سید رضا طبائی عقدایی؛ ملیحه ابوترابی نجفآبادی؛ محمدحسین لباسچی؛ اکبر نجفی آشتیانی؛ علی اشرف جعفری؛ فاطمه سفیدکن؛ لیلا میرجانی
چکیده
با هدف ارزیابی تولید سرشاخه گلدار و بازده اسانس اکسشنهای گونههای دارویی Satureja spicigera (C. Koch) Boiss. (Spic1, Spic2, Spic3) و S. sahendica Bornm. (Sah1, Sah2, Sah3, Sah4, Sah5, Sah6) آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط دیم منطقه دماوند در سال 1393 اجرا شد. تجزیه واریانس اختلاف معنیداری (P<0.01) را بین دو گونه از نظر صفات مورد بررسی ...
بیشتر
با هدف ارزیابی تولید سرشاخه گلدار و بازده اسانس اکسشنهای گونههای دارویی Satureja spicigera (C. Koch) Boiss. (Spic1, Spic2, Spic3) و S. sahendica Bornm. (Sah1, Sah2, Sah3, Sah4, Sah5, Sah6) آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط دیم منطقه دماوند در سال 1393 اجرا شد. تجزیه واریانس اختلاف معنیداری (P<0.01) را بین دو گونه از نظر صفات مورد بررسی نشان داد. براساس مقایسه میانگینها، میزان ماده خشک بوته در گونه S. spicigera (108.50 گرم) نسبت به S. sahendica (25.82) بیشتر بود. همچنین، بیشترین تولید سرشاخه خشک در اکسشن Spic2 (183.5 گرم در بوته) از گونه S. spicigera و اکسشن Sah2 (45.51 گرم در بوته) از گونه S. sahendica بدست آمد. گونه S. spicigera با میانگین 2.65% در مقایسه با گونه S. sahendica (1.34%)، بازده اسانس بیشتری داشت و Spic2 با بیشترین بازده (2.90%) و عملکرد (36.10 کیلوگرم در هکتار) اسانس، مناسبترین اکسشن گونه S. spicigera برای کشت در شرایط دیم دماوند خواهد بود. با توجه به میانگین قطر تاج پوشش کمتر (32.19 سانتیمتر) در S. sahendica نسبت به S. spicigera (54.90 سانتیمتر)، استفاده از تراکم بیشتر و افزایش عملکرد سرشاخه و اسانس در مرزه سهندی امکانپذیر میباشد. از طرفی، زودرسی S. sahendica زمینه لازم را برای تعداد چین بیشتر فراهم مینماید. همچنین، با مقایسه درون گونهای برای میزان سرشاخه گلدار، ارتفاع و قطر تاج پوشش بیشتر گیاه و روز تا گلدهی کمتر (زودرسی) بهعنوان شاخصهای انتخاب، میتوان اکسشن Sah2 را بهعنوان ژنوتیپ برتر مرزه سهندی برای بهرهبرداری در شرایط دیم دماوند و یا اقلیمهای مشابه پیشنهاد کرد.
زهرا نعمتی لفمجانی؛ سیدرضا طباییعقدایی؛ محمدحسین لباسچی؛ علیاشرف جعفری؛ اکبر نجفی آشتیانی؛ مرتضی دانشخواه
چکیده
به منظور بررسی تنوع و رابطه بین عملکرد گل و اجزاء آن، تعداد 12 ژنوتیپ گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقاتی همند آبسرد دماوند کشت و برای عملکرد گل و اجزاء عملکرد در سه کشت آبی (شاهد)، دیم و دیم همراه با مالچ مورد بررسی قرار گرفتند. در طی دوره گلدهی، تعداد گل، وزن ...
