کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمود نادری؛ هاشم کنشلو؛ محمدیوسف آچاک؛ مهدی فرحپور؛ شاهرخ کریمی
چکیده
گونه Moringa peregrina (Forssk.) Fiori یکی از گونه‌های قابل رویش در مناطق گرمسیری و بیابانی است که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب شرقی کشور در استانهای هرمزگان و سیستان و بلوچستان پراکنش دارد. گز روغنی یک درختچه بیابانی است که در مناطق با بارندگی بسیار ناچیز رویش داشته و ارزش غذایی، دارویی، زیست محیطی، صنعتی و اقتصادی زیادی دارد. هدف از این بررسی تعیین ...
بیشتر
گونه Moringa peregrina (Forssk.) Fiori یکی از گونه‌های قابل رویش در مناطق گرمسیری و بیابانی است که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب شرقی کشور در استانهای هرمزگان و سیستان و بلوچستان پراکنش دارد. گز روغنی یک درختچه بیابانی است که در مناطق با بارندگی بسیار ناچیز رویش داشته و ارزش غذایی، دارویی، زیست محیطی، صنعتی و اقتصادی زیادی دارد. هدف از این بررسی تعیین میزان اسیدهای چرب روغن بذر Moringa peregrina در رویشگاه‌های مختلف بود. در سال 1389 از استان سیستان و بلوچستان پنج نمونه از ایستگاه‌های تحقیقاتی منابع طبیعی جمع‌آوری گردید که درصد روغن با روش سوکسله اندازه‌گیری گردید. میزان روغن در بذر ایستگاه تنگ فنوج (6/54%)، ایستگاه کنشکی (4/50%)، ایستگاه بنت (4/52%)، ایستگاه بگابند (2/53%) و ایستگاه دوراهی چانف (6/53%) بدست آمد. از نمونه‌های جمع‌آوری شده با روش پرس سرد و حلال اقدام به استخراج روغن گردید که پس از تهیه متیل‌استر با دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) مورد تجزیه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان اسیدهای چرب اسید اولئیک از 12/42% تا 33/72%، اسید پالمیتیک از 73/7% تا 34/15%، ایزو- اسید اولئیک از 08/3% تا 17/42%، اسید پالمیتولئیک از 67/0 تا 48/3%، اسید استئاریک از 03/1% تا 54/11%، اسید بهنئیک از 34/0% تا 22/1%، اسید گادولئیک از 24/0% تا 94/0% و اسید آراشیدئیک از 21/0% تا 44/1% متغیر بودند. با توجه به اینکه بیش از 90% روغن مصرفی در کشور از خارج وارد می‌گردد، و با توجه به نتایج تحقیق حاضر و میزان اسیدهای چرب موجود در بذر گونه Moringa peregrina، این گیاه می تواند به‌عنوان منبعی جدید برای تولید روغن نباتی و مصارف غذایی گسترده مورد استفاده قرار گیرد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ زهرا بهراد؛ مهدی میرزا؛ ولی‌الله مظفریان؛ رحمان آزادی؛ محمود نادری؛ مصطفی گلی‌پور؛ عاطفه بهمن‌زادگان؛ سعیده مشکی‌زاده؛ شاهرخ کریمی
چکیده
گونه Hypericum از جنس‌های مهم گیاهان دارویی محسوب می‌شود. در حال حاضر در ایران 17 گونه گیاه علفی، چندساله و درختچه‌ای هیپریکوم (گل‌راعی) وجود دارد که سه گونه آن انحصاری ایران هستند. این تحقیق جهت بررسی میزان ترکیب هیپریسین در 9 گونه گل‌راعی انجام شد. پس از جمع‌آوری و آماده‌سازی گیاه (جدا کردن گل و برگ) اقدام به تهیه عصاره آن در دو مرحله ...
بیشتر
گونه Hypericum از جنس‌های مهم گیاهان دارویی محسوب می‌شود. در حال حاضر در ایران 17 گونه گیاه علفی، چندساله و درختچه‌ای هیپریکوم (گل‌راعی) وجود دارد که سه گونه آن انحصاری ایران هستند. این تحقیق جهت بررسی میزان ترکیب هیپریسین در 9 گونه گل‌راعی انجام شد. پس از جمع‌آوری و آماده‌سازی گیاه (جدا کردن گل و برگ) اقدام به تهیه عصاره آن در دو مرحله با حلال‌های کلروفرم و متانول به‌وسیله دستگاه سوکسله گردید و بعد مواد استخراجی توسط دستگاه HPLC مورد بررسی قرار گرفتند. فاز متحرک شامل متانول 68%، اتیل‌استات 20% و سدیم هیدروسولفات (1/0 مول) 12% و فاز ثابت، C18 بود. دتکتور مورد استفاده UV بود که در 590 نانومتر تنظیم گردید. اندامهای مختلف گونه H. androsaemum L. به‌طورکلی فاقد ترکیب هیپریسین بودند. میزان ترکیب هیپریسین در عصاره گل گونه H. apricum Kar. & Kir. 061/0% و در عصاره برگ آن 005/0% بود. در عصاره گل H. armenum Jaub. & Spach، 003/0% هیپریسین وجود داشت. برای گونه H. asperulum Jaub. & Spach، میزان هیپریسین در عصاره گل 025/0%، برگ 004/0% و ساقه 003/0% بود. در عصاره گلهای گونه‌های H. hirsutum L. و H. linarioides Boss. 007/0% و H. vermiculare Boiss. & Hausskn. 005/0% هیپریسین وجود داشت. گونه H. tetrapterum Fries در عصاره گل 083/0%، برگ 014/0% و ساقه 001/0% هیپریسین داشت و گونه H. perforatum L. در عصاره گل حاوی 124/0%، برگ 028/0% و ساقه 003/0% هیپریسن بود.
ندا انصاری دزفولی؛ نادر حسن‌زاده؛ محمدباقر رضایی
چکیده
یکی از رویکردهای نوین برای کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوه‌ای قارچ تکمه‌ای Pseudomonas tolaasii استفاده از اسانسهای گیاهیست. در این ارتباط اثر ضدمیکروبی اسانس و عصاره آبی و آلی حاصل از برگ گیاه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) بر روی باکتری مذکور در شرایط In vitro و In vivo مورد ارزیابی قرار گرفت. عصاره‌گیری از گیاه با حلال‌های آب، متانول، استون ...
