مرضیه عباباف؛ حشمت امیدی؛ عبدالمهدی بخشنده
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.670.102.4.1578.1610 بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی تنظیمکنندههای رشد گیاهی بر پارامترهای رشد، عملکرد، برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و آلکالوئیدهای گیاه پروانش (Catharanthus roseus) تحت تنش خشکی، آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.670.102.4.1578.1610 بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی تنظیمکنندههای رشد گیاهی بر پارامترهای رشد، عملکرد، برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و آلکالوئیدهای گیاه پروانش (Catharanthus roseus) تحت تنش خشکی، آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 96-1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی بهعنوان عامل اصلی در سه سطح 40% (شاهد)، 60% و 80% حداکثر حد مجاز تخلیه رطوبتی خاک و محلولپاشی اسید جاسمونیک (JA) در دو سطح (صفر و 10 میکرومولار) و اسید سالیسیلیک (SA) در چهار سطح (صفر، 0.1، 1 و 10 میلیمولار) بهعنوان عاملهای فرعی بود. براساس نتایج مقایسه میانگین اثرهای اصلی، تنش خشکی 80% موجب کاهش 36.6 درصدی وزن تر و 25.4 درصدی وزن خشک گیاه نسبت به تیمار شاهد شد. تیمار 10 میلیمولار SA موجب افزایش 13.4، 125.5 و 59.6 درصدی بهترتیب در صفات ارتفاع، سطح برگ و وزن خشک گل نسبت به شاهد (صفر) گردید. کاربرد JA موجب افزایش 16.3 و 8.6 درصدی بهترتیب در وزن خشک گل و وزن تر گیاه شد. نتایج نشان داد بیشترین وینکریستین و وینبلاستین بهترتیب با کاربرد 1 و 10 میلیمولار SA بدست آمد. اثر متقابل کاربرد هر دو تنظیمکننده رشد گیاهی و تنش خشکی، بیشترین محتوای آلکالوئیدها را نشان داد. بیشترین وینبلاستین و وینکریستین، تحت تنش شدید خشکی، بهترتیب همراه با محلولپاشی µM JA10+ mM SA1 و µM JA10+ mM SA10 حاصل شد.
خدیجه احمدی؛ حشمت امیدی
چکیده
خشکی خصوصیات مورفولوژی، فیزیولوژی و بیوشیمیایی گیاهان را تحت تأثیر قرار میدهد و اثرات عمدهای بر تولیدات کشاورزی میگذارد. به همین منظور مطالعهای با عنوان ارزیابی اثر خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه جمعیتهای گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia royleana Benth.)، در مزرعه پژوهشی گیاهان دارویی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد ...
بیشتر
خشکی خصوصیات مورفولوژی، فیزیولوژی و بیوشیمیایی گیاهان را تحت تأثیر قرار میدهد و اثرات عمدهای بر تولیدات کشاورزی میگذارد. به همین منظور مطالعهای با عنوان ارزیابی اثر خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه جمعیتهای گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia royleana Benth.)، در مزرعه پژوهشی گیاهان دارویی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد انجام شد. آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 94-1393 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح خشکی از مرحله گلدهی بهعنوان فاکتور اصلی (قابلیت رطوبت خاک 0.5-، 6.5- و 9.5- اتمسفر) و جمعیتهای بالنگو شامل یک جمعیت از استان کردستان و چهار جمعیت از استان اصفهان (اصفهان3، اصفهان5، اصفهان6، اصفهان7) بهعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، وزن هزاردانه، رنگریزههای فتوسنتزی، محتوای پرولین، محتوای فنل برگ، محتوای مالوندیآلدئید، شاخص پایداری غشاء و فعالیت آنزیم پراکسیداز بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی بر صفات مورد مطالعه بجز محتوای کلروفیل b و نسبت کلروفیل a/b معنیدار بود. جمعیت و اثر متقابل آن بر تمامی صفات مورد ارزیابی بجز محتوای آنتوسیانین تأثیر معنیداری داشت. خشکی باعث کاهش محتوای رنگریزههای فتوسنتزی، شاخص پایداری غشاء، وزن هزاردانه و عملکرد دانه شد. با افزایش تنش خشکی فعالیت آنزیم پراکسیداز و محتوای پاداکسایشهای غیرآنزیمی مانند ترکیبهای فنلی، کاروتنوئید، آنتوسیانین و محتوای پرولین برای القاء تحمل به خشکی افزایش یافت. جمعیت اصفهان3 در تنش نسبتاً شدید بیشترین عملکرد دانه را با میانگین 312.77 کیلوگرم در هکتار و محتوای پرولین را با میانگین 14.02 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ داشت.