بیشتر
به منظور بررسی تنوع و رابطه بین عملکرد گل و اجزاء آن، تعداد 12 ژنوتیپ گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقاتی همند آبسرد دماوند کشت و برای عملکرد گل و اجزاء عملکرد در سه کشت آبی (شاهد)، دیم و دیم همراه با مالچ مورد بررسی قرار گرفتند. در طی دوره گلدهی، تعداد گل، وزن گل، درصد ماده خشک گل، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، ارتفاع بوته و محیط بوته (تاجپوشش) یادداشتبرداری شدند. پس از جمعآوری دادهها تجزیه همبستگی، رگرسیون و علیت انجام شد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد گل در هر سه شرایط با وزن تر گلبرگ همبستگی مثبت و معنیدار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام به گام سهم هریک از صفات مؤثر در عملکرد گل مشخص گردید. در شرایط دیم صفات تعداد گل در پایه، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل، اسانس در هکتار و درصد اسانس با ضریب تبیین 7/91%، در شرایط آبی وزن تر گلبرگ، نسبت وزن تر گلبرگ به گل کامل و محیط بوته با ضریب تبیین 6/ 98% و در شرایط کشت همرا با مالچ، عملکرد اسانس، درصد اسانس، ارتفاع بوته، نسبت وزن گلبرگ به گل کامل و تعداد گل با ضریب تبیین 6/90% بیشترین تغییرات عملکرد گل را توجیه نمودند. براساس نتایج تجزیه علیت، وزن تر گلبرگ در هر سه شرایط کشت بیشترین تأثیر مستقیم بر روی عملکرد گل داشت و چون مقدار و جهت آن با اثر کل (ضریب همبستگی) تقریباً یکسان بود، بهعنوان مهمترین صفت در افزایش عملکرد گلمحمدی شناخته شد. صفات تعداد گل در هکتار، عملکرد اسانس در هکتار، ارتفاع بوته و محیط بوته اگرچه بهطور مستقیم در افزایش عملکرد نقش نداشتند ولی بهطور غیرمستقیم از طریق افزایش وزن تر گلبرگ در افزایش عملکرد گلمحمدی نقش مهمی داشتند. بنابراین، میتوان از آنها بهعنوان شاخصی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد گل استفاده نمود.
اکبر نجفی آشتیانی؛ محمد حسین لباسچی
چکیده
به منظور بهبود سیستم دیمکاری و امکان جایگزینی گیاهان کم بازده در اینگونه اراضی، از گیاه دارویی با ارزش و مقاوم رازیانه (Foeniculum vulgare) استفاده گردید. گیاه دارویی چند سالة رازیانه تحت شرایط دیم در طول هفت ماه، دوره رشد خود را کامل می کند و برای کشت دیم با بارندگی متوسط مناسب است ارزش رازیانه در فراورده های دارویی، غذایی، بهداشتی و پوشش گیاهی ...
بیشتر
به منظور بهبود سیستم دیمکاری و امکان جایگزینی گیاهان کم بازده در اینگونه اراضی، از گیاه دارویی با ارزش و مقاوم رازیانه (Foeniculum vulgare) استفاده گردید. گیاه دارویی چند سالة رازیانه تحت شرایط دیم در طول هفت ماه، دوره رشد خود را کامل می کند و برای کشت دیم با بارندگی متوسط مناسب است ارزش رازیانه در فراورده های دارویی، غذایی، بهداشتی و پوشش گیاهی و حفاظت از خاک می باشد. از مهمترین ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس رازیانه ترانس آنتول است که بیشترین مقدار آن در بذر وجود دارد. این آزمایش با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تیمار کشت در جهت های شمالی، جنوبی و شرقی با شیب متوسط 50-55% با سه تکرار و در 3 سال در منطقه دماوند اجرا شد. هدف از این آزمایش ضمن امکان سنجی کشت دیم رازیانه در دیمزارهای کم بازده، برآورد عملکرد دانه بود. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تفاوت معنی دار در تولید بذر بین جهت های شمالی و جنوبی بود. بیشترین عملکرد بذر درسال سوم آزمایش با 1527 کیلوگرم در هکتار در تیمار جهت شمالی بدست آمد و کمترین میزان بذر در سال اول با 196 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمارجهت جنوبی بود. متوسط عملکرد در طی 3 سال آزمایش با 1170 و 684 کیلوگرم در هکتار به ترتیب به جهت های شمالی و جنوبی تعلق داشت. نتایج عملکرد رازیانه در سالهای مختلف در منطقه دماوند نشان دهنده سازگاری این گیاه در شرایط دیم با بارندگی حدود 350 میلیمتر و سرمای نسبتا زیاد زمستان (20- درجه) در مناطق مرتفع دیمزارهای کشور می باشد. افزایش مقادیر عملکرد دانه در سالهای دوم و سوم مورد بررسی، نشان دهنده استقرار مطلوب و افزایش عملکرد رازیانه در این منطقة تیپ دیم می باشد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ اکبر نجفی آشتیانی
چکیده
بررسی ترکیبهای فنلی از عوامل مهم در تحقیقات میوه زیتون میباشد، زیرا این ترکیبها دارای پایداری خود اکسایش و خصوصیات اثر گذاری بر اندامهای گیاهی هستند. علاوه براین، آنها دارای خصوصیات داروشناختی، ضد اکسید کنندههای طبیعی و مانع رشد در تخمیر میوه زیتون هستند. اولئوروپئین، ترکیب اصلی که باعث تلخی مزه در زیتون است، یک استر هتروسیدیک ...