بیشتر
یکی از رویکردهای نوین برای کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوه‌ای قارچ تکمه‌ای Pseudomonas tolaasii استفاده از اسانسهای گیاهیست. در این ارتباط اثر ضدمیکروبی اسانس و عصاره آبی و آلی حاصل از برگ گیاه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) بر روی باکتری مذکور در شرایط In vitro و In vivo مورد ارزیابی قرار گرفت. عصاره‌گیری از گیاه با حلال‌های آب، متانول، استون و اتانول به روش ماسراسیون به مقدار 3/0گرم بر میلی‌لیتر تهیه شد. استخراج اسانس از اندام هوایی با روش تقطیر با آب (Hydro-distillation) انجام گردید. روش بیوسنجش با اسانس در رقت‌های (بدون رقت، 1/0، 01/0، 001/0 و 0001/0 mg/ml) روی دو محیط کشت نوترینت آگار (NA) و کینگس B KB)) با ایجاد چاهک در شرایط آزمایشگاه صورت گرفت. با جداسازی و شناسایی اجزای اصلی موجود در اسانس به‌وسیله دستگاه گاز کروماتوگراف (GC/MS) مشخص گردید که از بین ترکیبهای شناخته شده ضدمیکروبی اسانس اکالیپتوس، دو ترکیب 8،1-سینئول (1/58%) و آلفا-فلاندرن (6%) از درصد بالایی برخوردار بودند. در بررسی تأثیر اسانس و عصاره اکالیپتوس مشخص گردید که اسانس خالص اکالیپتوس با تشکیل mm17 قطر هاله بازدارندگی روی محیط کشت KB و عصاره متانولی گیاه فوق در محیط کشت NA با قطر هاله بازدارندگی mm8 به‌ترتیب دارای بیشترین اثر ضدباکتریایی علیه Pseudomonas tolaasii بودند که در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های اریترومایسین، پنی‌سیلین و جنتامایسین در محدوده غلظت mg/ml1/0 و 01/0 قطر هاله عدم رشد بیشتر ولی در مقایسه با تتراسایکلین، عصاره متانولی قطر هاله کوچکتری را نشان داد. همچنین نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های اریترومایسین و پنی‌سیلین در غلظتهای mg/ml10-5-1 قدرت مهارکنندگی اسانس و عصاره متانولی بیشتر ولی در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین و جنتامایسین عصاره متانولی قدرت مهارکنندگی پایین‌تری را نشان داد. در آزمون مربوط به مدیریت بیماری در شرایط In vivo، اسانس و عصاره متانولی اکالیپتوس در دو رقت mg/ml1/0 و 01/0 در مقایسه با نمونه تلقیح‌شده با باکتری دارای بازدارندگی بود. با این تفاوت که در رقت mg/ml1/0همزمان با گیاه‌سوزی کلاهک قارچ خوراکی بود که به‌ترتیب در اسانس و عصاره متانولی بیشتر بود، ولی در رقت mg/ml01/0گیاه‌سوزی اسانس نسبت به عصاره متانولی خیلی کمتر مشاهده شد. بنابراین چنین به نظر می‌رسد که غلظت مطلوب برای مدیریت این بیماری برای اسانس اکالیپتوس رقت mg/ml01/0 می‌باشد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ سیدرضا طبایی‌عقدایی؛ محمود نادری حاجی باقرکندی؛ سعیده مشکی‌زاده
چکیده
در این تحقیق به استخراج تانن از گلاب، پسآب و تفاله گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) اقدام گردید. از 21 اکسشن گل‌محمدی جمع‌آوری شده از استانهای مختلف کشور و کشت شده در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اسانس، گلاب، تفاله و پسآب تهیه شد و بعد میزان تانن نمونه‌ها به روش رنگ‌سنجی فولین- دنیس و توسط دستگاه اسپکتروفتومتری مدل 340 Hitachi ...
بیشتر
در این تحقیق به استخراج تانن از گلاب، پسآب و تفاله گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) اقدام گردید. از 21 اکسشن گل‌محمدی جمع‌آوری شده از استانهای مختلف کشور و کشت شده در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اسانس، گلاب، تفاله و پسآب تهیه شد و بعد میزان تانن نمونه‌ها به روش رنگ‌سنجی فولین- دنیس و توسط دستگاه اسپکتروفتومتری مدل 340 Hitachi در طول موج 760 نانومتر اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که بالاترین میزان تانن در گلاب، به‌ترتیب در اکسشنهای خوزستان و ایلام (ppm 2163)، قم (ppm 1846)، گیلان (ppm 1432) و در پسآب به‌ترتیب در اکسشنهای زنجان (ppm 1919)، مازندران (ppm 1895)، قم، گیلان، لرستان و اصفهان 2 (ppm 1871) و در تفاله اکسشنهای گل یزد 1 (ppm 3432)، سیستان و بلوچستان (ppm 3139) و کهکیلویه و بویراحمد (ppm 2993) بدست آمد. بنابراین پیشنهاد می‌گردد با توجه به نیاز کشور و تولید مواد مذکور توسط افراد گلابگیر سنتی اقدام به جمع‌آوری و استخراج تانن از نمونه‌ها صورت بگیرد، که این خود از لحاظ اقتصادی برای تولیدکنندگان گلاب نیز مفید می‌باشد.
بهلول عباس‌زاده؛ محمدباقر رضایی؛ فرزاد پاک‌نژاد
چکیده
به منظور بررسی عملکرد سرشاخه گلدار، صفات مورفولوژیک، عملکرد اسانس و روابط بین صفات دو اکوتیپ پونه (Mentha longifolia (L.) Huds. Var. amphilema)، این تحقیق از سال 1378 تا 1383 به مدت 6 سال در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان و با استفاده از بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. عامل اصلی اکوتیپ و عامل ...
بیشتر
به منظور بررسی عملکرد سرشاخه گلدار، صفات مورفولوژیک، عملکرد اسانس و روابط بین صفات دو اکوتیپ پونه (Mentha longifolia (L.) Huds. Var. amphilema)، این تحقیق از سال 1378 تا 1383 به مدت 6 سال در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان و با استفاده از بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. عامل اصلی اکوتیپ و عامل فرعی سال بود. نتایج نشان داد که بین اکوتیپ‌های مختلف از لحاظ عملکرد اسانس برگ، عملکرد اسانس سرشاخه گلدار و عملکرد سرشاخه گلدار اختلاف آماری در سطح احتمال 5% وجود داشت، بین سالهای مختلف به لحاظ تمام صفات مورد بررسی (ارتفاع گیاه، طول برگ، عرض برگ، قطر ساقه، تعداد ساقه جانبی، عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ، عملکرد اسانس برگ، عملکرد اسانس سرشاخه گلدار و عملکرد سرشاخه گلدار) در سطح احتمال 1% اختلاف معنی‌دار وجود داشت. عملکرد اسانس کل با عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ و عملکرد اسانس برگ در سطح احتمال 1% همبستگی مثبت و معنی‌دار نشان داد. عملکرد سرشاخه گلدار با ارتفاع گیاه و تعداد ساقه جانبی در سطح احتمال 5% و با عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ، عملکرد اسانس برگ و عملکرد اسانس کل در سطح احتمال 1% همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام صفات بر عملکرد اسانس کل نشان داد که چهار صفت عملکرد اسانس برگ، درصد اسانس گل، عملکرد گل و قطر ساقه به‌ترتیب وارد مدل گردیدند. تجزیه علیت نشان داد که صفت عملکرد اسانس برگ بالاترین اثر مستقیم و مثبت (907/0) را بر عملکرد اسانس کل داشت و بعد از آن درصد اسانس گل (019/0) بیشترین تأثیر مستقیم را بر تولید اسانس کل داشت.
سیده مریم شرفی؛ ایرج رسولی؛ طلوع‌الله قدری؛ محمدرضا جلالی ندوشن؛ محمدباقر رضایی
چکیده
در مطالعه حاضر فعالیتهای ضد میکروبی، آنتی‌اکسیدانی، هماتولوژی و سیتوتوکسسیته اسانس لیموترش (Citrus limon L.) مورد آزمایش قرار گرفت. نمای حساسیتی میکروارگانیسمها در برابر اسانس لیمو براساس حساسترین به مقاومترین به‌ترتیب زیر بود: E.coli> K. pneumonia> S. aureus> Streptococcus faecalis> Candida albicans> P. aeruginosa. حداقل غلظتهای مهارکنندگی (MIC) و کشندگی (MBC) اسانس ...
