اعظم‌السادات ریاضی؛ ناصر مجنون‌حسینی؛ حسنعلی نقدی‌بادی؛ محمدرضا نقوی؛ شمسعلی رضازاده
چکیده
ترکیب‌های هیپریسین و هیپرفورین به‌عنوان مواد مؤثره اصلی گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.) مطرح هستند. در این تحقیق، تنوع صفات فیتوشیمیایی 25 جمعیت گل راعی در رویشگاه‌های طبیعی ایران بررسی شد. نمونه‌برداری گیاهان به‌طور تصادفی در مرحله گلدهی کامل از استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اردبیل، ...
بیشتر
ترکیب‌های هیپریسین و هیپرفورین به‌عنوان مواد مؤثره اصلی گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.) مطرح هستند. در این تحقیق، تنوع صفات فیتوشیمیایی 25 جمعیت گل راعی در رویشگاه‌های طبیعی ایران بررسی شد. نمونه‌برداری گیاهان به‌طور تصادفی در مرحله گلدهی کامل از استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اردبیل، کردستان، همدان، کهگیلویه و بویراحمد، قزوین، زنجان، خراسان و تهران در بهار و تابستان سال 1389 انجام شد. نتایج نشان داد که در بین اندام‌های گل و برگ جمعیتها از نظر میزان هیپریسین و هیپرفورین تفاوت معنی‌داری وجود داشت (05/0>p). گلها در مقایسه با برگ‌ها بیشترین میزان هیپریسین و هیپرفورین را داشتند. میزان هیپرفورین در هر دو اندام در مقایسه با میزان هیپریسین به‌طور معنی‌داری بالاتر بود. ضرایب همبستگی ساده بین صفات، همبستگی مثبت معنی‌دار بین هیپریسین برگ با تعداد غده تیره رنگ و روشن در برگ و تعداد غده روشن در واحد سطح برگ و هیپرفورین برگ با هیپریسین برگ را نشان داد. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، دو مؤلفه شناسایی شدند که در مجموع 66% از کل تنوع داده‌ها را توجیه نمودند. در تجزیه خوشه‌ای، جمعیتها به سه گروه تقسیم شدند که با تنوع جغرافیایی آنها مطابقت نداشت. در کل نتایج نشان داد که تنوع بالایی بین جمعیتهای گل‌راعی در رویشگاه‌های طبیعی ایران از نظر صفات فیتوشیمیایی وجود دارد که از این تنوع در برنامه‌های اصلاحی می‌توان استفاده کرد.
الهام دانشفر؛ کاظم علیرضالو؛ سیدمحمد احمدی حسینی؛ محمدرضا نقوی؛ رضا امیدبیگی
چکیده
گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch.) از خانواده گاوزبان و جنس اکیوم می‌باشد. با توجّه به اطلاعات کم مرتبط با روغن بذرهای گاوزبان ایرانی، هدف از انجام این تحقیق، بررسی و مقایسه هشت توده مختلف (تهران، زردبند، اصفهان، همدان، رودبار، رحیم‌آباد، عزت‌آباد سفلی و فشکور) از نظر وزن هزاردانه، میزان و ترکیب اسیدهای چرب روغن بذر و تعیین خویشاوندی ...
بیشتر
گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch.) از خانواده گاوزبان و جنس اکیوم می‌باشد. با توجّه به اطلاعات کم مرتبط با روغن بذرهای گاوزبان ایرانی، هدف از انجام این تحقیق، بررسی و مقایسه هشت توده مختلف (تهران، زردبند، اصفهان، همدان، رودبار، رحیم‌آباد، عزت‌آباد سفلی و فشکور) از نظر وزن هزاردانه، میزان و ترکیب اسیدهای چرب روغن بذر و تعیین خویشاوندی توده‌ها از نظر میزان روغن بذر و نیز بررسی برخی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن (توده فشکور) بود. کشت در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روغن بذر توسط سوکسله استخراج شد و ترکیب‌های روغن با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی شناسایی شدند. برای اندازه‌گیری صفات فیزیکوشیمیایی روغن (رطوبت، ضریب شکست، عدد یدی، عدد پراکسید، عدد اسیدی و عدد صابونی، میزان کلروفیل) از روش‌های استاندارد AOCS استفاده شد. در ترکیب روغن‌ها، هفت اسید چرب شناسایی شد. اسید لینولنیک، اسید لینولئیک و اولئیک عمده‌ترین اسیدهای چرب بودند. وجود اسید گاما-لینولنیک در تجزیه روغن تشخیص داده شد. وزن هزاردانه و درصد روغن، در سطح 5% تفاوت معنی‌داری نشان ندادند، امّا اجزای تشکیل‌دهنده‌ی روغن از تفاوت معنی‌داری برخوردار بودند. دورترین خویشاوندی بین توده‌های اصفهان و رحیم‌آباد و حداکثر قرابت نیز در توده‌های زردبند و اصفهان مشاهده شد. ضریب شکست روغن 473/1، عدد اسیدی mg NaOH/g oil1/3، عدد پراکسید meq O2/kg oil39/1، عدد یدی g I2/100 g oil3/101، عدد صابونی mg KOH/g Oil163، مقدار رطوبت 78/1%، میزان کلروفیل mg Pheophytin/kg oil9/16 و pH آن 8/5 بود.