بیشتر
بررسی ترکیبهای فنلی از عوامل مهم در تحقیقات میوه زیتون میباشد، زیرا این ترکیبها دارای پایداری خود اکسایش و خصوصیات اثر گذاری بر اندامهای گیاهی هستند. علاوه براین، آنها دارای خصوصیات داروشناختی، ضد اکسید کنندههای طبیعی و مانع رشد در تخمیر میوه زیتون هستند. اولئوروپئین، ترکیب اصلی که باعث تلخی مزه در زیتون است، یک استر هتروسیدیک از اسید النولیک و 3,4-dihydroxyphenylethanol میباشد. در این تحقیق پسآب حاصل از شستشوی میوه زیتون، که در مهر 1383 از منطقه گیلوان طارم سفلی (از توابع زنجان) جمع آوری شده بود، جهت استخراج ترکیب اولئوروپئین مورد استفاده قرار گرفت. بعد جهت شناسایی و بررسی میزان ترکیب اولئوروپئین از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) و با استفاده از استاندارد اقدامات لازم انجام شد. در این بررسی میزان ترکیب اولئوروپئین در دو نمونه پسآب (آب نمک) mg/ml 0.0010 درصد و در پسآب (سود) mg/ml 0.0016 درصد حاصل شد.
سیدرضا طبائی عقدائی؛ محمدباقر رضایی؛ اکبر نجفی آشتیانی
دوره 19، شماره 4 ، بهمن 1382، ، صفحه 349-366
چکیده
گونههای مختلف نعناع (Mentha spp..)، از مهمترین گیاهان دارویی هستند که در نقاط مختلف جهان کشت میگردند. شوری آب و خاک از عوامل موثر در کاهش رشد و تولید گیاه میباشد که گزینش و استفاده از ژنوتیپهای متحمل، گسترش کشت و تولید این گیاه را در شرایط شور فراهم مینماید. این پژوهش در گلخانه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع به اجرا درآمد. ...
بیشتر
گونههای مختلف نعناع (Mentha spp..)، از مهمترین گیاهان دارویی هستند که در نقاط مختلف جهان کشت میگردند. شوری آب و خاک از عوامل موثر در کاهش رشد و تولید گیاه میباشد که گزینش و استفاده از ژنوتیپهای متحمل، گسترش کشت و تولید این گیاه را در شرایط شور فراهم مینماید. این پژوهش در گلخانه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع به اجرا درآمد. در این آزمایش واکنش ژنوتیپهای سه گونه نعناع در مقابل شوری از نظر قدرت ریشه زایی و سایر مؤلفههای رشدی گیاه در یک آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. قلمههای 6 ژنوتیپ نعناع شامل ژنوتیپهای شماره 28 و 3 Mentha piperita L.)، 6) و 31 ( .M. aquatica. L)، و 11 و 17 (.M. spicata. L) در محلولهای صفر، 50، 100، 150 و 200 میلیمولار رویانده شدند. درصد ریشهزایی، حداکثر طول ریشه، متوسط طول ریشه، شادابی، تولید جوانه در داخل محلول نمک، حداکثر طول سرشاخه و تولید جوانه در سرشاخه، 14، 21 و 28 روز پس از کشت، اندازهگیری شدند و دادههای مربوط مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان دهنده کاهش مؤلفههای فوق در اثر افزایش غلظت NaCl میباشند. با این وجود، تنوع قابل ملاحظهای در واکنش به شوری مشاهده شد. تفاوتهای معنیداری از نظر خصوصیات مختلف، به ویژه درصد ریشهزایی در میان ژنوتیپهای تحت تنش شوری مشاهده شد که ژنوتیپ شماره 6 در مقایسه با سایر ژنوتیپها، بیشترین ریشه زایی را تحت غلظت 200mM نمک از خود نشان داد. همچنین همبستگی مثبت و معنیداری بین ریشهزایی و سایر صفات اندازه گیری شده و نیز میان کلیه صفات وجود داشت. وجود تنوع در ژنوتیپهای تحت بررسی، از نظر مؤلفههای رشد در واکنش به شوری و نیز همبستگی میان صفات نشان میدهد که با گزینش ژنوتیپهای نعناع در جهت افزایش مقاومت به شوری، میتوان ارقام متحمل به تنش را جهت کشت در مناطق شور اصلاح نمود.