بیشتر
در مطالعه حاضر فعالیتهای ضد میکروبی، آنتی‌اکسیدانی، هماتولوژی و سیتوتوکسسیته اسانس لیموترش (Citrus limon L.) مورد آزمایش قرار گرفت. نمای حساسیتی میکروارگانیسمها در برابر اسانس لیمو براساس حساسترین به مقاومترین به‌ترتیب زیر بود: E.coli> K. pneumonia> S. aureus> Streptococcus faecalis> Candida albicans> P. aeruginosa. حداقل غلظتهای مهارکنندگی (MIC) و کشندگی (MBC) اسانس تازه تعیین گردید. اسانس، خاصیت کشندگی و مهارکنندگی میکروبی خوبی بجز در خصوص Pseudomonas aeruginosa نشان داد. از این رو خاصیت آنتی‌اکسیدانی اسانس با روش بتا-کاروتن‌زدایی انجام و نتایج مقایسه‌ای آنها با آنتی‌اکسیدان‌های سنتتیک استاندارد انجام شد. بازدارندگی پراکسیداسیون لیپید به وسیله اسانس لیمو تقریباً برابر یا بیش از قدرت آنتی‌اکسیدان‌های سنتتیک BHT و BHA بود. مقدار اسانس لازم برای 50% رادیکال‌زدایی اسانس لیمو μg/ml 81/22 بود. به‌طوری که محتوای فنلی و ظرفیت DPPHزدایی برای هر اسانس مشخص و بعد نسبت بین محتوای فنلی و ظرفیت DPPHزدایی تعیین گردید. فنل کل اسانس خالص لیمو μgGAE/mg 43/57 بود. بازدارندگی پراکسیداسیون لیپید به وسیله اسانس لیمو تقریباً برابر یا بیش از قدرت آنتی‌اکسیدان‌های سنتتیک BHT و BHA بود. قدرت آنتی‌اکسیدانی احیا فریک در سرم خون موشهایی که به مدت یک ماه و روزانه به میزان 100 میکرولیتر اسانس گاواژ شده بودند افزایش نشان داد. به‌نحوی که تأثیرات درمانی در نتیجه تغذیه اسانس توسط موشها در خون آنها دیده شد. غلظت 50% کشندگی (IC50) اسانس لیمو بر علیه سلولهای Hela و خون محیطی به‌ترتیب 97/0 و 57/0 میکروگرم در هر میلی‌لیتر تعیین گردید. بنابراین نتایج نشان می‌دهد که اسانس لیمو با احتیاط و فقط پس از تعیین دوز مورد مصرف قرار گیرد.
فائزه فاطمی؛ عبدالامیر علامه؛ حسین خلفی؛ محمدباقر رضایی؛ مرضیه سیحون
چکیده
التهاب حاد ریوی یکی از عوارض مزمن سپسیس است که در نهایت منجر به مرگ بیماران مبتلا به سپسیس می‌شود. با توجه به عوارض مصرف داروهای ضد التهابی، استفاده از گیاهان دارویی نظیر زیره سیاه (Carum carvi L.) به منظور کاهش آسیبهای ناشی از سپسیس، مورد توجه می‌باشد. در این تحقیق اثر حفاظتی اسانس و عصاره هیدروالکلی زیره سیاه در جلوگیری از آسیب ریوی در ...
بیشتر
التهاب حاد ریوی یکی از عوارض مزمن سپسیس است که در نهایت منجر به مرگ بیماران مبتلا به سپسیس می‌شود. با توجه به عوارض مصرف داروهای ضد التهابی، استفاده از گیاهان دارویی نظیر زیره سیاه (Carum carvi L.) به منظور کاهش آسیبهای ناشی از سپسیس، مورد توجه می‌باشد. در این تحقیق اثر حفاظتی اسانس و عصاره هیدروالکلی زیره سیاه در جلوگیری از آسیب ریوی در مدل تجربی التهاب حاد (CLP= Cecal Ligation and Puncture) در رت بررسی شده است و در این راستا، تأثیر این دو عصاره بر پارامترهای استرس اکسیداتیو ازجمله آنزیم میلوپراکسیداز، پراکسیداسیون لیپیدها و گلوتاتیون در بافت ریه رتها در گروههای مختلف بررسی شد. همچنین به منظور بررسی تأثیر پرتودهی گاما بر روی خواص دارویی مواد مؤثره زیره سیاه، 4 گروه از رتها با عصاره‌های بدست آمده از زیره سیاه پرتودیده، تیمار و پارامترهای فوق در بافت ریه آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که فقط اسانس زیره سیاه، باعث تعدیل پارامترهای دخیل در استرس اکسیداتیو در مدل CLP شده است و عصاره هیدروالکلی هیچ‌گونه تأثیری بر روی عوامل فوق نداشته است. پرتودهی زیره سیاه در دوز مجاز (10 کیلوگری) و دوز استریل (25 کیلوگری) نیز هیچ‌گونه تأثیری بر روی خواص عصاره‌های استخراج شده از دانه‌های زیره سیاه نمی‌گذارد، به‌طوری که تأثیر اسانس و عصاره هیدروالکلی حاصل از زیره پرتودیده در تعدیل پارامترهای دخیل در استرس اکسیداتیو همانند زیره پرتوندیده است. به‌طور کلی نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که اسانس زیره سیاه قادر است عوارض ناشی از التهاب حاد ریوی را کاهش دهد و پرتودهی زیره به منظور افزایش مدت نگهداری این گیاه دارویی نیز هیچ‌گونه تأثیری در خواص آن ندارد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ محمدحسن عصاره؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ سعیده مشکی‌زاده
چکیده
دارویی هستند و برای مقابله با ویروسها و سلولهای سرطانی استفاده می‌شوند. هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه‌گیری ترکیبهای فلاونوییدی کامفرول و کوئرستین در گلبرگ نمونه‌های مختلف گل‌محمدی کشت شده در باغ گیاه‌شناسی ایران (تهران) با منشأ مناطق غربی بود. پنج گرم نمونه تازه گل‌محمدی توسط دستگاه آسیاب برقی خرد و توسط مخلوط متانول و اسید ...
بیشتر
دارویی هستند و برای مقابله با ویروسها و سلولهای سرطانی استفاده می‌شوند. هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه‌گیری ترکیبهای فلاونوییدی کامفرول و کوئرستین در گلبرگ نمونه‌های مختلف گل‌محمدی کشت شده در باغ گیاه‌شناسی ایران (تهران) با منشأ مناطق غربی بود. پنج گرم نمونه تازه گل‌محمدی توسط دستگاه آسیاب برقی خرد و توسط مخلوط متانول و اسید استیک (90:10) عصاره‌گیری شد. عصاره حاصل به 30 میلی‌لیتر حجم رسانده شده و جهت تجزیه به دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) تزریق شد. مقدار دو ترکیب کامفرول و کوئرستین در ده نمونه عصاره‌های گل‌محمدی تعیین شد. بیشترین میزان کامفرول در نمونه‌های کردستان (ppm 595)، قزوین (ppm 505)، آذربایجان‌غربی (ppm 484) و ایلام (ppm 483) بود و کمترین میزان در نمونه‌های کرمانشاه (ppm 74)، همدان (ppm 88) و لرستان (پل‌دختر) (ppm 252) وجود داشت. در رابطه با ترکیب کوئرستین، بالاترین میزان در نمونه‌های اردبیل (ppm 322)، آذربایجان‌غربی (ppm 312)، ایلام (ppm 302) و چهار محال بختیاری (ppm 239) بود و کمترین میزان در نمونه‌های لرستان (پل‌دختر) (ppm 77)، همدان (ppm 80)، کرمانشاه (ppm 117) و کهکیلویه و بویر احمد (گچساران) (ppm 158) بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده، بهترین اکسشن‌ها از نظر میزان ترکیبهای کامفرول و کوئرستین به‌ترتیب شامل آذربایجان‌غربی (ppm 484 و ppm 312)، ایلام (ppm 483 و ppm 302) و اردبیل (ppm 447 و ppm 322) بودند.
محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند؛ ولی‌‌اله مظفریان
دوره 24، شماره 3 ، آبان 1387، ، صفحه 271-277
چکیده
گیاه Anthemis coelopoda Boiss.، از خانواده Asteraceae و تیره فرعی Radiae می‌باشد. جنس Anthemis دارای گونه‌های مختلفی است که از نظر شکل خارجی تا حدودی شبیه به هم هستند. در این تحقیق به بررسی کمی و کیفی اسانس گونه Anthemiscoelopoda Boiss.که در ایران رویش دارد، پرداخته شده است. جمع‌آوری گیاه از استان گیلان در سال 1382 صورت گرفت. از گل و برگ به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری انجام ...
بیشتر
گیاه Anthemis coelopoda Boiss.، از خانواده Asteraceae و تیره فرعی Radiae می‌باشد. جنس Anthemis دارای گونه‌های مختلفی است که از نظر شکل خارجی تا حدودی شبیه به هم هستند. در این تحقیق به بررسی کمی و کیفی اسانس گونه Anthemiscoelopoda Boiss.که در ایران رویش دارد، پرداخته شده است. جمع‌آوری گیاه از استان گیلان در سال 1382 صورت گرفت. از گل و برگ به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری انجام شد. بازده اسانس در گل 04/0% و در برگ 08/0% تعیین گردید. سپس نمونه‌های اسانس توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند.ترکیبهای عمده در اسانس گل سیس-کریزانتنیل استات (3/27%)، هگزیل بوتانوات (0/16%) و میرسن (0/7%) بودند. در اسانس برگ ایزوبورنیل فرمات (6/30%)، ترانس-اتیل کریزانتمومات (0/15%) و پارا-منتا-1،5-دیان،8-اول (7/13%) اجزای اصلی بودند. با توجه به منابع موجود، تغییر در میزان ترکیبهای عمده در گونهها نیز مشاهده شدهاست.
غلامرضا ناصری؛ معصومه مازندرانی؛ محمدباقر رضایی
دوره 24، شماره 2 ، مرداد 1387، ، صفحه 126-134
چکیده
گیاه دارویی بابونه کبیر با نام علمی Tanacetum parthenium( L.) Schultz – Bip.یکی از مهمترینگونه‌هایدارویی جنوب شرق استان گلستان است که اغلب در مناطق 800 تا 1250 متری حاشیه جاده‌ها و رودخانه‌ها، مناطق باز جنگلی، لابه‌لای صخره‌های مناطق پرشیب و حتی داخل مزارع باز رویش دارد. در این تحقیق ضمن مطالعه برخی نیازهای اکولوژیکی و اتنوفارماکولوژیک این گیاه، ...
بیشتر
گیاه دارویی بابونه کبیر با نام علمی Tanacetum parthenium( L.) Schultz – Bip.یکی از مهمترینگونه‌هایدارویی جنوب شرق استان گلستان است که اغلب در مناطق 800 تا 1250 متری حاشیه جاده‌ها و رودخانه‌ها، مناطق باز جنگلی، لابه‌لای صخره‌های مناطق پرشیب و حتی داخل مزارع باز رویش دارد. در این تحقیق ضمن مطالعه برخی نیازهای اکولوژیکی و اتنوفارماکولوژیک این گیاه، مواد مؤثره آن نیز مورد مطالعه قرار گرفت. سرشاخه‌های گلدار گیاه در خرداد ماه 1385 از یکی از رویشگاه طبیعی واقع در ارتفاع 1100 متری کوهستان زیارت جمع‌آوری گردید و پس از خشک کردن در دمای محیط به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. بازده اسانس 66/0% در گل‌آذین و 12/0% در برگ بدست آمد. ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف‌سنجی جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفت. بررسی و شناسایی کمی و کیفی ترکیبها با مطالعه طیفهای جرمی و محاسبه شاخصهای بازداری کواتس و سطح زیر پیک در کروماتوگرام GC صورت گرفت. از بیشترین ترکیبهای شناسایی شده در اسانس گل‌آذین، کامفور (3/53%)، آلفا-پینن (7/17%) و آلفا-بیزابولول اکسید بی (5/10%) و در برگها، کامفور (9/38%)، آلفا-پینن (4/8%)، ژرماکرن دی (3/6%) و گاما-ترپینن با 2/8% از مهمترین ترکیبهای موجود در اسانس بودند. ترکیبهای شناسایی شده در اسانس گل و برگهای گیاه، مصرف سنتی گیاه را توسط مردم بومی منطقه در تسکین درد و درمان التهابات مزمن مورد تأیید قرار می‌دهد.
مرتضی دشتی؛ محمدعلی آذربایجانی؛ محمدباقر رضایی
دوره 24، شماره 2 ، مرداد 1387، ، صفحه 177-188
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر استنشاق اسانس الکلی نعناع (Menthe piperita L.) بر توان هوازی و زمان رسیدن به آستانه بی‌هوازی مردان ورزشکار طراحی و اجرا شد. بدین منظور20 ورزشکار مرد (با میانگین سنی 4±20سال، قد 5±175 سانتی‌متر، وزن 2/4± 68 کیلوگرم و VO2max، 43/3±21/43 میلی‌لیتر برای هر کیلوگرم از وزن بدن در دقیقه) به صورت تصادفی انتخاب و به دو ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر استنشاق اسانس الکلی نعناع (Menthe piperita L.) بر توان هوازی و زمان رسیدن به آستانه بی‌هوازی مردان ورزشکار طراحی و اجرا شد. بدین منظور20 ورزشکار مرد (با میانگین سنی 4±20سال، قد 5±175 سانتی‌متر، وزن 2/4± 68 کیلوگرم و VO2max، 43/3±21/43 میلی‌لیتر برای هر کیلوگرم از وزن بدن در دقیقه) به صورت تصادفی انتخاب و به دو گروه 10 نفری تجربی (استنشاق اسانس الکلی نعناع) و گروه کنترل (استنشاق ترکیب آب و الکل) تقسیم شدند. ابتدا آزمودنیهای گروه تجربی به مدت 30 دقیقه ترکیبی از اسانس نعناع و الکل سفید را استنشاق کردند. سپس از آنها آزمون کانکانی و بعد از یک استراحت 15 دقیقه‌ای، آزمون بروس گرفته شد. گروه کنترل نیز در شرایط مشابه تمرین نمودند، با این تفاوت که ترکیب آب و الکل را استنشاق نمودند. برای مقایسه عملکرد هوازی و بی‌هوازی آزمودنیها در پیش‌آزمون از آزمون t برای گروههای مستقل و برای بررسی تأثیر استنشاق اسانس الکلی نعناع از روش تحلیل واریانس (ANOVA) یک طرفه استفاده شد. سطح معنی‌داری برای تمام مراحل محاسباتی (P≤0.05) در نظر گرفته شد. یافته‌های پژوهش نشان داد استنشاق اسانس الکلی نعناع با غلظتهای مختلف موجب افزایش معنی‌دار در توان هوازی (p≤0.013) و افزایش معنی‌دار در زمان رسیدن به آستانه بی‌هوازی شد (p≤0.012). تفاوت معنی‌داری در زمان مشابه در عملکرد جسمانی گروه کنترل مشاهده نشد. بهبود مشاهده شده در عملکرد جسمانی متعاقب استنشاق اسانس الکلی نعناع ممکن است به دلیل افزایش در حجم و ظرفیت ریوی و افزایش کارایی تنفسی و تحریک سیستم عصبی سمپاتیکی باشد. براساس نتایج بدست آمده از این مطالعه، ورزشکاران می‌توانند برای توسعه عملکرد جسمانی از استنشاق اسانس نعناع استفاده نمایند.
