شناسایی، معرفی، اکولوژی و دانش بومی
محدثه قربانی؛ سارا خراسانی نژاد؛ خدایار همتی؛ خلیل قربانی
چکیده
این پژوهش با هدف مقایسه تودههای جنس بنفشه (Viola spp.) جمعآوری شده از شمال و شمالغرب ایران، بهمنظور بررسی سازگاری و امکانسنجی اهلیسازی آنها در شرایط آب و هوایی گرگان انجام شد. نمونههای گیاه کامل بههمراه ریزوم آنها از 9 رویشگاه در استانهان گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان و کرمانشاه در فصل رویش جمعآوری شدند. پس از تأیید ...
بیشتر
این پژوهش با هدف مقایسه تودههای جنس بنفشه (Viola spp.) جمعآوری شده از شمال و شمالغرب ایران، بهمنظور بررسی سازگاری و امکانسنجی اهلیسازی آنها در شرایط آب و هوایی گرگان انجام شد. نمونههای گیاه کامل بههمراه ریزوم آنها از 9 رویشگاه در استانهان گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان و کرمانشاه در فصل رویش جمعآوری شدند. پس از تأیید گیاهشناسی و دریافت کد هرباریومی، ریزومها با سه تکرار در ترکیب خاکی و آب و هوای یکسان کشت شدند. اجزای عملکرد و صفات فیزیولوژیک، مورفولوژیک و فیتوشیمیایی آنها پس از گذشت یک سال زراعی در زمان گلدهی اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد این 9 توده از گونههای V. alba Besser، V. odorata L.، V. sieheana W.Becker و V. ignobilis Rups. بودند. همگی تودهها پس از گذشت یک سال زراعی تولید گل و بذر نمودند. تودهها با هم اختلاف معنیدار (در سطح احتمال 1%) داشتند. جمعیت V. ignobilis از منطقه کرمانشاه بیشترین مقدار وزن تر ریشه و اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و سطح برگ را داشت. بیشترین میزان طول ریشه و اندام هوایی به جمعیت V. sieheana از منطقه النگدره اختصاص یافت. جمعیت V. alba از منطقه زیارت بیشترین مقدار فنل کل (45.74 میلیگرم اسیدگالیک بر گرم عصاره خشک) و فلاونوئید کل (20.24 میلیگرم کوئرستین بر گرم عصاره خشک) را داشت. بیشترین میزان کلروفیلa، کلروفیلb، کلروفیل کل، کاروتنوئید و آنتوسیانین به جمعیت V. odorata از منطقه بندرگز تعلق گرفت. بیشترین میزان فعالیت آنتیاکسیدانی بهروشهای DPPH و ABTS در جمعیت V. alba از منطقه افراتخته و بیشترین میزان فعالیت آنتیاکسیدانی بهروش FRAP در جمعیت V. odorata از منطقه قرنآباد مشاهده شد. بیشترین میزان آنتیاکسیدان کل در جمعیتهای V. alba و V. oderata از منطقه زیارت اندازهگیری شد. بهطور کلی، نتایج حاکی از وجود تنوع قابل ملاحظه صفات در جمعیتهای بنفشه است. این تنوع میتواند بهدلیل پتانسیل ژنتیکی بالا در بین جمعیتها، اختلاف شرایط محیطی و یا اثرات متقابل جمعیت و محیط بوجود آمده باشد.
حبیبه نوری داشلیبرون؛ سارا خراسانی نژاد؛ سیدجواد موسوی زاده؛ محمدحسین میرجلیلی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.572.102.4.1575.101 اسطوخودوس (Lavandula stricta Delile) یکی از گونههای بومی ایران میباشد که در مناطق جنوبی ایران رشد میکند. القاء پلیپلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهشزا مانند کلشیسین، بهعنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی است که قابلیت زیادی برای استفاده از این فرایندهای تکاملی طبیعی برای بهبود ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.572.102.4.1575.101 اسطوخودوس (Lavandula stricta Delile) یکی از گونههای بومی ایران میباشد که در مناطق جنوبی ایران رشد میکند. القاء پلیپلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهشزا مانند کلشیسین، بهعنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی است که قابلیت زیادی برای استفاده از این فرایندهای تکاملی طبیعی برای بهبود محصول هدفمند وجود دارد. برای بررسی امکانسنجی القای پلیپلوئیدی در گیاه دارویی اسطوخودوس افراشته، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار کلشیسین در پنج غلظت (0، 0.05، 0.1، 0.2، 0.4 درصد) بهصورت ژل روی مریستم انتهایی گیاه و چهار زمان (8، 16، 24 و 48 ساعت) با سه تکرار و 20 واحد آزمایشی، در شرایط گلخانهای اجرا شد. برای مشاهده تأثیر کلشیسین بر خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی در زمان گلدهی، طول اندام هوایی، تعداد برگ اصلی، تعداد برگ فرعی، تعداد میانگره ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، طول سنبله، تعداد سنبلهها، تعداد گل در خوشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه، سطح برگ، طول میانگره، محتوای فنل کل، میزان فلاونوئید کل، فعالیت آنتیاکسیدانی، میزان قند کل و کیفیت کلروفیل اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای مورد بررسی روی تمامی صفات بجز تعداد برگ اصلی و تعداد میانگره ساقه اصلی و طول ریشه اختلاف معنیدار داشت. بهطوری که نتایج مقایسه میانگینها نشان داد با افزایش غلظت و مدت زمان اعمال کلشیسین، ارتفاع، طول میانگره، تعداد گل و میزان قند کل کاهش و طول سنبله خوشه اصلی و محتوای فنل کل افزایش یافت. بررسیهای فیلوسایتومتری نشان داد که میانگین اندازه ژنوم 0.73 پیکوگرم در گیاهان تحت تیمار کلشیسین با غلظت 0.4% در مدت زمان 48 ساعت بدست آمد، در حالیکه میانگین اندازه ژنوم در تیمار شاهد 0.55 پیکوگرم بود. بقیه گیاهان تیمارشده در زمان و غلظتهای متفاوت میانگین اندازه ژنوم 0.57 را نشان داد. بهطور کلی از نتایج این آزمایش برآورد میشود که اسطوخودوس افراشته برای القای پلیپلوئیدی به کلشیسین پاسخ مثبت نشان دادهاست و چشمانداز روشنی در اصلاح این گیاه با افزایش سطح پلوئیدی آن به این روش وجود دارد.
مهدیه مظلومی ابوخیلی؛ سارا خراسانی نژاد؛ مهدی علیزاده
چکیده
اسطوخودوس راست (Lavandula stricta Del.) از گیاهان دارویی اسانسدار و بومی ایران میباشد که بهصورت سنتی در درمان درد مفاصل، دلپیچه و زکام کاربرد دارد. در سیستمهای کشاورزی متداول استفاده از کودهای مختلف و تلفیق آنها، برای بدست آوردن بیشترین عملکرد گیاه و کیفیت مواد مؤثره است. به همین منظور، برای مقایسه اثرات نانوکودها و کود شیمیایی بر ...
بیشتر
اسطوخودوس راست (Lavandula stricta Del.) از گیاهان دارویی اسانسدار و بومی ایران میباشد که بهصورت سنتی در درمان درد مفاصل، دلپیچه و زکام کاربرد دارد. در سیستمهای کشاورزی متداول استفاده از کودهای مختلف و تلفیق آنها، برای بدست آوردن بیشترین عملکرد گیاه و کیفیت مواد مؤثره است. به همین منظور، برای مقایسه اثرات نانوکودها و کود شیمیایی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اسطوخودوس باززاییشده از بذر و کشت بافت، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل دو نوع تیمار که عبارتند از نوع گیاه با روشهای باززایی متفاوت (بذری و کشت بافتی) و انواع مختلف کود (شاهد، کود شیمیایی NPK (20-20-20) در غلظتهای 10 و 20 کیلوگرم در هکتار و کود نانو NPK (1-1-1) در غلظتهای 10 و 20 کیلوگرم در هکتار) بودند. در زمان شروع گلدهی، شاخصهای رشدی و خصوصیات مورفولوژیکی و در زمان گلدهی کامل برخی خصوصیات بیوشیمیایی گیاه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تیمار کودی اثر معنیداری روی تمامی صفات اندازهگیری شده بجز سطح برگ، ارتفاع بوته، فاصله میانگره، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن هزاردانه و فنل کل در سطح احتمال 1% داشت. تفاوت در نوع نمونه کشت شدهنیز سبب بروز اختلاف در ویژگیهای فیتوشیمیایی و مورفولوژیکی بجز صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی، وزن تر و خشک اندام هوایی و وزن هزاردانه شد. همچنین از اثر متقابل تیمارکودی و نوع کشت، روی تمامی خصوصیات اندازهگیری شده بجز ارتفاع بوته، وزن تر اندام هوایی و وزن هزاردانه اثر معنیداری مشاهده شد. بهطور کلی نتایج نشان داد که کاربرد کود نانو NPK روی گیاهان حاصل از کشت بافت منجر به بهبود عملکرد و بازده محصول در این تحقیق گردید.
صدیقه چورلی؛ سارا خراسانی نژاد
چکیده
امروزه کنترل زیستی عوامل بیماریزای گیاهی با هدف کاهش اثرات خطرناک آفتکشهای شیمیایی ازجمله تهدید سلامتی بشر، آلودگی محیطزیست، از بین بردن موجودات غیرهدف و پیدایش عوامل بیماریزای مقاوم یک اولویت میباشد. علف سالک (Ceratocephalus falcatus L.) گونهای از تیره آلاله، گیاه بسیار کوچک و کوتاه، یکساله، به ارتفاع 5-3 سانتیمتر، با ساقه کوتاه ...
