بیوتکنولوژی
امیرعلی شایان؛ مجید شکرپور؛ وحیده ناظری؛ مصباح بابالار؛ علی اشرف مهرابی
چکیده
توسعه کشت آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) سازگار به شرایط محیطی خاص از طریق اصلاح جمعیت، نیازمند ایجاد یک خزانه ژنتیکی غنی از ژنوتیپهای برتر و بهرهبرداری از این تنوع برای شناسایی ژنوتیپهای با ترکیبپذیری بالا میباشد. در این پژوهش، بهمنظور مطالعه تنوع ژنتیکی و میزان ترکیبپذیری اکوتیپهای مختلف آویشن دنایی در شرایط شوری، آزمایشی ...
بیشتر
توسعه کشت آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) سازگار به شرایط محیطی خاص از طریق اصلاح جمعیت، نیازمند ایجاد یک خزانه ژنتیکی غنی از ژنوتیپهای برتر و بهرهبرداری از این تنوع برای شناسایی ژنوتیپهای با ترکیبپذیری بالا میباشد. در این پژوهش، بهمنظور مطالعه تنوع ژنتیکی و میزان ترکیبپذیری اکوتیپهای مختلف آویشن دنایی در شرایط شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانهای اجرا شد. فاکتورها شامل تنش شوری (0 و 90 میلیمولار نمک NaCl) و اکوتیپ (12 خانواده ناتنی حاصل از تلاقی پلیکراس بین 12 اکوتیپ آویشن دنایی) بودند. شوری سبب کاهش معنیدار همه صفات (بجز مقادیر پرولین و کاروتنوئید) نسبت به شاهد گردید. اکوتیپها از نظر طول و عرض برگ، طول شاخههای جانبی، وزن خشک اندامهای هوایی، میزان اسانس و پرولین اختلاف معنیدار داشتند. درصد اسانس و عرض برگ دارای بیشترین ضریب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی بودند. وراثتپذیری عمومی صفات مورد مطالعه از 4.61% (طول برگ) تا 81.07% (عرض برگ) متغیر بود. بیشترین میزان وراثتپذیری به عرض برگ، میزان اسانس و وزن خشک اندامهای هوایی اختصاص داشت. با توجه به میزان بالای ضریب تنوع ژنوتیپی و فنوتیپی، وراثتپذیری و پیشرفت ژنتیکی میزان اسانس و وزن خشک اندامهای هوایی، از این صفات میتوان بهعنوان مهمترین معیارهای انتخاب والدین در برنامههای اصلاحی آویشن دنایی نام برد. نتایج نشان داد که اکوتیپهای ملایر2، زاغه، اراک و ایلام دارای ترکیبپذیری بالایی از نظر صفت میزان اسانس بودند. با توجه به تنوع ژنتیکی کافی مشاهده شده میان اکوتیپهای مطالعه شده و ترکیبپذیری مناسب آنها، راهبرد اصلاح جمعیت با تولید ارقام ساختگی (ترکیبی) را میتوان برای بهنژادی این گونه در شرایط نرمال (بدون تنش) و شوری توصیه نمود.
صفیه بی نوا؛ علیرضا یاوری؛ مجید شکرپور
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.914.98.6.1576.41 گیاه مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونههای دارویی تیره نعناع (Lamiaceae) است که تنها در ایران بهصورت خودرو رشد میکند. در این پژوهش، اندامهای مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) گیاه مورتلخ در فروردین سال 1397 از منطقه خُنج استان فارس جمعآوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.914.98.6.1576.41 گیاه مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونههای دارویی تیره نعناع (Lamiaceae) است که تنها در ایران بهصورت خودرو رشد میکند. در این پژوهش، اندامهای مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) گیاه مورتلخ در فروردین سال 1397 از منطقه خُنج استان فارس جمعآوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. اسانس نمونهها به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیبهای شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) شناسایی گردید. عملکرد اسانس اندامهای مختلف برگ، گل، ساقه و گیاه کامل بهترتیب 3.2، 2.6، 0.4 و 2.3 درصد (وزنی به وزنی) بدست آمد. بیشترین اجزای شیمیایی شناسایی شده در گیاه کامل و گل (26 ترکیب) و کمترین آنها در ساقه (23 ترکیب) ملاحظه گردید. نتایج آنالیز ترکیبهای اسانس نشان داد که آلفا- ترپینیل استات، لینالول، 8،1-سینئول، بتا-اودِسمول، دلتا-کادینن و آلفا-ترپینئول اجزای اصلی اسانس برگ بودند. ترکیبهای عمده اسانس گل شامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، بتا-اودسمول و گاما-کادینن بودند. در اسانس ساقه ترکیبهای آلفا-ترپینیل استات، لینالول، لینالول استات، 8،1-سینئول و آلفا-ترپینئول به فراوانی دیده شد. در اسانس گیاه کامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، 8،1-سینئول، گاما-کادینن و آلفا-ترپینئول بیشترین ترکیبهای اسانس را به خود اختصاص دادند. وجود تنوع شیمیایی در اسانس گیاه کامل و اندامهای مختلف این گیاه میتواند برای صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی و نیز بهنژادگران گیاهان دارویی در انتخاب اندام مناسب برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.