ایرج رسولی؛ لطیف گچکار؛ داود یادگاری‌نیا؛ محمدباقر رضایی؛ مسعود تقی‌زاده؛ محمدهادی فکور؛ عبدالامیر علامه
چکیده
اسانس گیاهان پونه (Mentha spicata L.) و سلمک معطر (Chenopodium ambrosioides L.)، با روش تقطیر با بخار آب استخراج و ترکیبهای آنها با دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شد. سپس فعالیتهای آنتی‌اکسیدانی و رادیکال‌زدایی اسانسها مورد سنجش قرار گرفته و تأثیر ضد میکروبی آنها ارزیابی شد. میکروارگانیسمهای مورد پژوهش، ...
بیشتر
اسانس گیاهان پونه (Mentha spicata L.) و سلمک معطر (Chenopodium ambrosioides L.)، با روش تقطیر با بخار آب استخراج و ترکیبهای آنها با دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شد. سپس فعالیتهای آنتی‌اکسیدانی و رادیکال‌زدایی اسانسها مورد سنجش قرار گرفته و تأثیر ضد میکروبی آنها ارزیابی شد. میکروارگانیسمهای مورد پژوهش، E. coli، S. aureus، S. enteritidis و L. monocytogenesبودند. نمای حساسیتی میکروارگانیسمها و حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی (MIC, MBC) روغنهای اسانسی تعیین گردید. سینتیک مرگ میکروبی نیز بر اساس مدت زمان تأثیر کشندگی اسانسها مورد بررسی قرار گرفت. خواص آنتی‌اکسیدانی روغنهای اسانسی تعیین و رابطه آنها با خواص ضد میکروبی اسانسها بررسی گردید. در اسانسهای Mentha spicata و Chenopodium ambrosioides به‌ترتیب 14 و 13 ترکیب شناسایی شد. L. monocytogenes، E. coli، S. aureusو S. enteritidis به‌ترتیب نسبت به اسانسها حساسیت نشان دادند. تأثیر ضد میکروبی برگ پونه قویتر از سلمک معطر بود. ارزش D باکتریهای E. coli، S. aureus، S. enteritidis و L. monocytogenes در برابر اسانسهای پونه و سلمک معطر به‌ترتیب (28/4 و 5)، (8/2 و 5)، (42/6 و 42/6) و (5 و 28/4) بود. اندازه قطر هاله عدم رشد ارتباط چندانی با سینتیک میکرب‌کشی آن نداشت. اسانسهای تحت مطالعه دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی مساوی یا برتر در مقایسه با آنتی‌اکسیدان شیمیایی BHA هستند. ارتباط مستقیم بین خاصیت آنتی‌اکسیدانی با قدرت ضد میکروبی آنها مورد بررسی قرار گرفت.
عباس زارع‌زاده؛ محمدباقر رضایی؛ علی میرحسینی؛ مهدی شمس‌زاده
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 432-442
چکیده
در این تحقیق به منظور شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار استان یزد، گیاهان اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق مختلف استان شناسایی و فاکتورهای اکولوژیک شامل مشخصات خاک، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، اقلیم، میانگین بارندگی سالیانه، میانگین درجه حرارت سالیانه، گونه‌های همراه، گونه یا گونه‌های غالب، ...
بیشتر
در این تحقیق به منظور شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار استان یزد، گیاهان اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق مختلف استان شناسایی و فاکتورهای اکولوژیک شامل مشخصات خاک، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، اقلیم، میانگین بارندگی سالیانه، میانگین درجه حرارت سالیانه، گونه‌های همراه، گونه یا گونه‌های غالب، محل پراکنش، بهترین رویشگاه از لحاظ فراوانی و تراکم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از 71 گونه اسانس‌دار خودروی استان، 34 گونه (9/47 درصد) متعلق به 15 جنس مربوط به تیره نعناع می‌باشد. از میان جنسها، بیشترین تعداد گونه مربوط به جنس Nepeta با 9 گونه و Salvia با 7 گونه می‌باشد. از نظر شکل زیستی 9/52 درصد گونهها همیکریپتوفیت، 8/11 درصد کریپتوفیت، 6/20 درصد تروفیت، 8/11 درصد کاموفیت و 9/2 درصد فانروفیت میباشند و همیکریپتوفیتها با 9/52 درصد مهمترین شکل زیستی گیاهان اسانس‌دار این تیره را تشکیل میدهند. بیشتر گونه‌های تیره نعناع در استان یزد جزء گونه‌های همراه در تیپهای گیاهی مختلف می‌باشد. بیشترین فراوانی گونه‌های اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق کوهستانی و ارتفاعات و در اقلیمهای نیمه خشک سرد، مدیترانهای فراسرد و خشک سرد مشاهده می‌شوند.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ اکبر نجفی آشتیانی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 262-268
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) از گیاهان مهم ایران است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخش اعظم زعفران دنیا را استان خراسان تأمین می‌نماید. از کلاله زعفران خشک به عنوان رنگ، رایحه، و به عنوان دارو در داروسازی استفاده می‌گردد. دراین تحقیق تأثیر شرایط نگهداری کلاله زعفران بر میزان ترکیب کروسین زعفران مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌ها ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) از گیاهان مهم ایران است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخش اعظم زعفران دنیا را استان خراسان تأمین می‌نماید. از کلاله زعفران خشک به عنوان رنگ، رایحه، و به عنوان دارو در داروسازی استفاده می‌گردد. دراین تحقیق تأثیر شرایط نگهداری کلاله زعفران بر میزان ترکیب کروسین زعفران مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌ها در آذر ماه سال 1382 از مزرعهای در منطقه تربت حیدریه جمع‌آوری و به مدت 20 ماه، در شرایط نور، محیط تاریک و در یخچال نگهداری گردید. پس از تهیه عصاره، میزان ترکیب کروسین با دستگاه HPLC مورد بررسی قرار گرفت. میزان این ترکیب در شرایط نور، تاریکی و یخچال به ترتیب 0.032 درصد، 0.038 درصد و 0.028 درصد بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده بهترین شرایط نگهداری کلاله زعفران جهت حفظ بیشتر ترکیب کروسین، محیط تاریک می‌باشد.
پرویز اولیاء؛ حوریه صادری؛ فاطمه نیازمند مطلوب؛ محمدباقر رضایی
چکیده
استافیلوکوکوس اورئوس یکی از باکتریهای بیماریزای مهم می‌باشد که طیف وسیعی از عفونتها را ایجاد میکند. مصرف روزافزون آنتیبیوتیکها علیه عفونت ناشی از این باکتری سبب افزایش مقاومت دارویی در این باکتری شده است و همین امر سبب گردیده تا مطالعات وسیعی بر روی داروهای ضدمیکربی جدید با اثر بخشی بیشتر صورت گیرد. هدف از انجام این مطالعه، ...