مهدی عقیقی شاهوردی؛ حشمت امیدی؛ سید جلال طباطبایی
چکیده
بهمنظور بررسی محلولپاشی سلنیوم، بور و آهن بر عملکرد برگ، میزان رنگریزههای فتوسنتزی، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان و میزان گلیکوزیدهای استویول گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) تحت تنش شوری، آزمایشی در شهرستان انزلی- استان گیلان بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 95-1394 اجرا شد. سطوح تنش شوری با استفاده از ...
بیشتر
بهمنظور بررسی محلولپاشی سلنیوم، بور و آهن بر عملکرد برگ، میزان رنگریزههای فتوسنتزی، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان و میزان گلیکوزیدهای استویول گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) تحت تنش شوری، آزمایشی در شهرستان انزلی- استان گیلان بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 95-1394 اجرا شد. سطوح تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در چهار سطح شاهد (کمتر از 10)، 30، 60 و 90 میلیمولار و محلولپاشی با استفاده از ترکیبهای مختلف از سه عنصر آهن، بور و سلنیوم اعمال شد. نتایج نشان داد که اثر تنش شوری و محلولپاشی بر عملکرد برگ، میزان رنگریزههای کلروفیل (a، b و کل)، کاروتنوئید، محتوی پروتئین، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX) و سوپراکسید دیسموتاز (SOD) و ترکیبهای تشکیلدهنده گلیکوزیدهای استویول معنیدار بودند. بیشترین کلروفیل کل، کلروفیل a و کلروفیل b بهترتیب با میانگین 4/39، 8/24 و 6/14 میکروگرم بر گرم وزن تر در محلولپاشی با ترکیب سه عنصر آهن+بور+سلنیوم در شرایط عدم شوری بدست آمد. بیشترین محتوی پروتئین در محلولپاشی با ترکیب آهن و سلنیوم در سطح شوری 90 میلیمولار بود که موجب افزایش 5.3 برابری نسبت به تیمار شاهد شد. بیشترین فعالیت آنزیم CAT و SOD بهترتیب در محلولپاشی با ترکیب سه عنصر و ترکیب سلنیوم و آهن در سطح شوری 90 میلیمولار بود که در مقایسه با تیمار شاهد باعث افزایش حدود 130 و 11 برابری فعالیت این آنزیمها شد. بیشترین و کمترین میزان ریبودیوزاید A، استویوزاید و ریبودیوزاید C بهترتیب در محلولپاشی با ترکیب سه عنصر (آهن + بور + سلنیوم) در سطح شوری 30 میلیمولار و عدم محلولپاشی در سطح شوری 90 میلیمولار بدست آمد. بهطور کلی بهمنظور دستیابی به میزان بالاتر گلیکوزیدهای استویول، محلولپاشی با ترکیب سه عنصر سلنیوم، بور و آهن و تنش شوری تا سطح 30 میلیمولار توصیه میگردد.
فاطمه پیرجلیلی؛ حشمت امیدی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه و خصوصیات کیفی سه جمعیت گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia royleana Benth.)، مطالعهای در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-93 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه و خصوصیات کیفی سه جمعیت گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia royleana Benth.)، مطالعهای در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-93 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل 4 سطح خشکی از مرحله گلدهی بهعنوان فاکتور اصلی (1- متوسط پتانسیل رطوبت خاک در حد 0.5- اتمسفر بهعنوان شاهد (FC)، 2- پتانسیل رطوبت خاک حدود 3.5- اتمسفر بهعنوان تنش ملایم، 3- پتانسیل رطوبت خاک حدود 6.5- اتمسفر بهعنوان تنش نسبتاً شدید، 4- پتانسیل رطوبت خاک 9- اتمسفر بهعنوان تنش شدید) و جمعیتهای بالنگو (شامل 3 جمعیت از استانهای مشهد، کرمان و طالقان) بهعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. صفات مورد اندازهگیری شامل عملکرد دانه، میزان کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید، درصد موسیلاژ، فاکتور تورم و محتوای پرولین بود. نتایج نشان داد که جمعیت، اثر برهمکنش خشکی و جمعیت بر کلروفیل a، کلروفیل کل، پرولین و عملکرد دانه در سطح احتمال 1% معنیدار شد. خشکی بر عملکرد دانه، رنگریزههای فتوسنتزی و محتوای پرولین برگ در سطح احتمال 1% و بر کلروفیل کل در سطح احتمال 5% معنیدار و بر میزان کلروفیل b غیرمعنیدار شد. در تنش شدید، بیشترین میزان تغییر پرولین در جمعیت مشهد و سطح تنش نسبتاً شدید (26.26) نسبت به شاهد (0.7) بود، همچنین میزان کلروفیل a (0.5 میلیگرم بر گرم) و کاروتنوئید در تنش متوسط (0.96 میلیگرم بر گرم) نسبت به شاهد کاهش پیدا کردند. در بین جمعیتهای مورد بررسی در شرایط شاهد (ظرفیت مزرعهای) بیشترین عملکرد دانه مربوط به جمعیت مشهد با تولید 940.78 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد دانه در شرایط تنش شدید (9- اتمسفر) مربوط به جمعیت طالقان 194.43 کیلوگرم در هکتار بود.
