حسین بتولی؛ عبدالرسول حقیر ابراهیم‌آبادی؛ بهرام محمودی؛ اسماء مازوچی
چکیده
جنس وشا (Dorema D. Don.) متعلق به خانواده چتریان (Umbelliferea)، دارای گونه‌های دارویی بسیار ارزشمندی است که تاکنون در حدود 16 گونه از این جنس در جهان و 6 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیب‌های شیمیایی اسانس اندام‌های رویشی و زایشی گیاه وشا (Dorema ammomiacum D. Don.) منطقه شهسواران کاشان مورد بررسی قرار گرفته‌‌است. این گونه انحصاری نواحی ...
بیشتر
جنس وشا (Dorema D. Don.) متعلق به خانواده چتریان (Umbelliferea)، دارای گونه‌های دارویی بسیار ارزشمندی است که تاکنون در حدود 16 گونه از این جنس در جهان و 6 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیب‌های شیمیایی اسانس اندام‌های رویشی و زایشی گیاه وشا (Dorema ammomiacum D. Don.) منطقه شهسواران کاشان مورد بررسی قرار گرفته‌‌است. این گونه انحصاری نواحی نیمه‌خشک ایران و افغانستان بوده و در اراضی قلوه‌سنگی و صخره‌ای دارای رویشگاه‌های طبیعی می‌باشد. ساقه، برگ، میوه و ریشه گونه یاد‌شده در بهار سال 1390 جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاه خشک شد و به روش تقطیر و استخراج با بخار همزمان با حلال آلی (SDE) اسانس‌گیری شدند. برای شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس، از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصلشده به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. ١8 ترکیب در اسانس ساقه و برگ خشک گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: ترانس- نرولیدول (7/١١%)، ترانس، ترانس- فارنزیل‌استون (۹/٨%)، فیتول (۹/٨%)، دی-ان-بوتیل فتالات (9/٦%)، ۲-ترانس-تری‌دکن-١-ال (1/٦%) و آلفا-فارنزول (5/٥%) بودند. ١٣ ترکیب در اسانس ساقه و برگ تازه گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: فیتول (2/١٥%)، ترانس- نرولیدول (6/١٤%)، آلفا-فارنزول (١٤%)، ۲-ترانس-تری‌دکنول (8/١۲%) و تترا‌دکانال (٦/٥%) بودند. ١2 ترکیب در اسانس میوه گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: آلفا-فارنزول (2/41%)، بتا-بیزابولن (13%)، آلفا-بیزابولول (4/٦%) و سیس- فارنزال (٥/٥%) بودند. تعداد ١2 ترکیب شیمیایی در اسانس ریشه گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: بتا-بیزابولن (1/٥٦%)، الیمایسن (٢/١٢%) و تری‌دکانال (١/٦%) بودند. بیشترین درصد اسانس اندام‌های ریشه و میوه گیاه وشا منطقه شهسواران کاشان، مربوط به سزکوئی‌ترپن‌ها بودند.
حسین بتولی؛ جواد صفائی قمی؛ طیبه احمدی
چکیده
جنس زیتون تلخ (Melia L.) متعلق به خانواده سنجد تلخ (Meliaceae)، دارای گونه‌های درختی متعددی است که تاکنون بالغ بر 15 گونه از این جنس در جهان و 2 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیب‌های شیمیایی اسانس اندام‌های زایشی گونه زیتون تلخ (Melia azedarach L.) کاشته شده در باغ گیاه‌شناسی کاشان مورد بررسی قرار گرفت. سرشاخه‌های گلدار و میوه‌های رسیده ...
بیشتر
جنس زیتون تلخ (Melia L.) متعلق به خانواده سنجد تلخ (Meliaceae)، دارای گونه‌های درختی متعددی است که تاکنون بالغ بر 15 گونه از این جنس در جهان و 2 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیب‌های شیمیایی اسانس اندام‌های زایشی گونه زیتون تلخ (Melia azedarach L.) کاشته شده در باغ گیاه‌شناسی کاشان مورد بررسی قرار گرفت. سرشاخه‌های گلدار و میوه‌های رسیده این گیاه در بهار سال 1388 جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاه خشک شدند و به روش تقطیر و استخراج با بخار همزمان با حلال آلی (Simultaneous steam distillation extraction) اسانس‌گیری شدند. برای شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس، از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل شده به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. بازدهی اسانس گل‌ها و میوه‌ها به‌ترتیب 02/0% و 01/0% وزنی/وزنی بدست آمد. 10 ترکیب شیمیایی در اسانس سرشاخه‌های گلدار گیاه و 35 ترکیب در اسانس میوه گیاه زیتون تلخ شناسایی گردید. اجزای اصلی اسانس گل‌ها شامل: ترانس-نرولیدول (9/38%)، بی‌سیکلوژرماکرن (2/8%) و ویریدیفلورول (1/8%) بودند. بیشترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس میوه‌های گیاه شامل: آرومادندرن (9/21%)، بی‌سیکلوژرماکرن (7/13%)، گلوبولول (1/8%)، اسپاتولنول (5/6%)، آلو-آرومادندرن (7/4%) و بتا-کاریوفیلن (7/4%) بودند. بخش عمده ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس گل‌ها، سسکوئی‌ترپن‌های اکسیژن‌دار بودند. در حالی‌که بیشترین قسمت اصلی ترکیب‌های شیمیایی اسانس میوه‌ها، مربوط به سسکوئی‌ترپن‌های هیدروکربنی بود و اثری از مونوترپن‌های هیدروکربنی در اندام‌های زایشی گیاه دیده نشد.
