 100kg ha-1 ازدیـاد میـزان β-caryophyllene و β -ocimene را بدنبـال داشت، درصورتیـکه موجب کـاهش مقدار β-cineole و Linaloolشد. شایان توجه است که در شاهد مقدار اسانس سرشاخه‌های گلدار بیش از برگها بود و افزایش کود ازت روند مثبتی را هم بر میزان اسانس برگ و هم اسانس سرشاخه‌های گلدار به همراه داشت.
محمدامین سلطانی پور؛ علی مرادشاهی؛ محمدباقر رضایی؛ حسین میرزایی ندوشن
دوره 19، شماره 1 ، اردیبهشت 1382، ، صفحه 47-62
چکیده
در این بررسی اثر غلظتهای مختلف (0، 2.5، 5، 10، 20، 50 و 100 درصد) اسانس برگ گیاه مورخوش (Zhumeria majdae) جمع آوری شده از منطقه کوه سرچاهان، بر سلولهای درحال تقسیم میتوز و مراحل آن در ریشه پیاز (Allium cepa)بررسی گردید. نتایج مطالعه نشان داد، که در حضور تمام غلظتهای اسانس کاهش معنی داری در تعداد سلولهای درحال تقسیم نسبت به شاهد مشاهده می شود و با افزایش غلظت ...
بیشتر
در این بررسی اثر غلظتهای مختلف (0، 2.5، 5، 10، 20، 50 و 100 درصد) اسانس برگ گیاه مورخوش (Zhumeria majdae) جمع آوری شده از منطقه کوه سرچاهان، بر سلولهای درحال تقسیم میتوز و مراحل آن در ریشه پیاز (Allium cepa)بررسی گردید. نتایج مطالعه نشان داد، که در حضور تمام غلظتهای اسانس کاهش معنی داری در تعداد سلولهای درحال تقسیم نسبت به شاهد مشاهده می شود و با افزایش غلظت اسانس این میزان کاهش، بیشتر می شود. متوسط سلولهای درحال تقسیم در گروه شاهد 7.5 درصد و در غلظت 100 درصد صفر بود. همچنین مراحل پروفاز، متافاز و آنافاز نیز با افزایش غلظت اسانس کاهش معنی داری نشان دادند که بیشترین کاهش مربوط به مرحله پروفاز بود. به نظر می رسد وجود ترکیبهای ترپنی در اسانس برگ گیاه مورخوش از عوامل اصلی کاهش تقسیم میتوز در ریشه پیاز باشد.