بیشتر
استافیلوکوکوس اورئوس یکی از باکتریهای بیماریزای مهم می‌باشد که طیف وسیعی از عفونتها را ایجاد میکند. مصرف روزافزون آنتیبیوتیکها علیه عفونت ناشی از این باکتری سبب افزایش مقاومت دارویی در این باکتری شده است و همین امر سبب گردیده تا مطالعات وسیعی بر روی داروهای ضدمیکربی جدید با اثر بخشی بیشتر صورت گیرد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثر ضدمیکربی عصارة هیدروالکلی آویشن شیرازی بر سویة استاندارد استافیلوکوکوس اورئوس بود. برای این منظور از سویة استاندارد استافیلوکوکوس ارئوس (ATCC 25923) استفاده شد. از عصارة هیدروالکلی برگ خشک آویشن شیرازی، بعد از حذف اتانل، نیز به عنوان غلظت 100درصد استفاده گردید. برای تعیین حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد (MIC) و حداقل غلظت کشنده (MBC) عصاره و اگزاسیلین، از روش ماکرودایلیوشن پیشنهاد شده از سوی NCCLS استفاده گردید. همچنین تغییرات تعداد باکتریها در مدت 8 ساعت مجاورت با غلظتهای 25 و 30 درصد عصاره 4µg/ml و اگزاسیلین مورد مطالعه قرارگرفت. نتایج حاصل از این آزمایشها نشان داد که مقدار MIC و MBC عصاره برابر با غلظت 25 درصد و مقادیر MIC و MBC بدست آمده برای اگزاسیلین نیز به ترتیب برابر 0.5µg/ml و 2µg/ml بود. بررسی تغییرات تعداد باکتریها نشان داد که غلظت 30 درصد عصاره بعد از گذشت 8 ساعت اثری معادل اثر 4µg/ml بعد از گذشت 4 ساعت دارد. با توجه به افزایش روزافزون مقاومت استافیلوکوکوس اورئوس به آنتی‌بیوتیک‌های متداول، استفاده از گیاهان دارویی میتواند یک روش جایگزین مناسب باشد. در این بین آویشن شیرازی جایگاه ویژهای دارد و میتواند یکی از گیاهان دارویی مؤثر باشد. در این مطالعه مشخص گردید که به روش انجام شده، عصاره هیدروالکلی برگ خشک شده آویشن شیرازی دارای اثر ضدمیکربی علیه سویه استاندارد استافیلوکوکوس اورئوس است، اما به منظور کاربردی کردن آن نیاز به مطالعات وسیع‌تر و دقیقتر می باشد.
محمدحسن عصاره؛ زهرا آبروش؛ محمدباقر رضایی
چکیده
برگ درخت گونه اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus caesia Benth. از منطقه شمال خوزستان در اواسط اسفند 1382 جمع آوری گردید. روغن اسانسی گیاه به وسیله تقطیر با آب استخراج و به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی GC/MS مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس گیری 0.1 درصد بدست آمد (بر اساس وزن برگ خشک گیاه). ...
بیشتر
برگ درخت گونه اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus caesia Benth. از منطقه شمال خوزستان در اواسط اسفند 1382 جمع آوری گردید. روغن اسانسی گیاه به وسیله تقطیر با آب استخراج و به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی GC/MS مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس گیری 0.1 درصد بدست آمد (بر اساس وزن برگ خشک گیاه). 21 ترکیب در اسانس نمونه مورد آزمایش شناسایی شد که در میان آنها ترکیبهای آلفا-پیننن (9.3%)، 1و8-سینئول (69.4%)، ترانس-پینوکاروئول (2.4%)، کاریوفیلن اکسید (6.1%) و گلوبولول (2.8%) بیشترین میزان را به خود اختصاص میدادند.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ زهرا آبروش؛ مصطفی گلی پور؛ مرتضی شریفی
چکیده
در این تحقیق، نسبت به بررسی میزان ترکیب اولئوروپین، که از ترکیبهای مهم دارویی گیاه زیتون محسوب می‌شود، در برگ 9 رقم زیتون Olea europa L. با نامهای زیتون بگنیا، زیتون محلی گرگان، زیتون دزفولی، زیتون خشاوی، زیتون خرم آبادی، زیتون دگل، زیتون بربر، زیتون زاهدی و زیتون قرمز کشت شده در ایستگاه تحقیقاتی فدک در دزفول اقدام گردید. پس از جمع‌آوری ...
بیشتر
در این تحقیق، نسبت به بررسی میزان ترکیب اولئوروپین، که از ترکیبهای مهم دارویی گیاه زیتون محسوب می‌شود، در برگ 9 رقم زیتون Olea europa L. با نامهای زیتون بگنیا، زیتون محلی گرگان، زیتون دزفولی، زیتون خشاوی، زیتون خرم آبادی، زیتون دگل، زیتون بربر، زیتون زاهدی و زیتون قرمز کشت شده در ایستگاه تحقیقاتی فدک در دزفول اقدام گردید. پس از جمع‌آوری نمونه‌ها در اواسط شهریور 1383، استخراج ترکیب با متانول صورت گرفت. سپس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) میزان ترکیب اولئوروپین مورد اندازه گیری قرار گرفت. در این بررسی میزان ترکیب اولئوروپین در نمونه برگ رقم زیتون خرمآبادی، با 0.08mg/ml بیشترین و در نمونه برگ رقم زیتون دگل با mg/ml 0.04، کمترین مقدار را نشان داد که این مقادیر نشان دهنده اهمیت انتخاب رقم این گونه می‌باشد.
کامکار جایمند؛ محمدحسن عصاره؛ محمدباقر رضایی؛ محمدمهدی برازنده
چکیده
نمونه های دو گونه اوکالیپتوس Eucalyptus stricklandii Maiden و Eucalyptus erythrocorys F. Muell. که در منطقه شمال خوزستان کشت گردیده در اواسط اسفند 1382 جمع آوری و به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس گیری و سپس نمونه توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند. ترکیبهای عمده در گونه E. stricklandii ...
بیشتر
نمونه های دو گونه اوکالیپتوس Eucalyptus stricklandii Maiden و Eucalyptus erythrocorys F. Muell. که در منطقه شمال خوزستان کشت گردیده در اواسط اسفند 1382 جمع آوری و به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس گیری و سپس نمونه توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند. ترکیبهای عمده در گونه E. stricklandii Maiden عبارتند از : 1,8-cineole (72.7درصد)، a-pinene (12.2درصد) و terpin-1-ol (2.8 درصد) و در گونه E. erythrocorys F. Muell. عبارتند از : 1,8-cineole (80 درصد)، a-pinene ( 7.5 درصد) و terpin-1-ol (2.2 درصد) مورد شناسایی قرار گرفتند. درصد زیاد ترکیب 1,8- cineole و مصرف زیاد این ترکیب در صنایع مختلف و توجیه اقتصادی آن جهت تولید انبوه دو گونه Eucalyptus congylocarpa Maiden و Eucalyptus salubris F. Muell. امکان توسعه کشت این گونه را برای تولید کنندگان فراهم خواهد کرد. در این مقاله نتایج شناسایی ترکیبهای اسانس دو گونه Eucalyptus stricklandii Maiden و Eucalyptus erythrocorys F. Muell پس از گذراندن دوره سازگاری 10 ساله گزارش شده است.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ محمدحسن عصاره؛ محمد مهدی برازنده
چکیده
در این تحقیق اسانس گل محمدی Rosa damascena Mill. به روش تقطیر با آب در طرحهای مختلف، جهت بهینه سازی آن، استخراج گردید. بازده اسانس در طرحهای مختلف کلونجر (0.008 درصد)، میکوئل (0.014 درصد)، A.O.A.C. (درصد 0.012) و در دو طرح جایمند-رضایی، شماره 1 (0.015 درصد) و شماره 2 (0.023 درصد) بدست آمدند. اسانس توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل ...