حسین بتولی؛ عبدالحمید بامنیری
چکیده
سدابی (Haplophyllum A. Juss.) یکی از جنس‌های اسانس‌دار خانواده مرکبات (Rutaceae) محسوب می‌شود که در ایران بیش از 20 گونه از آن گزارش شدهاست. هدف از این تحقیق، استخراج و شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس سه گونه از جنس سدابی منطقه کاشان می‌باشد. برگ‌های سه گونه سدابی بیابانی (H. robustum Bge.)، سدابی بی‌کرک (H. glaberrimum Bge. & Boiss.) و مورد ...
بیشتر
سدابی (Haplophyllum A. Juss.) یکی از جنس‌های اسانس‌دار خانواده مرکبات (Rutaceae) محسوب می‌شود که در ایران بیش از 20 گونه از آن گزارش شدهاست. هدف از این تحقیق، استخراج و شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس سه گونه از جنس سدابی منطقه کاشان می‌باشد. برگ‌های سه گونه سدابی بیابانی (H. robustum Bge.)، سدابی بی‌کرک (H. glaberrimum Bge. & Boiss.) و مورد کاذب (H. perforatum (M. B.) Kar. & Kir.)، از نواحی بیابانی و ارتفاعات کوهستانی کاشان جمع‌آوری شدند. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب و با دستگاه کلونجر انجام شد. اجزای اسانس‌ها با استفاده از دستگاه‌های GC و GC/MS آنالیز و شناسایی شدند. بازدهی اسانس برگ‌های سدابی بیابانی، 02/1% (حجمی/وزنی) بدست آمد. تعداد 14 ترکیب در اسانس شناسایی شد که 1،8- سینئول (0/25%)، بتا-پینن (2/12%) و سابینن (9%) ترکیب‌های عمده اسانس بودند. بازدهی اسانس سدابی بی‌کرک، 08/0% (حجمی/وزنی) بدست آمد. تعداد 13 ترکیب در اسانس شناسایی شد که ترکیب‌های اصلی تشکیل‌دهنده اسانس، میرسن (9/42%)، المول (6/10%) و بتا-کاریوفیلن (9/8%) بودند. بازدهی اسانس مورد کاذب 38/0% (حجمی/ وزنی) بدست آمد. تعداد 12 ترکیب در اسانس شناسایی شد که بیشترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس، المول (6/37%)، بتا-کاریوفیلن (1/21%) و آلفا-پینن (1/19%) می‌باشند. قسمت اعظم ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس برگ‌های سدابی بیابانی و سدابی بی‌کرک، مونوترپن‌ها و بیشترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس برگ‌های مورد کاذب، سسکوئی‌ترپن‌ها بودند.
حسین بتولی؛ جواد صفائی قمی
چکیده
جنس پونه‌سا (Nepeta L.) متعلق به خانواده نعناعیان، دارای گونه‌های دارویی و اسانس‌دار بسیار ارزشمندی است که تاکنون بالغ بر250 گونه از این جنس در جهان و 67 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیب‌های شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونه‌سای منطقه کاشان به نام‌های پونه‌سای یزدی (Nepeta gloeocephala Rech. F.)، پونه‌سای قهرودی (N. sessilifolia ...
بیشتر
جنس پونه‌سا (Nepeta L.) متعلق به خانواده نعناعیان، دارای گونه‌های دارویی و اسانس‌دار بسیار ارزشمندی است که تاکنون بالغ بر250 گونه از این جنس در جهان و 67 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیب‌های شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونه‌سای منطقه کاشان به نام‌های پونه‌سای یزدی (Nepeta gloeocephala Rech. F.)، پونه‌سای قهرودی (N. sessilifolia Bunge) و پونه‌سای تنک (N. laxiflora Benth.) مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این گونه‌ها انحصاری ایران بوده و به‌ترتیب در ارتفاعات درین، قهرود و مشهد اردهال کاشان دارای رویشگاه‌های طبیعی می‌باشند. سرشاخه‌های گلدار گونه‌های یاد‌شده در بهار و تابستان سال 1384 جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاه خشک شدند و به روش تقطیر با آب (Hydrodistillation) اسانس‌گیری شدند. برای شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس، از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصلشده به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. 29 ترکیب در اسانس گیاه پونه‌سای یزدی شناسایی شد که اجزای اصلی آن 1،8-سینئول (2/35%)، بتا-پینن (7/21%)، سابینن (7/7%)، ترانس-بتا-اوسیمن (1/7%)، آلفا-پینن (1/7%) و سیس-اوسیمن (9/6%) بودند. 33 ترکیب در اسانس گیاه پونه‌سای قهرودی شناسایی شد که اجزای اصلی آن اسپاتولنول (7/25%)، لاواندولیل استات (7/16%)، لیمونن (4/6%) و ژرانیل‌استات (2/4%) بودند. همچنین تعداد 30 ترکیب در اسانس پونه‌سای تنک شناسایی شد که بیشترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس این گیاه به‌ترتیب شامل: آلفا-پینن (7/19%)، 8،1-سینئول (8/11%)، آلفا-بیسابولول (9/6%) و دلتا-کادینن (82/6%) می‌باشند.