بیشتر
امروزه کنترل زیستی عوامل بیماریزای گیاهی با هدف کاهش اثرات خطرناک آفتکشهای شیمیایی ازجمله تهدید سلامتی بشر، آلودگی محیطزیست، از بین بردن موجودات غیرهدف و پیدایش عوامل بیماریزای مقاوم یک اولویت میباشد. علف سالک (Ceratocephalus falcatus L.) گونهای از تیره آلاله، گیاه بسیار کوچک و کوتاه، یکساله، به ارتفاع 5-3 سانتیمتر، با ساقه کوتاه است. نمونههای گیاهی در سه تکرار بر پایه طرح کاملاً تصادفی در اردیبهشتماه 1394 از روستای بوژمهران (شهرستان نیشابور) با هدف ثبت خصوصیات مورفولوژیکی، بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی شامل فنل کل، فلاونوئید کل و خاصیت آنتیاکسیدانی و اثر عصاره آبی، متانولی و استونی این گیاه روی قارچ Fusarium graminearum جمعآوری گردید. تعداد گل در هر بوته بهطور میانگین 5 عدد، تعداد برگ 19 عدد و طول اندام هوایی 3 سانتیمتر بدست آمد. میزان فنل کل 0.098 میلیگرم گالیکاسید در گرم وزن خشک نمونه، میزان فلاونوئید کل 0.302 میلیگرم کوئرستین در گرم وزن خشک نمونه و فعالیت آنتیاکسیدانی آن 70.61% مهار رادیکالهای آزاد تعیین شد. از نظر تأثیر عصارهها روی قارچ Fusarium graminearum، بیشترین رشد خطی میسلیوم را نمونه شاهد و کمترین را عصاره متانولی داشت. در نتیجه عصاره متانولی با غلظت ppm30، درصد بازدارندگی بیشتری روی رشد خطی میسلیوم قارچ مورد بررسی داشت که میتوان بیان کرد گیاه علف سالک نیز دارای خاصیت ضدقارچی بوده و از جایگاه خوبی در برنامههای مطالعاتی برخوردار میباشد.
هادی سنگینآبادی؛ سارا خراسانینژاد؛ خدایار همتی؛ عظیم قاسمنژاد
چکیده
Lavandula stricta Del. با نام فارسی اسطوخودوس راست جزء گیاهان دارویی اسانسدار و از خانواده Lamiaceae و بومی ایران میباشد و بهصورت سنتی در درمان درد مفاصل، دلپیچه و زکام کاربرد دارد. بهمنظور بررسی روشهای تکثیر متداول در این گیاه، دو آزمایش برای ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر جوانهزنی بذر و ریشهزایی قلمههای این گیاه در دانشگاه علوم ...
بیشتر
Lavandula stricta Del. با نام فارسی اسطوخودوس راست جزء گیاهان دارویی اسانسدار و از خانواده Lamiaceae و بومی ایران میباشد و بهصورت سنتی در درمان درد مفاصل، دلپیچه و زکام کاربرد دارد. بهمنظور بررسی روشهای تکثیر متداول در این گیاه، دو آزمایش برای ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر جوانهزنی بذر و ریشهزایی قلمههای این گیاه در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان طراحی شد. آزمایش اول در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار با دو فاکتور غلظتهای متفاوت اسیدجیبرلیک (0، 250، 500 و ppm750) و سرمادهی (در دمای 4 درجه سانتیگراد به مدت 24 و 48 ساعت در یخچال و سرمادهی در دمای 18- درجه سانتیگراد به مدت 24 و 48 ساعت در فریزر) انجام شد و درصد جوانهزنی، بنیه بذر، طول ریشهچه و طول ساقهچه اندازهگیری شدند. در آزمایش دوم در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه فاکتور (دو سطح هورمون ایندول بوتیریکاسید به غلظتهای صفر و ppm250)، دو نوع قلمه (انتهایی و غیرانتهایی) و سه نوع بستر کاشت (کوکوپیت+پرلیت، پرلیت+ماسه و کوکوپیت+ماسه) در سه تکرار و هر تکرار شامل 12 قلمه انجام شد. سپس درصد ریشهزایی، طول ریشه و تعداد ریشه مورد اندازهگیری قرار گرفتند. نتایج آزمایش اول نشان داد که تیمارهای سرمادهی سبب کاهش درصد جوانهزنی، بنیه بذر، طول ریشهچه و طول ساقهچه گردید و اسیدجیبرلیک نیز همه خصوصیات رشدی بذر را کاهش داد ولی سبب افزایش طول ریشهچه شد. نتایج آزمایش دوم نشان داد که بیشترین درصد ریشهزایی (60%) در محیط کشت ماسه+پرلیت و غلظت 250 میلیگرم در لیتر ایندولبوتیریکاسید حاصل از قلمههای انتهایی بدست آمد.