بیشتر
در این تحقیق اسانس گل محمدی Rosa damascena Mill. به روش تقطیر با آب در طرحهای مختلف، جهت بهینه سازی آن، استخراج گردید. بازده اسانس در طرحهای مختلف کلونجر (0.008 درصد)، میکوئل (0.014 درصد)، A.O.A.C. (درصد 0.012) و در دو طرح جایمند-رضایی، شماره 1 (0.015 درصد) و شماره 2 (0.023 درصد) بدست آمدند. اسانس توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. ترکیبهای عمده گل محمدی در طرح کلونجر عبارتند از: ژرانیول (26.7%)، n- نونادکان (21.3%)، سیترونلول (12.5%) و هنی کوزان (12.0%). در طرح میکوئل ترکیبهای ژرانیول (32.9%)، سیترونلول (19.0%) و n- نونادکان (10.6%) و در طرح A.O.A.C. ترکیبهای n- نونادکان (28.5%)، ژرانیول (22.6%)، هنی کوزان (10.6%) و سیترونلول (10.2%) اجزای اصلی اسانس بودند. در طرح شماره 1 ترکیبهای n- نونادکان (21.3%)، ژرانیول (21.8%)، سیترونلول (12.0%) و در طرح شماره 2 ترکیبهای n- نونادکان (21.8%)، ژرانیول (19.1%) و سیترونلول (15.0%) به عنوان مهمترین ترکیبهای اسانس مورد شناسایی قرار گرفتند. با توجه به نتایج بازده اسانس گل محمدی و ترکیبهای مهم آن در بین طرحهای مورد آزمایش، به ترتیب با استفاده از طرح میکوئل و طرح شماره 1 جایمند – رضایی بهترین نتایج بدست آمد.
احمد اکبری‌نیا؛ محمود خسروی‌فرد؛ محمدباقر رضایی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی
چکیده
به منظور بررسی امکان کاشت پاییزه ویا بهاره گیاهان دارویی رازیانه Foeniculum vulgare، زنیان Carum copticum، انیسون Pimpinella anisumو سیاه دانه Nigella sativa و تاثیر آن بر عملکرد دانه این گیاهان در شرایط فاریاب و دیم، آزمایشی در سالهای زراعی 77-1376 و 78–1377 در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی الموت مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین در قالب طرح بلوکهای کامل ...
بیشتر
به منظور بررسی امکان کاشت پاییزه ویا بهاره گیاهان دارویی رازیانه Foeniculum vulgare، زنیان Carum copticum، انیسون Pimpinella anisumو سیاه دانه Nigella sativa و تاثیر آن بر عملکرد دانه این گیاهان در شرایط فاریاب و دیم، آزمایشی در سالهای زراعی 77-1376 و 78–1377 در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی الموت مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار به اجرا درآمد. برای هریک از گیاهان فوق آزمایش جداگانه ای اجرا گردید و اثر4 تیمار کاشت پاییزه آبی،پاییزه دیم، بهاره آبی و بهاره دیم بر روی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که گیاهان فوق به فصل کاشت واکنش متفاوتی داشتند. رازیانه و سیاه دانه به علت استقرار بهتر در پاییز، مقاومت به سرما، شروع زودتر رشد بهاره و در نتیجه شاخ و برگ و وزن دانه بیشتر، عملکرد دانه بالاتری داشتند. در حالی که به علت از بین رفتن گیاهچه‌های سبزشده زنیان و انیسون در اثر سرمای زمستان، کاشت پاییزه آنها موفقیت‌آمیز نبود و در منطقه مورد تحقیق امکان کاشت این دو گیاه تنها در فصل بهار می‌باشد. تمامی گیاهان فوق در شرایط دیم عملکرد دانه کمتری در مقایسه با شرایط فاریاب تولید نمودند. اما در این خصوص نیز واکنش گیاهان متفاوت بود و کمترین کاهش عملکرد مربوط به گیاه رازیانه بود. ارتفاع بوته و وزن هزار دانه تمامی گیاهان در شرایط فاریاب بیشتر از دیم بود. همچنین این صفات در کاشت پاییزه رازیانه و سیاه دانه در مقایسه با کاشت بهاره آنها بیشتر بود. عملکرد رازیانه و سیاه دانه با کاشت پاییزه فاریاب به ترتیب 1703 و 1298، پاییزه دیم به ترتیب 985 و 447، کاشت بهاره فاریاب زنیان و انیسون به ترتیب 1147 و 1120 و بهاره دیم به ترتیب 312 و 361 کیلوگرم در هکتار بود. ضرایب همبستگی صفات مورد بررسی در مورد سیاه دانه نشان داد که بین آنها همبستگی معنی داری وجود داشت.
زهرا آبروش؛ احمد مجد؛ محمدباقر رضایی؛ صدیقه Mehrabian
چکیده
گیاهان دارویی از جمله گیاهانی هستند که بشر از آنها استفاده‌های فراوانی برده و می‌برد، ولی کمتر نسبت به بقای آن توجه نموده است. یافتن راهی برای افزایش تولید آنها همیشه مورد توجه بوده است. در این پژوهش سرشاخه گلدار گیاه خلال دندان Ammi visnaga مورد بررسی قرار گرفته است و اسانس آن به روش تقطیر با آب (روش کلونجر) استخراج شده و تاثیر آن بر روی ...
بیشتر
گیاهان دارویی از جمله گیاهانی هستند که بشر از آنها استفاده‌های فراوانی برده و می‌برد، ولی کمتر نسبت به بقای آن توجه نموده است. یافتن راهی برای افزایش تولید آنها همیشه مورد توجه بوده است. در این پژوهش سرشاخه گلدار گیاه خلال دندان Ammi visnaga مورد بررسی قرار گرفته است و اسانس آن به روش تقطیر با آب (روش کلونجر) استخراج شده و تاثیر آن بر روی 4 گونه باکتری شامل : Streptococcus viridans , Lactobacillus casei , Lactobacillus plantarum و Lactobacillus acidophilus به روش چاهک مورد مطالعه و با محیط شاهد مورد مقایسه قرار گرفته است (شاهد ستیل پیریدینیوم کلرید 0.05 درصد ). روغن فرار موثر در برابر سوسپانسیون باکتریهای فوق الذکر با تراکم 108 میکروارگانیسم در هر میلی لیتر تعیین گردیده تا میزان اثر ضد میکربی آن مورد مطالعه قرار گیرد. فعالیت ضد میکربی اسانس سر شاخه گلدار خلال دندان بعد از مدت 48 ـ24 ساعت بهصورت هالههای عدم رشدی مشاهده شد. قطر این هالهها به ترتیب در مورد استرپتوکوکوس ویریدانسmm 35 ، لاکتوباسیلوس کازئی mm50، لاکتوباسیلوس پلانتاروم mm35 ، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس mm35 و محیط شاهدmm 12می باشد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ اکبر نجفی آشتیانی
چکیده
بررسی ترکیبهای فنلی از عوامل مهم در تحقیقات میوه زیتون می‌باشد، زیرا این ترکیبها دارای پایداری خود اکسایش و خصوصیات اثر گذاری بر اندامهای گیاهی هستند. علاوه براین، آنها دارای خصوصیات داروشناختی، ضد اکسید کننده‌های طبیعی و مانع رشد در تخمیر میوه زیتون هستند. اولئوروپئین، ترکیب اصلی که باعث تلخی مزه در زیتون است، یک استر هتروسیدیک ...
بیشتر
بررسی ترکیبهای فنلی از عوامل مهم در تحقیقات میوه زیتون می‌باشد، زیرا این ترکیبها دارای پایداری خود اکسایش و خصوصیات اثر گذاری بر اندامهای گیاهی هستند. علاوه براین، آنها دارای خصوصیات داروشناختی، ضد اکسید کننده‌های طبیعی و مانع رشد در تخمیر میوه زیتون هستند. اولئوروپئین، ترکیب اصلی که باعث تلخی مزه در زیتون است، یک استر هتروسیدیک از اسید النولیک و 3,4-dihydroxyphenylethanol می‌باشد. در این تحقیق پسآب حاصل از شستشوی میوه زیتون، که در مهر 1383 از منطقه گیلوان طارم سفلی (از توابع زنجان) جمع آوری شده بود، جهت استخراج ترکیب اولئوروپئین مورد استفاده قرار گرفت. بعد جهت شناسایی و بررسی میزان ترکیب اولئوروپئین از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) و با استفاده از استاندارد اقدامات لازم انجام شد. در این بررسی میزان ترکیب اولئوروپئین در دو نمونه پسآب (آب نمک) mg/ml 0.0010 درصد و در پسآب (سود) mg/ml 0.0016 درصد حاصل شد.