لیلا جعفرزاده؛ حشمت امیدی؛ عبدالامیر بستانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد، رنگریزههای فتوسنتزی و میزان پرولین گیاه دارویی همیشهبهار (Calendula officinalis L.)، مطالعهای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش بهصورت اسپلیتپلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد، رنگریزههای فتوسنتزی و میزان پرولین گیاه دارویی همیشهبهار (Calendula officinalis L.)، مطالعهای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش بهصورت اسپلیتپلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار و در سال زراعی 90-89 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل خشکی بهعنوان فاکتور اصلی (1- پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر بهعنوان شاهد و ظرفیت زراعی (FC)، 2- پتانسیل 5/3 اتمسفر بهعنوان تنش ملایم، 3- پتانسیل 5/6 اتمسفر بهعنوان تنش نسبتاً شدید و 4- پتانسیل 10 اتمسفر بهعنوان تنش شدید) از مرحله 4 برگی و کاربرد کود زیستی نیتروژن بهعنوان فاکتور فرعی (1- شاهد (بدون اعمال تیمار)، 2- اختلاط دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه همراه با آب آبیاری و 3- تلقیح دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه بهصورت بذرمال) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که خشکی، کاربرد کود زیستی و اثر برهمکنش آنها بر ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی رنگریزههای فتوسنتزی، محتوی پرولین و درصد عصاره گل تأثیر معنیداری (p ≤ 0.01) داشت. بهطوری که بیشترین عملکرد گل (46/574 کیلوگرم در هکتار) و میزان عصاره (79/22%) در شرایط پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر حاصل شد. همچنین بیشترین ارتفاع بوته (11/27 سانتیمتر) و محتوی رنگریزههای فتوسنتزی (59/17) نیز در تنش ملایم (5/3 اتمسفر) حاصل شد و محتوی پرولین در تیمار آبیاری مطلوب (ظرفیت مزرعه)، 47% کمتر از خشکی نسبتاً شدید (5/6 اتمسفر) بود. براساس نتایج، بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی پرولین و مقدار عصاره گل از کاربرد کود زیستی بهصورت بذرمال حاصل شد. بهطور کلی نتایج نشان داد که گیاه دارویی همیشهبهار میتواند همگام با کاربرد 2 لیتر کود زیستی نیتروکسین بهصورت بذرمال سطوح نسبتاً شدید خشکی (5/6 اتمسفر) را تحمل نماید.
محمدکاظم سلطانی گردفرامرزی؛ حشمت امیدی؛ حسن حبیبی؛ محمدحسین لباسچی؛ عباس زارعزاده
چکیده
به منظور ارزیابی اثر ماده گلیسین بتایین بر ارقام گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomila L.) در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال زراعی 88-1387 بهصورت طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه مجتمع آموزش جهاد کشاورزی یزد انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی بهعنوان فاکتور اصلی شامل 1- تنش کم (آبیاری بعد از 60 میلیمتر ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر ماده گلیسین بتایین بر ارقام گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomila L.) در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال زراعی 88-1387 بهصورت طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه مجتمع آموزش جهاد کشاورزی یزد انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی بهعنوان فاکتور اصلی شامل 1- تنش کم (آبیاری بعد از 60 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک) 2- تنش متوسط (آبیاری بعد از 120 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک) 3- تنش زیاد (آبیاری بعد از 180 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک) و فاکتور فرعی شامل محلولپاشی گلیسین بتایین (بدون محلول پاشی، 2 و 4 کیلوگرم در هکتار) و ارقام (توده اصفهانی و اصلاحشده مجاری) بود. در این آزمایش، ارتفاع بوته، تعداد شاخه گلدهنده، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک و محتوی رطوبت نسبی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که افزایش تنش خشکی باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد شاخه گلدهنده، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک و محتوی رطوبت نسبی گردید، محلولپاشی 2 کیلوگرم در هکتار گلیسین بتایین در شرایط تنش خشکی از نظر صفات اندازهگیری بهتر از بقیه بود. بنابراین بین ارقام اختلاف معنیداری در صفات مورد بررسی مشاهده نشد.