منصور امیدی؛ بهارک بهجت ساسان؛ محمدرضا نقوی؛ سپیده کلاته جاری؛ علیرضا اطمینان
چکیده
سرخدار (Taxus baccata L.) گیاهی رو به انقراض و دارای زادآوری طبیعی بسیار اندک است. اهمیت مضاعف سرخدار به‌واسطه تولید تاکسول می‌باشد که مؤثرترین دارو برای درمان انواع سرطان‌ها شناخته شده است. هدف از این آزمایش بررسی محیط‌های کشت، غلظت‌های مختلف هورمون‌ها و ریزنمونه‌های مختلف سرخدار جهت تولید کالوس به‌عنوان یکی از منابع مهم تولید تاکسول ...
بیشتر
سرخدار (Taxus baccata L.) گیاهی رو به انقراض و دارای زادآوری طبیعی بسیار اندک است. اهمیت مضاعف سرخدار به‌واسطه تولید تاکسول می‌باشد که مؤثرترین دارو برای درمان انواع سرطان‌ها شناخته شده است. هدف از این آزمایش بررسی محیط‌های کشت، غلظت‌های مختلف هورمون‌ها و ریزنمونه‌های مختلف سرخدار جهت تولید کالوس به‌عنوان یکی از منابع مهم تولید تاکسول می‌باشد. آزمایش به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. سه فاکتور شامل ریزنمونه (ساقه و برگ)، محیط کشت MS پایه و 4 محیط MS تغییریافته در میزان نمک‌ها، میزان نیتروژن (KNO3 و NH4NO3) و گلوتامین و فاکتور سوم ترکیب‌های هورمونی اکسین NAA و 2,4-D در 4 سطح و سیتوکینین Kin در 3 سطح در ترکیب با هم استفاده شد. در مرحله دوم آزمایش از محیط کشت ½ MS با 3 میلی‌گرم در لیتر Kin + 4/0 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D استفاده گردید. بیشترین درصد تشکیل کالوس (67/96%) در تیمار هورمونی 2,4-D در غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر و Kin در غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر در محیط کشت H با استفاده از جداکشت ساقه بدست آمد. بیشترین اندازه کالوس (mm267/80) در تیمار هورمونی 2 میلی‌گرم در لیتر NAA به همراه 2/0 میلی‌گرم در لیتر Kin در محیط کشت F در قطعه جداکشت برگ از بین تیمارهای بکار برده شده، مشاهده شد. همچنین، کالوس‌های حاصل از ساقه فقط دارای سلول‌های مریستمی بودند. براساس نتایج بدست آمده گلوتامین تأثیر بسزایی در القای کالوس و همچنین در تحریک رشد کالوس داشت. همچنین غلظت‌های کم تنظیم‌کننده‌های رشد نسبت به غلظت‌های بالای تنظیم‌کننده‌های رشد بر دو صفت کالزایی و اندازه کالوس تأثیر بیشتری داشتند.
فاطمه جهانسوز؛ حسن ابراهیم‌زاده؛ علی‌اکبر نجفی؛ محمدرضا نقوی؛ حسین فرزانه
دوره 24، شماره 1 ، اردیبهشت 1387، ، صفحه 10-17
چکیده
در این آزمایش اثر ضد قارچی اسانس بذرهای باریجه (Ferula gummosa Boiss.) مربوط به شهر‌های کاشان، ایلام و سمنان بر روی دو قارچ بیماری‌زای گیاهی Botrytis cinerea وRhizopus stolonifer بررسی شد. نتایج آزمون چند دامنه‌ای دانکن نشان داد که میانگین رشد قارچ B. cinerea در هر سه نمونه اسانس با افزایش غلظت اسانس کاهش می‌یابد، به‌طوری که کمترین و بیشترین میزان رشد این ...