سیدرضا طبائی عقدائی؛ ساسان فرهنگیان؛ علی اشرف جعفری؛ محمدباقر رضایی
چکیده
ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نواحی مختلف کشور جمع آوری و در مزرعه تحقیقاتی گل محمدی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نمونه های مربوط به 6 استان مرکزی کشور از نظر صفات مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس، گروه بندی میانگین‌ها و تجزیه همبستگی در ارزیابی و ...
بیشتر
ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نواحی مختلف کشور جمع آوری و در مزرعه تحقیقاتی گل محمدی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نمونه های مربوط به 6 استان مرکزی کشور از نظر صفات مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس، گروه بندی میانگین‌ها و تجزیه همبستگی در ارزیابی و تجزیه و تحلیل داده‌ها مورد استفاده قرار گرفتند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنی‌دار میان ژنوتیپها در خصوصیاتی نظیر ارتفاع بوته و (P<0.01)، طول برگچه و تراکم خار (P<0.05) مشاهده گردید. مقایسه میانگین صفات نیز ژنوتیپها را در گروههای مجزا قرار داد. تجزیه همبستگی نیز میان برخی از صفات مورد مطالعه نظیر تعداد گل در بوته و عملکرد گل رابطه مثبت (0.96 =r) و معنی‌داری (P< 0.01) را نشان داد. تفاوت میان ژنوتیپها از نظر خصوصیات مورفولوژیکی و نیز همبستگی صفات، نشان دهنده ژرم پلاسم غنی این گیاه و وجود ظرفیت مناسب برای بهبود صفات و نیز امکان گزینش ژنوتیپها با استفاده از مارکرهای مورفولوژیکی درجهت افزایش عملکرد، تولید و بهره‌بر‌داری تجاری گل محمدی در کشور می‌باشد. علاوه بر این مطالعات، انجام ارزیابیهای دیگر شامل بررسی عملکرد گل به ویژه کمیت و کیفیت اسانس و ترکیبهای مؤثر آن، و بر روی تعداد بیشتری ژنوتیپ، لازمه یک برنامه موفق برای اصلاح گل محمدی می‌باشد.
سیدرضا طبائی عقدائی؛ محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند
چکیده
ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill) از مناطق مرکزی کشور جمع‌آوری و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نمونه‌های مربوط به 6 استان از نظر درصد و عملکرد اسانس و نیز از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای1380 تا 1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست ...
بیشتر
ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill) از مناطق مرکزی کشور جمع‌آوری و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نمونه‌های مربوط به 6 استان از نظر درصد و عملکرد اسانس و نیز از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای1380 تا 1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده، بیشترین درصد و عملکرد اسانس استخراج شده به روش تقطیر با آببه ترتیب از نمونه‌های اصفهان7 (0.05 درصد) و یزد1 (1338.09 گرم در هکتار) در سال 1381 مشاهده گردید. در سال 1380 نیز بیشترین درصد اسانس در نمونه‌های یزد2 (0.03 درصد) و اصفهان 6(0.029 درصد) مشاهده شد. اما در سال 1382 نمونه‌های تهران (0.016 درصد) و اصفهان8 (0.015 درصد) بیشترین درصد اسانس را نشان دادند. در سالهای 1380 و 1382 نمونه‌های یزد2 (468.60 گرم در هکتار) و سمنان1 (249.50 گرم در هکتار) به ترتیب بیشترین عملکرد اسانس را داشتند. براساس میانگین سالهای مختلف، نمونه‌های یزد1 (0.020 درصد) و اصفهان1 (0.019 درصد) بیشترین درصد اسانس را نشان دادند. همچنین نمونه یزد1 با تولید 632.33 گرم در هکتار، بیشترین عملکرد اسانس در سالهای مختلف را به خود اختصاص داد. ژنوتیپهای مختلف از نظر اجزاء گل اختلاف نشان دادند. بیشترین تعداد گلبرگ در هر یک از سالهای مورد مطالعه در نمونه جمع‌آوری شده از استان تهران مشاهده شد. همچنین این نمونه بیشترین تعداد مادگی در سالهای 82-81 و نیز بالاترین میانگین 3 سال از صفت مذکور را دارا بود. نمونه اصفهان10 نیز در میان ژنوتیپهای مورد بررسی بیشترین متوسط تعداد پرچم را در سالهای مذکور نشان داد.براساس نتایج حاصل از این بررسی، توانمندی متفاوتی میان ژنوتیپهای تحت مطالعه از نظر تولید اسانس وجود داشت. همچنین ژنوتیپهای گل محمدی مناطق مرکزی ایران از نظر اجزاء گل نیز تنوع نشان دادند. از این‌رو با توجه به اهمیت اسانس به‌عنوان ارزشمندترین فرآورده گل محمدی، گزینش ژنوتیپها در جهت ایجاد و معرفی ارقام برتر، به ویژه از نظر کمیت و کیفیت اسانس، در اصلاح گل محمدی امکان‌پذیر و در برنامه‌های به‌نژادی این گیاه از اولویت خاصی برخوردار می‌باشد.
محمدباقر رضایی؛ محمود نادری حاجی باقر کندی؛ سید رضا طبایی عقدائی
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 291-299
چکیده
در این تحقیق که نهال چهار ژنوتیپ Rosa damascenaاز استانهای تهران، آذربایجان شرقی و گلستان جمع آوری و در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشت و به منظور بررسی مواد معدنی مهم گیاه از اوایل اردیبهشت تا اواسط خرداد سال 1382 اقدام به جمع آوری اندامهای گیاه گردید. جهت اندازه گیری عناصر معدنی سدیم, پتاسیم, منیزیم, کلسیم, ...
بیشتر
در این تحقیق که نهال چهار ژنوتیپ Rosa damascenaاز استانهای تهران، آذربایجان شرقی و گلستان جمع آوری و در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشت و به منظور بررسی مواد معدنی مهم گیاه از اوایل اردیبهشت تا اواسط خرداد سال 1382 اقدام به جمع آوری اندامهای گیاه گردید. جهت اندازه گیری عناصر معدنی سدیم, پتاسیم, منیزیم, کلسیم, منگنز, روی, مس, فسفر و ازت از دستگاههای ICP ، Kjeltce و Spectrophotometric استفاده شده است. نتیجه تجزیه گلبرگ ژنوتیپ گیاه، استانهای تهران، آذربایجان شرقی و گلستان به ترتیب عبارتند از: سدیم (ppm160.4-127.4)، پتاسیم (ppm35.88-24.48)، منیزیم (ppm10.61-9.11)، کلسیم (ppm65.41-60.54)، منگنز (ppm0.094-0.073)، روی (ppm0.35-0.162)، مس (ppm0.30-0.207)، فسفر (mg/kg0.28-0.19) و ازت (%1.77-0.95) و در کاسبرگ برابر سدیم (ppm277.7-110.2)، پتاسیم (ppm38.53-25.72)، منیزیم (ppm24.27-12.36)، کلسیم (ppm196.3-57.63)، منگنز (ppm0.185-0.105)، روی (ppm0.62-0.156)، مس (ppm0.32-0.166)، فسفر (mg/kg0.39-0.23) و ازت (% 2.90-2.26) تعیین گردید.