بیشتر
در این آزمایش اثر ضد قارچی اسانس بذرهای باریجه (Ferula gummosa Boiss.) مربوط به شهر‌های کاشان، ایلام و سمنان بر روی دو قارچ بیماری‌زای گیاهی Botrytis cinerea وRhizopus stolonifer بررسی شد. نتایج آزمون چند دامنه‌ای دانکن نشان داد که میانگین رشد قارچ B. cinerea در هر سه نمونه اسانس با افزایش غلظت اسانس کاهش می‌یابد، به‌طوری که کمترین و بیشترین میزان رشد این قارچ بهترتیب در غلظت‌های 1200 و صفر میکرولیتر بر لیتر اسانس مشاهده گردید. در مقابل، تأثیر غلظت‌های مختلف اسانس بر روی قارچ R. stolonifer نشان داد که در هر سه نمونه اسانس با افزایش غلظت، تقریباً میزان رشد قارچ افزایش یافته است و در حقیقت افزایش غلظت، تأثیر تشدید کننده رشد قارچ را داشته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که افزایش غلظت اسانس میتواند تأثیر متفاوتی بر روی قارچهای گیاهی داشته باشد.
علی سپهوند؛ حسین آسترکی؛ محمدرضا نقوی؛ جهانفر دانشیان؛ علی محمدیان
دوره 24، شماره 1 ، اردیبهشت 1387، ، صفحه 109-116
چکیده
این مطالعه در سال 1384-1383 روی 16 اکسشن موسیر (Allium hirtifoliuBoissier) در استان لرستان انجام شد. این اکسشن‌ها از نظر تنوع موجود بین آنها مورد بررسی قرار گرفتند. ویژگیهای مورفولوژیک شامل وزن پیاز، تعداد پیاز، ارتفاع گیاه، قطر پیاز، طول برگ و عرض برگ بر روی نمونه‌های اکسشن یاداشت شدند. جدول تجزیه واریانس نشان داد که اکسشن‌ها از نظر کلیه صفات بجز ...
بیشتر
این مطالعه در سال 1384-1383 روی 16 اکسشن موسیر (Allium hirtifoliuBoissier) در استان لرستان انجام شد. این اکسشن‌ها از نظر تنوع موجود بین آنها مورد بررسی قرار گرفتند. ویژگیهای مورفولوژیک شامل وزن پیاز، تعداد پیاز، ارتفاع گیاه، قطر پیاز، طول برگ و عرض برگ بر روی نمونه‌های اکسشن یاداشت شدند. جدول تجزیه واریانس نشان داد که اکسشن‌ها از نظر کلیه صفات بجز صفات قطر پیاز و طول برگ تفاوت معنی‌داری با همدیگر دارند. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین وزن پیاز با تعداد پیاز (474/) و همچنین با قطر پیاز (624/.) مشاهده گردید که میتواند در انتخاب غیرمستقیم اکسشن‌های موسیر با عملکرد بیشتر بر اساس تعداد بیشتر پیازها مفید باشد. تجزیه کلاستر و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی بر اساس 6 صفت مورفولوژیک اگرچه آنها را به 4 گروه اصلی تقسیم نمود، ولی ارتباط معنی‌داری را بین تنوع ژنتیکی و منشأ جغرافیایی نشان نداد.
اسماعیل طالبی کویخی؛ مسعود محمدعلیها؛ محمدرضا نقوی
چکیده
در این تحقیق، از نشانگر مولکولی RAPD برای تعیین تنوع ژنتیکی 13 جمعیت باریجه (Ferula gummosa Boiss.) ایران استفاده شد. هفت پرایمر مورد استفاده، تعداد 69 باند قابل‌تشخیص ایجاد نمودند که 94% آنها (64 باند) در بین جمعیتهای مختلف چند شکلی نشان دادند. تعداد متوسط باندها به ازای هر آغازگر 14/9 بود. برای تعیین میزان تشابه بین جمعیتها، از ضریب تشابه دایس استفاده ...
بیشتر
در این تحقیق، از نشانگر مولکولی RAPD برای تعیین تنوع ژنتیکی 13 جمعیت باریجه (Ferula gummosa Boiss.) ایران استفاده شد. هفت پرایمر مورد استفاده، تعداد 69 باند قابل‌تشخیص ایجاد نمودند که 94% آنها (64 باند) در بین جمعیتهای مختلف چند شکلی نشان دادند. تعداد متوسط باندها به ازای هر آغازگر 14/9 بود. برای تعیین میزان تشابه بین جمعیتها، از ضریب تشابه دایس استفاده گردید. بیشترین میزان تشابه (80/.) بین دو نمونه ریف و هملون و کمترین میزان تشابه (17/.) بین دو نمونه هملون و سمنان مشاهده گردید. با استفاده از الگوریتم UPGMA یک دندروگرام بر مبنای ماتریس تشابه تهیه شد. تجزیه کلاستر، جمعیتهای مختلف باریجه را به 3 گروه اصلی تقسیمبندی نمود. نتایج این پژوهش، بیانگر کارآمدی نشانگر RAPD در تعیین تنوع ژنتیکی جمعیتهای باریجه مورد مطالعه می‌باشد.
